Soru ve cevaplarla şafii de oruç ibadeti

S. 1. Oruç nedir, vacip olmasının şartları ve rükünleri nelerdir?

C. 1. Oruç (savm) sözlükte, imsak, tutma demektir. Şer’i istilahta: Mahsus bir vecihle müftir (orucu bozan) şeylerden uzak durmaktır.
Akil ve ergen olan her müslümana oruç farzdır. Bununla birlikte oruç tutmaya güç yetirilmeli ve kadının hayız veya nifasta olmaması gerekir.
Orucun farzları:
1.Niyet etmek,
2.Yeme, içme, cinsel ilişki ve kasten kusma gibi orucu bozan şeylerden uzak durmak gerekir.

S. 2. Nafile orucun şartları nelerdir?

C. 2. Nafile oruç için öğleden önce niyet etmek ve şafaktan sonra oruca engel bir şeyin olmaması gerekir.

S. 3. Ramazan orucu neyle farz olur?

C. 3. Orucun farz olmasının bir tek sebebi var o da Ramazan hilalidir. Hilalin Şaban ayının son gecesinde görülmesi gerekir veya Şaban otuz gün tamamlanmalıdır.

S. 4. Hilalin görüldüğü bir yerden metali (ay doğuşu) olarak farklı bir yere yolculuğa çıkıp ahalisinin oruçlu veya oruçsuz olduğu görüş düğünde ne yapılmalı?

C. 4. İki durumda da gidilen yerin yerlilerine uymak gerekir.

S. 5. Şabanın otuzuncu günü oruçsuz yolcu olarak metali’i farklı bir yere gidilir ve aynı gün ulaşıp yerlilerin oruçlu olduğu görülürse ne yapmalıdır?

C. 5. O gün imsak etmek vaciptir ve eğer onlarla bayrama ulaşılırsa bir gün kaza etmek gerekir. Eğer bayramdan önce asli memlekete dönülürse oradakilere uymak lazim gelir.

S. 6. Memleketinden oruçlu olarak yolculuğa çıkılıp aynı gün gi dilecek yere varıp yerlilerin oruçsuz oldukları gözlenirse ne yapmak gerekir?

C. 6. Onlarla iftar edilir, eğer bundan dolayı bir gün eksik tutulursa da kaza gerekmez.

S. 7. Talep olarak asli kâfir hakkında oruç farz mıdır?

C. 7. Hayır, farz değildir. Kâfir olarak ölürse cezasını çeker. Eğer Müs lüman olursa geçmişindeki oruç düşer.

S. 8. Mürtet hakkında oruç kazası var mıdır?

C. 8. Evet, İslam’a tekrar döndüğünde riddet halinde tutmadığı oruçları kaza eder.

S. 9. Baygın kişiye kaza gerekir mi?

C. 9. Evet, kendine geldiğinde baygınlık süresinde geçen günleri kaza eder.

S. 10. Oruçtan aciz bırakan şer’i ve hissi engel nedir?

C. 10. Şer’i engel hayız, lohusalık ve doğumdur. Hissi engel ise, kişiye dayanılmaz bir meşakkat veren her şeydir.

S. 11. Yolculukta iftarın şartları nelerdir?

C. 11. Bunun şartları:
1. Kasr yolculuğu (namazın kısaltıldığı) olması gerekir. Yolculugu ğun mubah veya gayri mubah olmasının farkı yoktur.
2.Oruçtan önce olması gerekir (yani oruç tuttuktan sonra yolculuğa çıkılırsa o gün iftar edilemez).
3.Yolcu tutamadığı oruçları kaza edebilecek bir müddet mukim olmayı ummalıdır.

S. 12. Hangi hallerde oruç bozulur?

C.12. Orucun bozulduğu bazı haller şöyledir:
1.Kasten karnına/mideye bir şey ulaşırsa
2.Kasten beyine bir şey ulaşırsa
3. Önden veya arkadan iğne yapılırsa
4. Kasten kusulursa
5. Kasten önden cinsel ilişkide bulunursa
6. Dokunmadan dolayı meni gelirse
7. Kadın hayza (aybaşı halleri) girerse
8. Kadın nifas (lohusalık) girerse
9.Kişi delirirse
10Kişi dinden çıkarsa orucu bozulur.

S. 13. Orucun müstehapları nelerdir?

C. 13. Oruçta müstehap olan bazı şeyler şunlardır:
1. Güneşin batışıyla acele iftar etmek
2. Sahuru geç yemek,
3.Oruçluyken kötü söz kullanmamak
4.Kazancının en iyisiyle iftar etmek ve sırasıyla yaş hurma, kuru hurma, zemzem suyu, diğer sular ve helva ile iftar etmek
5.Mümkünse oruçlu kişilerle iftar etmek 6.Yemekten sonra: “Zehebe ez-zemeu ve ibtelleti’l ruku ve sebete’l ecru inşallah” (Susuzluk gitti, damarlar ıslandı, ecir sabit oldu inşallah) duasını okumak
7.Mümkün olduğu kadar fazla sadaka vermek
8.Çokça Allah’ı zikretmek ve Kuran okumak
9.Şafaktan önce cünüplükten yıkanmak
10.Oruçta mekruh olan şeylerden kaçınmak

S. 14. Oruçta mekruh olan şeyler nelerdir?

C. 14. Mekruhlar çoktur bunlardan bazıları şunlardır:
1. İftarı geciktirmek
2. Sakız çiğnemek
3. Yemekleri tatmak
4. İhtiyaçsız banyo yapmak
5. Eşini öpmek, meni gelmediği takdirde öpmekle oruç bozulmaz.
6. Eşine sarılmak
7.Hacamat yapmak (deriden kan aldılarmak)
8. Küfür etmek
9. Zevalden sonra misvak kullanmak
10. Fasd yapmak (damardan kan aldırmak)
11..Yeme-içmesiz iki günü birleştirmek Oruçluyken yalan söylemenin, gıybet yapmanın, iftira atmanın, arka dan çekiştirmenin günahı daha ağırdır ancak bunlar orucu bozmazlar.

S. 15. Koklamadan dolayı yemek kokusunun beyine ulaşması veya bir şey gitmeksizin yemeğin mideye etkisi oruca zarar verir mi?

S. 15. Hayır, bu durumlar oruca zarar vermez.

S. 16. Tükürüğü yutmanın zararı var mıdır?

C. 16. Tükürüğün temiz olması, mideden gelmesi ve temiz de olsa baş ka bir şeyle karışmaması kaydıyla yutulması zarar etmez.

S. 17. Bilerek ve kasten tükürüğü ağzın dışına çıkartıp tekrar yutmanın hükmü nedir?

C. 17. Bu durumda oruç sahih olmaz.

S. 18. Diş etinin devamlı kanamasının hükmü nedir?

C. 18. Karşı konulamayan miktar muaftır ancak kasten yutulursa oruç bozulur.

S. 19. Misvakı yıkayıp suyunun damladığı halde kullanıp tükürük- yutmanın hükmü nedir?

C. 19. Bu durumda oruç bozulur.

S. 20. Şafaktan önce su içip şafaktan sonra suyun eseri kalır ve tü tükürükle yutulursa hükmü ne olur?

C. 20. Oruç sahih olmaz. Ancak abdest için ağza verilen suyun eseri kalırsa zarar etmez.

S. 21. Abdest alırken ağza ve burna verilen suyun mideye kaçmasının hükmü nedir?

C. 21. Mübalağa yapılmadığı takdirde zarar etmez.

S. 22. Oruç açısından suyun mideye kaçmasının kaç hali vardır?

C. 22. Üç hali vardır:
1. Abdestte dördüncü defa ağza su vermek gibi gerekli olmayan bir durumda suyun içeri kaçık yakinen bilinirse oruç bozulur.
2. Aynı şekilde gargara yapıldığı takdirde yine oruç bozulur.
3. Kirden dolayı ağzı veya burnu yıkamak gibi bir durumundan suyun içeri kaçması halinde, mübalağa yapılsa dahi oruç bo zulmaz.

S. 23. Serinlemek için ağza konulan su içeri kaçarsa hükmü ne olur?

C. 23. Bu amaç içinse oruç bozulmaz ancak maksatsız olursa bozulur.

S. 24. Sürme gözden içeriye ulaşırsa orucu bozar mı?

C. 24. Hayır, bozmaz.

S. 25. İstimna (mastürbasyon) ile oruç bozulur mu?

C. 25. Evet, bozulur ve caiz veya haram olmasının da farkı yoktur.

S. 26. Bir kadına bakmak ve düşünmekle meninin gelmesi orucu bozar mı?

C. 26. Hayır, normal şartlarda bozmaz ancak kişi bu şekilde meninin geleceğini biliyorsa oruç bozulur ve yapması haramdır.

S. 27. Oruçlu halde delirmenin hükmü nedir?

C. 27. Çok kısa bir süre de olsa oruç bozulur.

S. 28. Hangi günlerde oruç tutmak haramdır?

C. 28. Bayram günleri ve kurban bayramından sonraki teşrik günlerin de (üç gün) oruç tutmak haramdır.

S. 29. Şek günü hangisidir ve hükmü nedir?

C. 29. Şaban’ın otuzuncu günü hava açık olduğu halde hilal görülmezse veya halk içerisinde görüldüğü söylenip ancak buna adil biri şahit olmamış sa yahut çocuklar veya köleler ya da fasık kişiler tarafından görüldüğüne şahitlik edilirse şek günü olur ve bu günde oruç tutmak mekruhtur. Ancak adet olarak oruç tutulan güne denk gelirse tutulabilir.

S. 30. Cuma, Cumartesi ve Pazar günlerinde özellikle oruç tutmanın hükmü nedir?

C. 30. Bu günleri oruca tahsis etmek mekruhtur.

S. 31. Bu günler Arefe günü gibi bir güne denk gelirse hükmü ne olur?

C. 31. Oruca sebep olan böyle bir güne denk gelmeleri durumunda o günlerde oruç tutmak mekruh olmaz.

S. 32. Bütün seneyi oruçlu geçirmenin hükmü nedir?

C. 32. Zarar vermesi veya bir hakkı engellemesi durumunda mekruhtur.

S. 33. Zilhicce hilalinin görülmesinde şüphe edilirse Arefe günü oruç tutmanın hükmü nedir?

C. 33. Bayram günü olabileceğinden oruç tutmak caiz olmaz.

S. 34. Eşi hazır olup ilişki yaşama ihtimaline karşı ondan izinsiz kadının nafile veya vakti geniş farz oruç tutmasının hükmü nedir?

C. 34. Caiz değildir, ancak Arife gibi nadir günlerde -eşi zarar görmüyorsa-tutabilir

S. 35. Hac ihramında olan kadın eşinin izni olmaksızın oruç tutabilir mi?

C. 35. Evet, tutabilir çünkü ilişki yaşama imkânı yoktur.

S. 36. Ramazanda gündüzün kasten cinsel ilişki yaşayan kişinin, ölüp üzerinde kaza orucu kalanın, oruç tutmaktan aciz yaşlının, hamile ve çocuk emziren kadının, hasta ve uzun yol yolcusunun ve Ramazan gündüzünde yiyip içenin hükmü ve kefareti nedir?

C. 36. Bunların kefaretleri:
1. Cinsellik yaşayan kişi kazayla birlikte mü’min bir köle azat ederek kefaret ödemek zorundadır. Köle bulunmazsa (çağımız da olduğu gibi) peş peşe iki ay oruç tutmalıdır. Onu da yapa mazsa, her birine bir müdd yaklaşık altıyüz gr. olmak üzere altmış miskine yiyecek verir.
2. Ölüp üzerinde kaza kalmış kişi yerine, her gün için bir müdd yiyecek verilir.
3. Oruç tutamayan yaşlı, her gün için bir müdd yiyecek verir.
4. Hamile veya çocuk emziren kadın, kendinden endişe ederse iftar edip sonra kaza eder. Çocuğu için endişe ederse iftar edip sonra hem kaza hem de her gün için bir müdd kefaret verir.
5. Hasta ve yolcu da iftar edebilirler ve sonra kaza ederler.
6.Ramazanda bir şey yiyip içen kişi, günün geri kalanını imsak etmek zorunda ve bundan dolayı Allah’a tevbe edip istiğfar dilemesi gerekmektedir.

S. 37. Cinsel ilişkiden dolayı kefaretin vacip olabilmesi için gereken şartlar nelerdir?

C. 37. Bunun için altı şartı vardır:
1. ilişki yaşayanın mükellef olması gerekir, dolayısıyla mükellef olmayan kişiye kefaret gerekmez.
2. Kasıt olması lazımdır, unutarak ilişki yaşamak kefaret gerektirmez.
3. Haram olduğu bilinmelidir, bundan cahil olanın hakkında ke kefaret yoktur.
4. Kendi isteğiyle olmalıdır, kendisine zorla yaptırılana kefaret düşmez.
5. Günün geri kalanında oruca ehil olmalıdır, dolayısıyla ilişkiden sonra gün bitmeden ölen veya deliren için kefaret gerekmez.
6.Oruçtan dolayı günahkar olması gerekir, buna göre yolcu eşiyle cinsellik yaşaması durumunda kefaret vermesi gerekmez.

S. 38. Kendisiyle ilişki yaşanılan kadın hakkında da kefaret gerekir mi?

C. 38. Hayır, kadın için kefaret gerekmez.

S. 39. İlişkinin tekrarlanmasıyla kefarette tekrarlanır mı?

C. 39. Hayır, aynı gün içinde yaşanılan birden fazla ilişki için bir kefaret yeterlidir. Ancak birden fazla günde ilişki yaşanması durumunda kefaret tekrarlanır.

S. 40. Hangi durumlarda orucu bozmak bir şey gerektirmez?

C. 40. Çocuk, asli kâfir, deliliğine itibar edilmeyen deli. (sarhoş edi ci bir şey içmeye) zorlanmış kişi gibi sarhoşluğu muteber olmayan kişinin orucunu bozması bir şey gerektirmez.

S. 41. Fidyenin şartları nelerdir?

C. 41. Kendisinin, bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yiyeceğinden ve ev, hizmetçi gibi ihtiyaçlardan artı olmalıdır.

S. 42. Bir özürden dolayı Ramazanda bir kaç oruç tutmayıp kaza imkânı bulamadan ölen kişinin hükmü nedir?

C. 42. Günahkar olmaz ve kaza imkânı bulamadığından dolayı kefaret te gerekmez.

S. 43. Bir özürden dolayı Ramazanda bir kaç oruç tutmayıp imkânı olduğu halde diğer Ramazana kadar geciktirip veya özürsüz tutmayıp kaza etmeden ölenin hükmü nedir?

C. 43. Günahkar olur ve velisi her gün için mirasından bir müdd yiyecek vermesi gerekir.

S. 44. Orucun bozulmasının kuralı nedir?

C. 44. Bunun kuralı: Az da olsa bir nesnenin açık bir menfezden içeri gitmesi, dokunmadan dolayı meninin gelmesi ve haram olduğu bilerek cinsel ilişkide bulunması durumunda oruç bozulur.

S 45: Hangi günlerde oruç tutmak menduptur?

C. 45. Şevvalden altı gün oruç tutmak menduptur, bayramdan sonra peş peşe tutulması müstehap ancak ayrı günlerde de tutulabilir. Aşure ve ondan önceki Tasua günü ve her ayın on üç, on dört ve on beşinci gününü (Eyamı Bid) tutmak menduptur. Aynı şekilde Pazartesi ve Perşembe günleri Zilhicce’nin ilk onu ve haram aylarda oruç tutmak menduptur.

Kolay Şafi fıkhı
itisam yayınları

BENZER KONULAR:

• Şafi Oruç niyeti
• Şafi mezhebine göre “Oruç Çeşitleri”
• Şafi mezhebinde oruç
• Şafi mezhebine göre oruç
• Şafi mezhebine göre orucu buzan haller
• Tümünü görüntüle.