Taksitli Alış Verişler

SORU: Taksitli alış-verişler haram mıdır? Taksitle satılan eşyanın fiyatında oluşan fazlalık için ne dersiniz?

CEVAP: Alışveriş ya peşin veya belli bir süreye kadar veresiye ile yapılır. İslâm hukukçuları bu iki tür alış verişin de helal olduğuna kesin hüküm vermişlerdir. Açıktır ki taksitli alış-verişler veresiye nevinden olan alış-veriştendir. Şer’an verilen hüküm ve fetva şudur ki: alışverişte süre belli olursa, şüphesiz o alış-veriş caizdir çünkü o murabaha nevinden olan bir alış veriştir. Bunda caiz olan şey ise, süre mukabilinde şart koşulan fiyattaki fazlalıktır.

Bundan da anlaşılıyor ki, bir malı -sürenin belli olması şartıyla-peşin fiyattan fazlaya veresiye vermek caizdir.

Ancak bu hususta başka bir fetva daha vardır: Alış-veriş peşin olarak zaten caizdir. Belli bir süre için veresiye alış-verişler de caizdir. Mesela bir insan bir çuval gübreyi ikiyüz elli kuruşa peşin fiyatla alsa, aynı gübreyi veresiye olarak alım süresinden dört ay sonra mukabilini almak üzere- dörtyüz kuruşa satabilir. Bu alış-veriş caizdir, bunda hiç bir şüphe yoktur. Çünkü bu tür alış-verişler murabaha (yani kârlı alış-veriş) nevine giriyor. Bu tür alış veriş şer’an caiz olan alış-veriş-lerdendir. Murabaha alış-verişi, süre mukabilinde fiyatta fazlalık (kâr) istenen alış-veriş türüdür. Çünkü süre her ne kadar mal değilse de, murabaha konusunda, hıyanet şüphesinden sakınmak için mal gibi kabul edilmiştir. Ancak bu fazlalık fahiş olursa, insanların mallarını batıl yollarla yemeye benzer ki, bunun İslâm’da yeri yoktur.

Benzeri konular:

• Dinimizde taksitli-alışveriş yapmanın hükmü