4 mezhebe göre hayvan kesim şartları

Bildir
Question

Please briefly explain why you feel this question should be reported.

Bildir
İptal

dort mezhebe gore hayvan kesim sartlari

Dört mezhep fıkhına göre hayvan kesim şartları nelerdir?

ÖNECKİ KONU

Makineyle kesimin doğru olup olmadığını anlayabilmemiz, öncelikle İslam fıkhına göre hayvan kesiminin şartlarının neler olduğunu bilmemize bağlıdır.

Meşru’ surette boğazlama, hayvanın ‘hulkum‘unu yani nefes borusunu ve ‘meri’ denilen yeme-içme borusunu bir de bunların arasında bulunan ‘vedec’ denilen iki damarın kesilmesiyle hasıl olur. Bu dört şeyden üçünün kesilmesi İmam Ebu Hanife (Allah ona rahmet etsin)’ye göre gerekliyken, İmam Ebû Yusuf (Allah ona rahmet etsin)’a göre nefes borusu, yemek borusu ve iki damardan birinin kesilmesi ye. terlidir. İmam Muhammed (Allah ona rahmet etsin)’e göre ise bu dört şey den her birinin ekserisinin kesilmesi şarttır.

Şafii’ ve Hanbeli mezheplerine göre; yemek borusuyla nefes borusunun tam kesilmesiyle şer’i boğazlama tahakkuk eder. İki damarın kesilmesi şart değildir. Ahmet ibn Hanbel’den (Allah ona rahmet etsin), yemek ve nefes borusuyla beraber “vedec” denilen iki damarın kesilmesinin şart olduğunu, İbn Kudâme (ö.620) el-Muğni adlı eserinde nakletmiştir.

Maliki mezhebine göre; boğazla birlikte iki damarın kesilmesi gerekir. İki damarın kesilmesiyle beraber boğazın yarısının kesilmesi tercih edilen görüşe göre yeterli değildir.

Dört mezhebe göre boğazlama işleminin şeklini kısaca beyan etmiş olduk. Bu hususun önemine binaen biraz daha izahın yerinde olduğu kanaatindeyiz. İslam’a göre hayvan kesiminin belli başlı şartları vardır. Bu şartları üç ana başlıkta ele alacağız.

1. Hayvanda aranan şartlar

2. Kesen kişide aranan şartlar

3. Kesme aletinde aranan şartlar

HAYVANDA ARANAN ŞARTLAR

Şer’i boğazlamanın geçerli olabilmesi için hayvanda aranan üç şart vardır.

1- Kesim esnasında boğazlanacak hayvan canlı olmalıdır.

Hayvanın kendiliğinden ölmüş olması hâlinde eti haram olaca gından kesim esnasında hayvanın canlı olması şarttır. Şu kadar var ki; bu canlılığın ne ölçüde olacağı, mezhepler arasında ihtilaflıdır.

İmam Malik, İmam Ahmet b. Hanbel, İmam Ebû Yusuf, İmam Muhammed, (Allah onlara vaher etin) “hayatu’l müstakirre”nin olduğunu yani kesim esnasında hayvanı, hareket etmesini ve kanının akmasını art kopmuşlardır. Ahmet b. Hanbel’e göre ise; kanının akması “hayatul müstakirre” için yeterlidir.

İmam Ebu Hanife, “hayatu’l müstakirre”yi şart kopmamıştır. Hayvanın yaşadığının bilinmesini yeterli görmüştür. Buna göre kesimden önce hayvanı canlılığı biliniyorsa kesim den sonra hareket etmesi veya kanının akması şart değildir. Ancak hayvanın baygınlık veya hastalık gibi bir sebepten dolayı kesimden önce canlı olduğunda şüphe varsa bakılır, hayvan kesimden sonra hareket edecek olsa veya kan akacak olsa helal olur.

Hareketten maksat ayağını, gözünü yumması, ayaklarını kendine doğru çekmesi gibi, kesimden önce hayatta olduğuna alamet olabilecek hareketlerdir. Ağzını, gözünü açması, ayaklarını uzatması buna alamet değildir. Kanın çıkmasından maksat da; diri olan bir hayvan dan kesimden sonra kan ne şekilde çıkıyorsa ki ehline malumdur o şekilde çıkmasıdır. Hanefi mezhebinde fetva bu şekildedir.

2- Hayvanın canı boğazlamayla çıkmalı

Hayvanın ölümünün, kesim işleminin sonucu olması gerekir. Bu şart esasen yukarıdaki şartın tamamlayıcısıdır. “Bir şeyin mubah olmasını gerektiren sebeple haram olması gerektiren sebep bir peyde toplanacak olsa, haram olmasını gerektiren sebep, mubah olmasını gerektiren sebep üzerine tercih olunur,” kuralı genel olarak mezheplerin kabul ettiği bir kural olduğundan mezkür şart hakkında mezhepler açısından pek farklılık bulunmamaktadır.

3- Boğazlanacak olan hayvan, Harem-i Şerif bölgesinde yaşa yan av hayvanı olmamalı

Bu mesele iki şıkta değerlendirilir. Şöyle ki;

• Harem bölgesinde yaşayan av hayvanının öldürülmesi

• Öldürecek olan kişiye gösterilmesi veya işaret edilmesi

Bu iki durumda hayvanı öldürmek Allah hakkıdır ve caiz değildir. Öldüren kimsenin ihramlı olup olmamasının sonuca etkisi olmadığı gibi o hayvanın Harem-i Şerifte doğması ve ya Harem dışından oraya girmiş bulunması da sonucu değiştirmez. Böyle bir hayvanın öldürülmesi o hayvanın yenilmesini haram kılar. Hayvan “lase” olur.

4- “Zebh” yapılacak olan hayvan “nahr” hayvanlarından ol mamalı

Bu şart Maliki mezhebinde öngörülen bir şarttır..

Nahr: Bir hayvanın göğsü üstünden bıçak vurup boğaz damarla rini kesmeye denir.

Zebh: Bir hayvanın boğazından bıçak vurup damarlarını kesme ye denir.

Deveyi “zebh” boğazından kesmek Malikilere göre câiz değilse de Hanefilere göre câizdir. Ancak mekruhtur. Koyun ve sığır emsali hayvanları “nahr” ederek kesmenin mekruh olduğu gibi.

Kaynak: Helaller ve Haramlar

DİNİ SİTELER LİSTESİ

BENZER KONULAR:

devam etmekte 2
2024-10-24T09:18:23+03:00 1 Son Cevaplar 23 görüntüleme
2

Answer ( 1 )

  1. Muallim
    0
    2024-11-15T19:33:41+03:00
    Bildir Cevapla

    Please briefly explain why you feel this answer should be reported.

    Bildir
    İptal

    Dört mezhebe (Hanefi, Şafi, Maliki ve Hanbeli) göre hayvan kesim şartları genel olarak benzerdir, ancak bazı ayrıntılarda farklılıklar vardır. İşte dört mezhebin ortak ve farklı yönleriyle hayvan kesim şartları:

    1. Hanefi Mezhebine Göre:

    • Kesimi Yapacak Kişi: Müslüman veya Ehl-i Kitap (Yahudi veya Hristiyan) olmalıdır. Ateist veya putperest birinin kestiği hayvan yenilmez.
    • Bismillah Çekmek: Kesim sırasında “Bismillah” denmesi şarttır. Unutulursa helal olur, ancak kasten söylenmezse helal olmaz.
    • Kesilecek Yer: Hayvanın boğazı veya göğsü kesilmelidir. Yemek borusu, nefes borusu ve iki şah damarı kesilmelidir. En az üçü kesilmelidir.
    • Kesim Aleti: Keskin bir aletle kesim yapılmalıdır. Diş veya tırnak gibi kesim uygun olmayan şeylerle kesim caiz değildir.

    2. Şafi Mezhebine Göre:

    • Kesimi Yapacak Kişi: Müslüman veya Ehl-i Kitap olmalıdır.
    • Bismillah Çekmek: Bismillah çekmek sünnettir. Ancak unutulsa dahi hayvanın eti yenilebilir.
    • Kesilecek Yer: Yemek borusu ve nefes borusu kesilmelidir. Damarların kesilmesi ise şart değildir.
    • Kesim Aleti: Keskin bir alet kullanılmalıdır. Hayvanın boğazlanarak ölmesi gerekir.

    3. Maliki Mezhebine Göre:

    • Kesimi Yapacak Kişi: Müslüman veya Ehl-i Kitap olmalıdır. Kesimi yapan kişi Allah’a inanmıyorsa, kesilen hayvan haramdır.
    • Bismillah Çekmek: Kesim sırasında Bismillah çekmek vaciptir. Unutulursa da hayvanın eti yenilebilir.
    • Kesilecek Yer: Nefes borusu, yemek borusu ve şah damarlarının kesilmesi gerekir. En az ikisinin kesilmesi yeterlidir.
    • Kesim Aleti: Hayvanın acısını en aza indirecek keskin bir alet kullanılmalıdır.

    4. Hanbeli Mezhebine Göre:

    • Kesimi Yapacak Kişi: Müslüman veya Ehl-i Kitap olmalıdır.
    • Bismillah Çekmek: Bismillah çekmek farzdır. Unutulursa hayvanın eti yenmez.
    • Kesilecek Yer: Yemek borusu ve nefes borusu kesilmelidir. Şah damarlarının kesilmesi ise şart değildir.
    • Kesim Aleti: Hayvanı hızlı bir şekilde öldürebilecek herhangi bir keskin alet kullanılabilir.

    Ortak Hususlar:

    1. Hayvanın Kesimden Önce Canlı Olması: Hayvanın tamamen ölmüş olmaması gerekir. Canlıyken kesilmesi şarttır.
    2. Kan Akıtma: Kanın akıtılması gerekir. Boğularak ya da elektrik verilerek öldürülen hayvanın eti haramdır.
    3. Kesim Yöntemi: Hayvanı kesim sırasında mümkün olduğunca acı çektirmemek esas alınır.

    Farklılıkların Özeti:

    • Bismillah Söyleme: Şafi mezhebinde unutulması durumunda hayvan helal olurken, Hanbeli mezhebinde helal olmaz.
    • Kesilecek Yer: Hanefi mezhebi şah damarlarının kesilmesini şart koşarken, diğer mezhepler genelde yemek borusu ve nefes borusuna odaklanır.
    • Damarların Kesilmesi: Hanefi mezhebinde dört ana damar şartı varken, diğer mezheplerde genelde iki damarın kesilmesi yeterlidir.

    Bu şartlar İslam fıkhının temel esaslarına dayanır ve hayvan kesimi sırasında insanın hem dini yükümlülüklerini hem de hayvanın hakkını gözetmesini amaçlar.

Cevapla