Paylaş
Acele etmek şeytandan mıdır
Question
Musaraat’ın Anlamı
SORU: Koşmak ve acele etmek şeytandan olduğuna göre Kur’an-ı Kerim niçin “Rabbinizin mağfiretine koşunuz” buyuruyor?
CEVAP: Hayra koşmak anlamına gelen musaraaî kelimesi Kur’an’ın pek çok yerinde geçer. Mesala Âl-i İmran sûresinde Allah Teâlâ şöyle buyurur:
Onlar, Allah’a ve âhiret gününe inanırlar, iyiliği emreder, kötülükten men eder, hayırlı işlere koşuşurlar. İşte bunlar iyi insanlardandır. (Âl-i İmran/114)
Yine aynı sûrede şöyle buyurur:
Rabbinizin mağfiretine/bağışına ve takva sahipleri için hazırlanmış olup genişliği gökler ve yer kadar olan cennete koşun! (Âl-i İmran/133)
Enbiya sûresinde de şöyle buyuruyor:
Biz Zekeriyya’nın da duasını kabul ettik ve ona Yahya’yı verdik; eşini de kendisi için (çocuk doğurmaya) elverişli kıldık. Onlar (bütün peygamberler) hayır işlerine koşuşurlar, umarak ve korkarak bize yalvarırlardı; onlar bize karşı derin saygı içindeydiler. (Enbiya/90)
Mü’min sûresinde ise şöyle buyurur:
İşte onlar, iyiliklere koşarlar ve iyilik için yarışırlar. (Mü’min/61)
Müsaraat, mübaderet demektir. Sürat, yavaşlığın zıddıdır. Süratli, hızlı ve çabuk ise yavaş, sakin ve ağırcanlının zıddıdır. Bundan sonra geriye hangi konuda süratli olunacağı meselesi kalıyor. Ya hayırlı şeylere koşulur ve acele edilir, ki bu iyi bir şeydir. Ya da kötülüklere koşulur ve acele edilir ki bu da kötüdür ve kötülenmiştir.
Allah Teâlâ Bakara sûresinde buyuruyor ki:
Herkesin yöneldiği bir yönü vardır. Hayırlı işlerde birbirinizle yansın. Nerede olursanız olun sonunda Allah hepinizi bir araya getirir. Allah şüphesiz her şeye kadirdir. (Bakara/148)
Bu âyet, her türlü sâlih amele/iyiliklere koşmayı ve acele etmeyi teşvik etmektedir.
Rabbinizin mağfiretine ve takva sahipleri için hazırlanmış olup genişliği gökler ve yer kadar olan cennete koşun!
Kuşeyrî bu ayeti şöyle tefsir ediyor:
Sizin affedilmenizi gerektirecek amellere/davranışlara koşun demektir. Kalpler katılaşır ve bunun zor olduğunu zanneder.
Halbuki Rasûlullah (s.a) şöyle buyurmuştur: Pişmanlık bir tevbedir.
Tevbe mağfireti/bağışlanmayı gerektirir. Çünkü isyankar, bağışlanmaya muhtaç olan kimsedir.
İnsanlar müsaraatla/hayra koşmada kısım kısımdır. Âbidler, salih amellere ayaklarıyle koşarlar. Arifler ibadet ve taatlere himmetleriyle koşarlar. İsyankarlar pişmanlıklanyle ve hasret duygularını yudumlayarak koşarlar. Kim ayaklarıyle iyiliklere koşarsa karşılığında sevap alır. Kim Allah’a yakın olmaya vesile olacak şeylere himmetiyle koşarsa bu yakınlığı kazanır. Kim pişmanlığıyle koşarsa Allah’ın rahmetine ulaşır.
Aceleci olmak, bir şeyi vakti gelmeden önce istemek ve elde etmeye çalışmaktır. Bu, tutku ve ihtirasın bir sonucudur. Bu sebeble Kur’an onu her zaman kötülemiştir. Hatta “acele etmek şeytandandır” denilmiştir.
İbn Ebi Bekir er-Râzi Rasûlullah (s.a): “Acele etmek şeytandan, teenni/telaşlanmamak ise Rahman’dandır” dediği halde Allah Teâlâ niçin “…koşun” buyurdu?” sorusunu şöyle cevaplandırırın
Rasûlullah (s.a) beş yerde buna istisna getirdi ve dedi ki:
Ancak günahtan tevbe etmede, borcu zamanında ödemede, evlilik çağına gelen bekarı evlendirmede, ölüyü defnetmede ve gelen misafiri doyurmada acele ediniz.
Ayet-i kerimede emredilen müsaraat, tevbeye ve tevbe manasına gelecek mağfiret sebeblerine/salih amellere koşmaktır.
Cevapla