ADAK VE İLGİLİ HÜKÜMLERİ

Adak gerçeği adak türlerini ve hükmü Delilleriyle birlikte

Adağın hükmü ve türleri

ADAK, İBADETTİR

Adak, Dini açıdan, irade sahibi mükellefin, bir şeyi Allah için yapma hususunda kendisini sorumlu tutmasıdır. 

Adağın tanımı

Adak, bir ibadet çeşididir. Yüce Allah’tan başkası için yapılması caiz değildir. Her kim adağı Allah’tan başkası için adarsa, şirk koşmuş olur. Her kim, yüce Allah dışında, bir kabir, Peygamber ya da Allah dostu için adakta bulunursa, şirk koşmuş olur. Çünkü o, ibadet türlerinden birini, yüce Allah’tan başkasına adamıştır.

ADAĞIN HÜKMÜ

Adak adamak, başlangıçta hoş görülen bir şey değildi. İbn Ömer’in (ra) rivayet ettiği şu hadis buna işaret eder: “Resûlullah (sav), adak adamayı yasakladı ve şöyle buyurdu: “O hiçbir şeyi geri çevirmez; onunla sadece cimri(nin elin)den (mal) çıkarılır.”

ADAK ÇEŞİTLERİ

Adaklardan, çocuğun, delinin ve adağa zorlanmış kimse gibi adağı sahih olmayanlar vardır. Adaktan sahih olanlar da vardır. Bu, irade sahibi mükellefin adağıdır. Mükellef, sözüyle buna işaret eder.

Sahih adak, altı çeşittir. Bunlar:

MUTLAK ADAK

Bu, adanılan şeyin adının anılmadığı adaktır. ‘Allah için adakta bulunuyorum’ deyip, herhangi bir şeyin söylenmemesi gibidir. O kimseye, yemin kefareti gerekir. Çünkü Rasûlullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Adını anmadan adak adayana yemin kefareti gereklidir.”

İNAT VE ÖFKE ADAĞI

Bu, adağı teşvik, engelleme, onaylama veya yalanlama amacıyla bir şarta bağlamaktır. ‘Ali ile konuşursam, Allah’a yemin olsun ki umre yapacağım’ veya ‘Eğer sana bu kitabı verirsem, onun değerini sadaka olarak vereceğim’ ya da ‘Eğer söylediklerin doğru ise, Allah için gelecek Perşembe günü oruç tutacağım’ demek gibidir.

Hükmü: Adakta bulunan, adakta bulunduğu ile yeminin kefa reti arasında tercih sahibidir. Çünkü Rasûlullah (sav) şöyle bu yurmuştur: “Öfke anında adak yoktur. Öfke anındaki adağın kefareti, yeminin kefaretidir.”

MÜBAH ADAK

Bu, mübah bir fiili adamaktır. ‘Falanın elbisesini giyeceğime Allah adına yemin ederim’, ‘Arabama bineceğime’ ya da ‘Et yiyeceğime gibi. Bunun hükmü, kişinin, adadığı fiil ile yapmaması halinde yeminin kefareti arasında tercih sahibi oluşudur. Çünkü adanan şey mubahtır. Onu yapmakla ve başlangıçta yapmamak arasında tercih sahibidir. Adadığı zaman da aynı şekildedir.

MEKRUH ADAK

Bu dinde mekruh görülen bir fiil için adakta bulunmaktır. Allah için hanımımı boşamayı adıyorum’ demek gibidir.
Hükmü: Adakta bulunan kimsenin, adağının kefaretini, yemin kefareti olarak vermesi, mekruh olan şeyi yapmaması müntahaptır. Çünkü mekruhu terk etmek, onu yapmaktan daha üs tündür. Eğer bu adanılan şeyi yaptıysa, adanılan şeyin gerçekleşmesinden dolayı onun kefareti yoktur.

GUNAH OLAN ADAK

Bu, haram olan bir fiili yapma konusunda adakta bulunmaktır. Bayram günü oruç tutmak, içki içmek vb. gibi.

Hükmü: Bu adağın yerine getirilmesi caiz değildir. Yemin kefa reti ödenmesi gerekir. Rasûlullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’a itaatte bulunacağı yönünde adakta bulunursa, Allah’a itaat etsin. Kim de Allah’a isyanda bulunacağı yönün de adakta bulunursa, Allah’a isyan etmesin.” Yine Rasûlullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Allah’a isyanda adak yoktur.”

İTAAT ADAĞI

Namaz veya oruç, itikaf veya sadaka, Kur’an okuma, hasta ziyareti, akraba ziyareti gibi ibadet ve itaat sayılan bir fiili yapma konusunda adakta bulunmaktır. Bu adak, iki bölüme ayrılır: 1- Gerçekleştirilen: ‘Perşembe günü Allah için oruç tutacağım’, ‘Bu sene haccedeceğim’, ‘Yüz lira sadaka vereceğim’, ‘Falan has tayı ziyaret edeceğim’ veya ‘Amme cüzünü ya da Bakara sûresini ezberleyeceğim’ gibi. Bu adakları yerine getirmek gerekir.

2- Şarta bağlı: ‘Eğer annem, hastalığından kurtulursa, Allah için fakirlere kurban keseceğim’ ‘Eğer kardeşim yolculuktan gelirse, yüz tl sadaka vereceğim’ gibi. Adağın bağlı olduğu şart gerçekleştiğinde, bu adağı yerine getirmek gerekir.

Adağı her iki durumda da yerine getirmenin gerekliliğinin delili, yüce Allah’ın şu buyruğudur: “Adaklarını yerine getirsinler.” Rasûlullah (sav) da şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’a itaatte bulunacağı yönünde adakta bulunursa, Allah’a itaat etsin. Kim de Allah’a isyanda bulunacağı yönünde adakta bulunursa, Allah’a isyan etmesin.”

DAVRANIŞ VE TUTUM GELİŞTİRME

1) Müslüman, verilen bir nimetten dolayı veya Allah’ın üzerinden kaldırdığı bir beladan dolayı yüce Allah’a şükretmek istediğinde, adamaya ihtiyaç duyulmayan, oruç, sadaka, kurban vs. gibi güç yetirebileceği bir ibadet ve itaatte bulunması gerekir.

2) Dinin, kulu adak adamaktan alıkoymasının hikmetlerinden biri de, bazen kulun çok mutlu bir durumda veya -adağın bunda bir etkisi olacağını zannederek bir hayrı gerçekleştirme isteği duyduğu anda bir şey adaması, sonra adamış olduğu şeyi gerçekleştirmenin kendisine zor gelip pişman olmasıdır. Adağın yasaklanmasında, kullara rahmet vardır.

ADAK HAKKINDA KONULARIMIZ:

• adak ne zaman verilir
• Şartlı adak nedir ne zaman kesilmelidir
• adak nedir Namaz adanır mı
• adak ne demek kısaca bilgi
• adak ne Demek?