islamda tüketim ahlakı

Ayet ve Hadislerle Ailede tüketim ahlakı

Ayet-i Kerime

يا أيها الذين آمنوا لا تحرموا طيبات ما أحل الله لكم ولا تَغتدوا إن الله لا يحب المعتدين و ومموا مما رزقكم الله خلالا

طيب وافوا الله الذي أنتم به مؤمنون

“Ey iman edenler! Allah’ın size helal kıldığı iyi ve temiz nimetleri (kendinize) haram etmeyin ve (Allah’ın koyduğu) sinırları aşmayın. Çünkü Allah haddi aşanları sevmez. Allah’ın size rızık olarak verdiklerinden helal, iyi ve temiz olarak yiyin ve kendisine inanmakta olduğunuz Allah’a karşı gelmekten sakının.” (Maide, 5/87-88)

Hadis-i Şerif

عن عبد الله بن عمرو أن رسول الله صلى الله عليه وسلم مر يسغد وهو يتوضأ فقال: ما هذا الشرف؟ قال: أفي الوضوء

إشراف؟ قال: نعم، وإن كنت على نهر جار

Abdullah b. Amr (r.a.) anlatıyor: “Bir gün Sa’d b. Ebu Vakkas abdest alırken Resûlullah (s.a.s.) onun yanına uğramıştı. “Bu ne israf!” buyurdu. Sa’d, “Abdestte de israf olur mu?” diye sorunca, Resûlullah (sas.), “Evet, akan bir nehirden bile (abdest alıyor) olsan (israf olur).” diye cevap verdi. (ibn Mace, Taharet, 48)

– – –

Allah, insana Kur’an’ın ifadesiyle saymakla bitirilemeyecek nimetler (Nahl, 16/18) latfetmiştir. Sayısız nimetle çevrili olan insana düşen ise neyin gerçek ihtiyaç, neyin heva ve heves aracı olduğu üzerinde düşünmek ve aşırıya kaçmadan İslami bir olçü ile hayat inşa etmektir. Yaratılışı gereği muhtaç bir varlık olan insan, elbette hayatını idame ettirebilmek için ihtiyacı olan şeyleri elde etmek ve tüketmek zorundadır.

Allah, evreni varlığına delil olacak muazzam bir dengeyle yaratmış, insana da bu dengeyi gözeterek yaşama sorumluluğu yüklemiştir. Buna göre insan yeryüzünden ihtiyaç olan kadarını alıp kullanacak, ihtiyacından fazlasına tamah etmeyecektir. Elbette Allah’ın yeryüzündeki dengenin korunması için koyduğu ilkelere uygun davranmak ve ihtiyaç kadar harcamak ya da tüketmek, kişinin en asgari ve ilkel şartlarda bir hayat yaşamasını gerekli kılmaz. İslam’a göre, kişi yaşadığı toplumda geçerli olan örf ve adetlerin de dikkate alındığı normal sayılan bir düzeyde, iyi ve rahat bir hayat yaşama hakkına sahiptir. Kişinin hayatını kolaylaştıran, ona maddi ve psikolojik rahatlık veren, zamanını ve enerjisini daha verimli kullanmasını sağlayan araçlar da ihtiyaç ve meşru tüketim kapsamındadır. İslam’ın hoş görmediği tüketim ise luks ve ihtişama ulaşmak maksadıyla yapılan tüketimdir. İhtiyaçlar sınırlı, sahip olma duygusu ve istek ise sınırsızdır. insan her işte olduğu gibi tüketirken de itidali gözetmekle mükelleftir.

İhtiyaç olanı tüketmek ile gözü aç bir şekilde sahip olma duygusuyla hareket etmek arasındaki sınırların kolayca aşıl ması, tüketimi bugünün en esaslı meselelerinden biri haline getirmiştir. İhtiyaç fazlasını tüketirken pek çok ilahi sınırı aşmış oluruz. Lüks ve gösterişe dönük harcamalarımız, Allah’ın mülkünü, gayesi dışında kullanmak anlamına da gelmektedir. Sahip olunan mal ve mülkün birer emanet olduğunu ve her sahip olduğumuz şeyden hesaba çekileceğimizi unutarak yaşamak mümin oluşumuza gölge düşürür. Allah’ın eşyaya koyduğu ilkelerden birisi de sahip olunan servetler üzerinde ihtiyaç sahiplerinin hakkı olduğunu unutmamak ve paylasmaktır. Bu şekilde mümin kişi, infakta bulunarak hem Rabbine karşı şükür görevini yerine getirmiş hem de ebedi ahiret yurdu için azığını hazırlamış olur.

Unutulmaması gereken önemli bir diğer nokta ise yer altı ve yer üstü kaynaklarının sınırsız olmadığıdır. Temiz su kaynakları sınırlıdır, mesken inşasından birçok eşyanın yapi mina kadar ana malzeme olarak kullanılan ağaçlar, ormanlar sınırlıdır. Aşırı tüketim ve israf nedeniyle soluduğumuz hava bile zaman zaman kirlenmekte, insanın en büyük ihtiyaçlarindan biri olmasına rağmen sağlığa zararlı bir hale gelmektedir. Bu nedenle insanın, kendini mağdur ve muhtaç duruma düşürmeden ama israf da etmeden, bu hayatı Allah’ın koyduğu dengeyi gözeterek yaşaması, hem dini hem de ahlaki sorumluluğudur. Diyanet

BENZER KONULAR:

• İslam’da Üretim Ve tüketim Prensipleri
• İslâm’da İsraf ve tüketim
• tüketim Ahlakı, İsraf Ve İktisat
• İsraf Ve Lüks tüketim
• tüketim sözlük anlamı kısa
• Tümünü görüntüle.