Paylaş
Allah’ın isimlerinden el Hakim ne demek
Question
EL-HAKÎM
الحکیم Arapça
Allah’ın isimlerinden (esma-yi hüsnâ) biri.
“Hakîm” ismi “bütün sözleri ve fiilleri adalete, ilme ve teenniye (hilim) uygun” anlamına gelir. Daha kısa bir şekilde ifade edilirse bu isim Allah Teâlâ’nın hikmet sahibi olduğunu ortaya koyar. Hikmet derin bilgi, üstün kavrama, güzel söz söyleme ve tutarh
davranma yeteneklerinden oluşan bir kabiliyeti gösterir. Kısaca ilim ve amelde (bilgi ve eylem) yetkinligi ifade eden hikmet, şüphesiz Allah Teâlâ’ya nispet edildiğinde bu iki hususta en zirve noktayı ifade eder. Bu yönüyle “hakim” ismi iki temel anlamı içermektedir: 1. Bütün nesneleri ve olayları en üstün ilimle bilen. 2. Bütün mevcudatı âhenkli, sağlam ve sanatkârane yapan. Böylelikle “hakim” ismi hikmetin Allah Teâla’nın bilgisinin ve fiillerinin ayrılmaz bir parçası olduğunu gösterir (ayrıca bk. HİKMET). “Hakim” ismi Kur’ân-ı Kerim’de çeşitli bağlamlarda sıklıkla Allah Teâlâ’ya nispet edildiği gibi, “O, gökleri ve yeri hak ve hikmete uygun olarak yaratandır. ‘Ol dediği gün her şey oluverir. O’nun sözü gerçektir. Süra üflendiği günde mülk (hükümranlık) O’nundur. O gaybı da, görülen âlemi de bilendir. O, hüküm ve hikmet sahibidir (hakim), her şeyden hakkıyla haberdardır” (el-En’âm 6/73) âyetinde olduğu gibi ismin iki temel anlamını içeren mefhumlar “hakim” ismiyle birlikte zikredilerek bu ismin anlamına işaret edilir. “Hakîm” ismi Hz. Peygamber tarafından da Allah’ın isimleri arasında sayılmıştır (Tirmizi, “Daavât”, 82; İbn Mâce, “Duâ”, 10).
Hakim olan Allah Teâlâ bütün mevcudatı ölçülü bir şekilde yaratmış, her birine kendine özgü işlevlerini kusursuz bir şekilde yerine getirmelerinin yöntemini vermiştir. En küçük ve zayıf yaratıklardan, en çirkin görünümlü hayvanlara kadar her bir varlığın yaratılış, yetenek ve fonksiyonlarında olağanüstü bir uyum ve sanat vardır. Allah her şeyi bir maslahata göre yaratarak onu bütün içerisinde bir konuma yerleştirmiştir. Böylelikle kâinatta mikro düzeyden makro düzeye kadar her türlü varlık kendi fonksiyonunu yerine getirdiği gibi, bir bütün halinde de uyumlu bir şekilde işlemektedir. “O Allah ki, yarattığı her şeyi güzel yarattı” (es-Secde 32/7), “O, her şeyi yaratmış ve yarattığı şeylerin kaderini belirlemiştir” (el-Furkân 25/2) ayetleri de O’nun yaratmasındaki bu mükemmelliği ifade eder.
Şüphesiz bu kadar sağlam, ahenkli ve sanatkârane bir yaratma ancak eşsiz bir bilginin sonucu olabilir. Zira bilmeyen yaratamaz (bk. el-Mülk 67/14). Allah’ın bu eşsiz fiillerinin öncesinde O’nun eşyanın tüm hakikatlerini kapsayan, en ince noktasına kadar nüfuz eden ve varlığın tamamını kuşatan bir ilmi vardır. Dolayısıyla “hakim” ismi Allah’ın ezeli ve mutlak ilmini de ifade eder. Nitekim hikmetin
bilgideki eşsizliği, mükemmelliği ifade ettiğinin bir göstergesi de bizzat Kur’ân-1 Kerim’in bu vasıfla nitelendirilmesidir (bk. Al-i İmrân 3/58; Yûnus 10/1). Zira Kur’ân-ı Kerim’in içerdiği bilgiler, Allah’ın bilgisinin insanlara ulaştırılmış bir parçası olması hasebiyle isabetli, çelişkiden uzak ve değişmeyen bilgilerdir.
“Hakîm” ismi Allah’ın diğer bazı isimleriyle anlam yakınlığı taşımaktadır. Bunların başında “her şeyi hakkıyla bilen” anlamındaki “alîm”, “her şeyin iç yüzünden haberdar olan” anlamındaki “habîr”, “ilmi ve merhameti her şeyi kuşatan” anlamındaki “vâsi”, “eşi ve örneği olmaksızın sanatkârane yaratan” anlamındaki “bedi” ve “ilmi ve adaletiyle en isabetli kararları veren” anlamındaki “hakem” isimleri gelir (bk. ALÎM; BEDΔ; HABÎR; HAKEM; VÂSİ’).
“Hakîm” ismini tam olarak kavrayan bir mümin, Allah Teâlâ’nın her şeyi en ince detayına kadar bildiğini ve O’nun işlerinin sağlam ve doğru olduğunu bilir. Bu mümin bütün varlıkların mükemmel olan yapılarıyla Allah’ın “hakim” ismine işaret ettiğini kavrar ve evrendeki eşsiz hikmetleri anlamaya çalışır. Böyle bir mümin, kendi yaratılışındaki hikmetler üzerinde de düşünerek kulluk bilincine ulaşmaya çalışır. Allah’ın hakim olduğunun bilincinde olan bir mümin, her şeyde bir hikmet olduğunu bilerek başına gelen bela ve musibetlerden ders çıkarmaya çalışır. Ancak her şeyden önce “hakim” ismi mümine hikmet kavramını ve hikmetli davranmanın önemini hatırlatır. Şüphesiz bunun önemini kavrayan bir mümin işlerini en güzel ve doğru şekilde yerine getirir. Sözlerinin ve fiillerinin faydalı bir amaca yönelmesine dikkat eder, faydasız ve boş işlerden uzak durur.
Kaynak: İslam ansiklopedisi Diyanet
BENZER KONULAR:
Answer ( 1 )
“Allah’ın isimlerinden biri olan “El-Hakim”, Arapça kökenli bir isimdir ve “hükümran”, “hikmet sahibi”, “her şeyin hükümdarı”, “hikmetle yöneten” gibi anlamlara gelir. Bu isim, Allah’ın sonsuz bilgeliği, hikmeti ve her şeye hükmetme gücüne vurgu yapar. El-Hakim, hikmetli kararlar alabilen, her şeyi en mükemmel bir biçimde düzenleyen, hikmetle hareket eden ve insanlar için en doğru olanı bilen yüce bir hükümdardır. Bu isim, insanlara Allah’ın hikmetine, adaletine ve bilgeliğine güvenmelerini hatırlatır. El-Hakim, her durumda en uygun ve en doğru kararı verebilen, hüküm ve hikmet sahibi olan yüce Allah’ın sıfatlarından biridir.