EL-MÜHEYMİN

Arapça muheymin المهيمن

Allah’ın isimlerinden (esma-yi hüsna) biri.

“Müheymin”, “kâinatın bütün işlerini görüp gözeten ve idare eden” anlamına gelir. Bu isim Kur’ân-ı Kerim’de esmâ-yi hüsnânın sıralandığı meşhur âyette “mü’min” ve “azîz” isimleri arasında geçmektedir. Burada müminleri kendisine karşı gelmekten sakındıran Allah Teâlâ, bunun âkıbeti üzerinde düşünmeye sevketmekte ve içinde müheyminin de bulunduğu isimlerle kendisini şöylece hatırlatmaktadır: “O Allah ki O’ndan başka ilah yoktur. O meliktir; her şeyin mülk ve hükümranlığı O’na aittir. Kuddûstür; her türlü eksik ve çirkin sıfatlardan temiz ve münezzehtir. Selâmdır; bütün eksikliklerden uzak olduğu gibi, bütün esenlik

de O’ndan gelir. Mü’min’dir; güven O’ndan gelir, imanı O nasip eder. Müheymindir: görüp gözetir. Azizdir; karşı konulmaz kudret sahibidir. Cebbârdır; iradesine asla karşı çıkılmaz. Mütekebbirdir; büyüklük O’nun hakkıdır. Allah müşriklerin ortak koştuğu şeylerden uzaktır” (el-Haşr 59/23). “Müheymin” ismi Hz. Peygamber tarafından da Allah’ın isimleri arasında sayılmıştır (Tirmizi, “Daavat”, 82; İbn Māce, “Du’a”, 10).

Kâinatı yoktan var eden Allah Teâla ona belli bir düzen vermiş, sonrasında da başıboş bırakmayarak onlar üzerindeki gözetim ve denetimini sürdürmüştür. Käinatı oluşturan varlıkların bütün işleri, rızıkları ve ömürlerinin idaresi de O’nun hâkimiyet, denetim ve koruması altında gerçekleşmektedir. Varlıklar kendi başlarına yaşamlarını devam ettirme kapasitesine sahip değildirler. Bunun için hiçbir kimseye muhtaç ve bağımlı olmayan bir yaratıcıya gereksinim duyarlar. Müheymin olan Allah onların yaşamaları için bütün imkânları sağladığı gibi sürekli koruyup gözeterek varlığını hissettirmektedir: “Ne durumda olursan ol, Allah’ın indirdiği Kur’an’dan ne okursan oku, siz de hangi işi yaparsanız yapın, yapmaya koyulduğunuz her işte mutlaka sizi görüp gözetleriz. Ne yerde ne de gökte, zerre ağırlığınca bir şey bile rabbinden gizli kalmaz. Bundan küçük olsun; büyük olsun, ne varsa hepsi istisnasız her şeyi açıklayan apaçık bir kitapta yazılmıştır” (Yunus 10/61). Her şeyin ve yapılan her işin O’nun denetim, gözetim ve kontrolünde olması evrendeki eşsiz düzenin korunması ve işleyişi bakımından da gereklidir. Şüphesiz Allah Teâla’nın kâinattaki her şeyi gözetim ve denetim altında tutması, kâinattaki her şeyi bildiğini ve bunları gözetim altında bulundurup idare edecek kudrete sahip olduğunu gösterir. Bu yönüyle müheymin” ismi Allah’ın ilim ve kudretindeki yetkinliğini de gösteren isimlerdendir.

Bu temel anlamı yanında bazı álimler “müheymin” isminin “emin” (güven veren) anlamı da taşıdığını belirtmişlerdir. Buna göre Allah’ın “her söylediği ve her yaptığına güvenilen, kullarına asla zulmetmeyen” bir varlık olması da bu ismin ifade ettiği anlamlardandır.

“Müheymin” isminin esmå-yi hüsnådan “her şeyi gözetleyip kontrolü altında tutan” anlamına gelen “rakib”, “koruyup gözeten” anlamındaki hafiz, “her

şeyi gözleyip bilen” anlamına gelen “şehid”, “her şeyin varlığı kendisine bağlı olan, kâinatı idare eden” anlamındaki “kayyum” ve “güven veren, vaadine güvenilen” anlamındaki “mü’min” isimleriyle anlam yakınlığı bulunmaktadır (bk. HAFİZ, KAYYÛM; MÜ’MİN; RAKĪB; ŞEHÎD).

Allah Teâlâ’nın “müheymin” ismini tam olarak kavrayan bir mümin, kâinatta yalnız olmadığını, ona ailesinden, eşinden, arkadaşlarından ve hatta kendisinden bile daha yakın olan bir varlığın bulunduğunu bilir. Her an Allah’ın gözetimi altında olduğunun farkında olan bir mümin iç huzuru ve güven duygusu içinde işlerine sarılır, küçük büyük, gizli açık her şeyden haberdar olan Allah karşısında yapıp ettiklerine özen gösterir. Her durumda O’nun emirlerini yerine getirmeye, yasaklarından kaçınmaya çalışır. Diğer taraftan böyle bir mümin sorumluluk alanında bulunan kişileri de koruyup kollamaya, onların hallerinden haberdar olmaya ve ihtiyaçlarını gözetmeye çalışır.

Kaynak: İslam ansiklopedisi Diyanet

Allah’ın İsimleri