Esmaül Hüsna  EL-MUHÎT

Muhit isminin arapça yazılışı: المحيط

El-Muhit, Allah’ın isimlerinden (esma-yi hüsna) biridir.

“Muhît”, “bilgisi ve kudretiyle her şeyi kuşatan, her şeyi bütün yönleriyle bilen” anlamına gelir. Bu isim Allah Teâlâ’nın isimlerinin sayıldığı meşhur “esmâ hadisi”nde (Tirmizî, “Daavât”, 82; İbn Mâce, “Duâ”, 10) geçmese de, Kur’ân-1 Kerim’de Allah hakkında sıklıkla kullanıldığı gibi (mesela bk. el-Bakara 2/19; Al-i İmrân 3/120; el-Burûc 85/20), bu ismin kökünü oluşturan “ihâta” kelimesinden türeyen fiiller de Allah’a atfedilmiştir (mesela bk. el-İsrâ 17/60; el-Fetih 48/21; et-Talâk 65/12).

“Muhît” ismi esas itibariyle Allah’ın ilminin sonsuzluğunu ifade eden bir isimdir. Nitekim Kur’ân-1 Kerim’de Allah’ın bilgisinin her şeyi kuşattığı açık bir şekilde ifade eden âyetlerin yanında (et-Talâk 65/12; ayrıca bk. el-Kehf 18/91); “Fakat O (Allah), resulün önünde ve arkasında gözetleyici (melek)ler yürütür ki; resullerin, rablerinin vahiylerini tebliğ ettikleri bilinsin. Allah, onların her halini kuşatmış ve her şeyi inceden inceye sayıp dökmüştür” (el-Cin 72/27-28) âyetinde “muhît” ismine işaret eden “ihâta” kelimesinin Allah’ın ilminin en ince noktalara kadar nüfuz ettiğini ifade eden “muhsi” ismine işaret eden “ihsâ” kelimesiyle birlikte kullanılması da bunu desteklemektedir. Şüphesiz bir şeyi ilmiyle ihata etmek (kuşatmak) onun varlığına, cinsine, miktarına, keyfiyetine, meydana getirilmesiyle ne amaçlandığına, kendisinden ne elde edilebileceğine vâkıf olmak demektir. Böyle bir bilgi ise sadece Allah’a mahsustur. Böyle bir bilgiye sahip olan Allah Teâla doğal olarak insanın yaptıklarını da bilir (el-Enfal 8/47; Hüd 11/92), gizlediği şeyleri de bilir (Al-i İmrân 3/120), göklerde ve yerde olanı da bilir (en-Nisa 4/126). Kısaca, her şeyi bilir (Fussilet 41/54).

“Muhit” ismi Allah’ın ilminin sonsuzluğunun yanında, Allah’ın kudretinin her şeyi kuşattığını da ifade eder. Nitekim kâfirlerin ilahi kudretin dışına çıkamayacaklarını ve eninde sonunda yenilgiye uğrayacaklarını ifade eden, “Veya onların durumu zifiri karanlıkta gök gürültüsü ve şimşekler arasında boşalan yağmura tutulmuş kimselerin haline benzer; böyleleri yıldırımın sebep olacağı ölümden korunmak için parmaklarıyla kulaklarını tıkarlar. Oysa Allah, kâfirleri ilim ve kudretiyle çepeçevre kuşatmıştır” (el-Bakara 2/19) ayetinde “muhit” ismi bu anlamı ifade etmektedir.

“Muhit” ismi taşıdığı bu anlamlarla Allah’ın diğer bazı isimleriyle anlam yakınlığı taşımaktadır. Bunların başında Allah’ın her şeyi bildiğini ifade eden “alim”, her şeyi tek tek en ince ayrıntılarıyla bildiğini ifade eden “muhsi”, en gizli ve en ince hususları dahi bildiğini ifade eden “latif”, her şeyden haberdar olduğunu ifade eden “habir”, ilminin her şeyi kuşattığını ifade eden “vâsi” ve her şeyi âdeta gözetlemiş gibi bildiğini, hiçbir şeyin ilminden gizli kalmadığını ifade eden “şehid” isimleri gelir. Ayrıca Allah’ın kudretinin sonsuzluğunu ve eşsizliğini ifade eden “kadir”, “muktedir” gibi isimler de “muhit” ismiyle anlam açısından irtibatlıdır (bk. ALİM; HABİR; KĀDİR; LATĪF; MUHSİ; ŞEHÎD; VÂSİ).

Allah Teâlâ’nın “muhit” isminin anlamını kavrayan bir mümin, Allah’ın bilgisi ve gücü ile her şeyi kuşatan yüceliğini bütün benliğiyle hisseder. Bu muhteşem güç karşısında ne kadar âciz olduğunun farkına varır. Allah’ın bilgi ve kudretinin eksiksiz ve sınırsız olduğunu anlar; nereye giderse gitsin ve ne yaparsa yapsın Allah Teâlâ’nın denetimi altında olduğunu bilir. O’nun kudretinden ne bu dünyada ne de âhirette kaçış olmadığı şuuruyla hareket eder. Bir gün Allah’ın huzurunda hesaba çekileceğini bildiğinden kendisini orada zorda bırakacak işlerden kaçınır. Allah’ın her şeyi kuşattığı gerçeğini özümsemiş bir mümin dinî açıdan sorumluluklarını tam olarak bilir ve bunları gerçekleştirmek için elinden gelen gayreti gösterir.

Kaynak: İslam ansiklopedisi Diyanet

Duası kabul olmayan 7 kişi

Esmaül hüsna Allah’ın isimleri ve anlamları