BENZER KONULAR:
Beyyine Ne Demek?
Question
Beyyine Ne Demek? Kısa bilgi
Beyyine, Ayırmak, ayrılmak, uzaklaşmak ve uzaklaştırmak anlamındaki “beyn” veya açık-seçik olmak, açık-seçik hale getirmek anlamındaki “beyân” kökünden gelen “beyyine” apaçık delil, hüccet, kesin belge demektir.
Bir davayı açıkça ispat eden, kendisi açık, başkasını açıklayıcı delil demektir. Kur’ân’da bir âyette “beyyin”, 19 âyette “beyyine” şeklinde geçmiş ve aklî ve naklî delil, açık belge, bilinen tarihi olaylar, vahiy, Kur’ân, Peygamberlik, mucize, Hz. Muhammed ve Sâlih Peygamberin mucizesi olan deve (A’râf, 7/73) anlamlarında kullanılmıştır.
Çoğulu olan “beyyinât” kelimesi ise 52 defa geçmiş ve genellikle âyetler anlamında kullanılmış (meselâ; Mâide, 5/32) veya “âyet” kelimesini nitelemiştir. “Âyâtün beyyinâtün” terkibi (meselâ; Bakara, 2/99) apaçık âyetler, belgeler, deliller demektir. “Beyyinâtün mine’l-hüdâ” (Bakara, 2/185) hidâyeti, doğruyolu açıklayıcı anlamında Kur’ân’ın sıfatı olarak kullanılmıştır. Ayrıcı Kâ’be’deki Makam-ı İbrâhim’e (Âl-i İmrân, 3/97), Hz. Musa (a.s.)’a verilen 9 mucizeye (Îsrâ, 17/101) ve Hz. İsâ (a.s.)’a verilen hikmete de (Zuhruf, 43/63), “beyyinât” denilmiştir.
Aynı kökten türeyen mübeyyin kelimesi, 13 defa geçmiş ve apaçık anlamında ism’in (günahın) sultan’ın (gücün), adüvv’ün (düşmanın), hûsranın, nûrun, (Nisâ, 4/20, 91, 101, 119, 174) dalaletin (sapıklığın) (Ahzâb, 33/36) ve fetih’in (zaferin) (Fetih, 48/1) sıfatı olarak kullanılmıştır. “Mübeyyine” kelimesi üç âyette geçmiş ve apaçık anlamında, “fâhişe” kelimesinin (meselâ; Nisâ, 4/19) sıfatı olarak, “mubeyyinât” ise üç âyette “beyyinât” anlamında âyetlerin sıfatı olarak (Meselâ; Nûr, 24/34), bir âyette geçen “müstebîn” kelimesi apaçık anlamında kitabın sıfatı olarak kullanılmıştır. (Saffât, 37/117). (bk. Tebyin, Mübîn, Mübeyyin)
Kur’ân’ın 98. sûresinin adı da Beyyine‘dir.
Bir fıkıh terimi olarak ise, kesinlik ifade eden ispat vasıtalarına verilen genel addır. Fıkıh literatüründe, bir hakkın veya kendisine hukukî sonuç bağlanan bir olayın ispatını sağlayan katî delil anlamında kullanılmış olup, genel olarak, şahitlik, yazılı delil ve kesin karîne şeklinde üç grupta toplanabilir.
İlk devirlerden beri şahitliğin en kuvvetli ispat vasıtası olması sebebiyle, klasik İslâm fıkıhçıları tarafından, beyyine ile kastedilenin şahitlik olduğu söylenmiştir. Bununla birlikte, beyyine başlığı altında hem şahitliği, hem de diğer katî delilleri incelemişlerdir. Buna mukabil bazı âlimler beyyineyi, mahkeme önünde gerçeğin ortaya çıkarılmasını sağlayan her türlü kesin delil şeklinde tanımlamışlardır.
Bunun yanında, mahkemelerde beyyine dışında, bunun kadar kuvvetli olmayan, ikrar, yeminden nükûl gibi deliller de bulunmaktadır. (ayrıca bk. Delil, Hüccet, İspat, Şahit)
Diyanet dini kavramlar sözlüğü
Answers ( 1 )
Beyyine kelimesinin anlamı
Beyyine kelimesi ayrılma uzaklaşma uzaklaştırılmak olarak ifade edilen Ayrıca ben kelimesi ile beraber bir anlam bütünlüğünü sağlayan açık olan apaçık olan herkes tarafından bilinen bir ifade olarak kullanılmaktadır. Beyyine kelimesi Kur’an’da 20 defa geçtiği kabul edilmektedir. Beyyine kelimesinin açık apaçık herkes tarafından bilinen bir kelime olması Son Peygamber Hz Muhammed mucize ve Hazreti Salih’in deve mucizesi olarak da ifadelerde kullanılmaktadır.
Beyyine Kavramı
Beyyine’nin kökü olan b-y-n ayırmak, ayrılmak, uzaklaşmak, açıklamak, açık seçik olmak, ortaya çıkmak, açık seçik hale getirmek, delil ve belge anlamlarına gelmektedir. Beyyine, sözlükte bir şeyi ortaya koymak, ister akla dayalı olsun ister somut olsun açık delil demektir. Tanım olarak Beyyine, kendisi gayet açık, bir başka şeyin açıklamasına ihtiyacı kalmamış olan ve bir davayı açık bir şekilde izah ve ispat etmeye yarayan delil demektir. Peygamberlerin mucizeleri de bu kabildendir.
Beyyine kelimesi, Kur’an-ı Kerim’de delil anlamında birçok yerde yer almaktadır. Örneğin Bakara 2/87’de “beyyineler” kelimesi meallerde yaygın olarak “beyyine, belge, delil ve mucize” şeklinde yer almıştır. Aklîleştirme eğilimi içerisinde olan yaklaşımlar ile rivayet merkezli yaklaşımlar arasında mucizeye karşı farklı tutum bilindiğinden bir anlamı mucize olan beyyine’nin inceleme konusu olan meallerdeki karşılığı ve izahı mukayese edilmiştir.