Boykot malı satılan yerde çalışanın kazancı haram mı

Question

Babam boykot olan petrol çıkarılan yerde çalışıyor. Kazancı haram olur mu? Bu paradan benim ve diğer aile fertlerinin mecbur kalmadıkça bu paradan kullanması caiz mi? (16 yaşındayım kızım) Babamdan yiyecek almasını istemem caiz mi?

CEVAP:

Bu mesele, kazanç yollarının helal ve haram olduğuna dair İslam’ın hükümleri çerçevesinde değerlendirilmelidir. İslam’da bir kazancın helal veya haram olması, yapılan işin mahiyetine, işin gerçekleştiği ortamın durumuna ve işin yapılma şekline bağlıdır. Sorunuzu ayrıntılı bir şekilde cevaplamak için birkaç açıdan ele almak gerekir:

1. Boykot Olan Yerlerde Çalışma

Boykot edilen bir yerde çalışmak, genellikle o bölgenin veya şirketin İslam’a aykırı bir faaliyeti desteklemesiyle ilişkilendirilir. Eğer çalışılan yer, doğrudan Müslümanlara zarar veren bir faaliyeti destekliyorsa veya Müslümanların kutsal değerlerine aykırı bir şekilde kazanç elde ediyorsa, bu kazanç şüpheli ya da haram olabilir.

Ancak, çalışılan işin kendisi İslam’a uygun ve helal bir faaliyet ise (örneğin, işçinin doğrudan haksız bir faaliyete katılmaması gibi), bu durum farklı yorumlanabilir. Burada niyet ve yapılan işin mahiyeti önemlidir. Örneğin, petrol çıkarma işi başlı başına haram bir iş değildir. Ancak bu petrol, Müslümanların aleyhine kullanılacaksa veya İslam’a zarar veren bir şekilde yönlendiriliyorsa, kazanç şüpheli hale gelebilir.

2. Aile Bireylerinin Bu Kazançtan Yararlanması

Fıkıhta, kişinin rızkı konusunda bazı temel prensipler vardır:

  • Çalışan kişinin sorumluluğu: Çalışan kişi, kazancının helal olmasına dikkat etmekle yükümlüdür.
  • Aile fertlerinin durumu: Eğer aile fertleri, bu kazançtan faydalanmak zorundalarsa (başka bir gelir kaynağı yoksa) ve bu kazancın haram olduğuna dair kesin bir bilgi yoksa, bu parayı kullanmaları caiz olabilir. Ancak, başka bir geçim imkânı varsa, şüpheli kazançtan uzak durmaları teşvik edilir.

16 yaşında bir genç olarak, babanızın kazancını sorgulamak sizin doğrudan sorumluluğunuzda değildir. İslam, böyle bir durumda çocuğa ya da aile bireylerine günah yüklemez. Fakat durumdan rahatsızlık duyuyorsanız, babanızla bu konuyu nazikçe konuşabilir veya aile büyüklerinden yardım isteyebilirsiniz.

3. Babadan Yiyecek veya Harçlık Almak

İmam Gazali gibi birçok âlim, şüpheli kazançtan doğrudan sorumlu olmayan aile bireylerinin bu parayı kullanmasının caiz olduğunu belirtmiştir. Bunun gerekçesi, haram kazançtan sorumluluğun kazancı elde edene ait olmasıdır. Ancak, imkân varsa şu yolları tercih edebilirsiniz:

  • Daha az ihtiyaçla yetinmek ve babanızın kazancını mümkün olduğunca az kullanmak.
  • Alternatif bir gelir kaynağı araştırmak (örneğin, küçük çaplı işler yaparak kendi ihtiyacınızı karşılamaya çalışmak).

Özetle:

  1. Babanızın işi doğrudan haram bir faaliyete katkı sağlıyorsa, kazancı şüpheli olabilir.
  2. Ancak bu kazançla geçinen aile bireyleri mecburiyetten dolayı bu parayı kullanabilir ve bu durumdan dolayı günahkâr olmazlar.
  3. Yiyecek ve diğer ihtiyaçlarınızı babanızdan istemeniz caizdir. Ancak, bu durumdan rahatsızsanız, sabır ve dua ile Allah’tan yardım isteyebilir, babanızla bu konuyu uygun bir dille konuşabilirsiniz.

Dayanaklar:

  • Kur’an-ı Kerim: “Haram kazançla beslenen bedene cehennem daha layıktır.” (Tirmizî, Zühd, 41).
  • Fıkıh Prensipleri: “Zaruretler haramı mubah kılar.” (el-Kâfi fi’l-Fıkh).
  • İmam Gazali’nin ve diğer fakihlerin, şüpheli kazançtan doğrudan sorumlu olmayanların durumlarına dair açıklamaları.

Bu durum sizi manen rahatsız ediyorsa, bol bol dua edin ve babanızın helal kazanca yönelmesi için ona uygun bir şekilde tavsiyede bulunun. Allah her konuda yardımcınız olsun.

Dini Sitelerimiz

BENZER KONULAR:

devam etmekte 2
2024-12-23T08:24:58+03:00 2 Son Cevaplar 17 görüntüleme
2
Nigar,

Nigar,

Answers ( 2 )

  1. Soru
    0
    2024-12-24T08:04:03+03:00
    Cevapla

    Socar-da işleyen birinin kazancı haram olur mu?

    Babam socar-da çalışıyor. Biz Azerbaycan’da yaşıyoruz. Socarın boykot olduğunu okudum . Babamın kazancı haram olur mu? ( Azərbaycanda çalışıyor, Azerbaycanlı biri)

  2. Dini Soru Cevap
    0
    2024-12-24T08:23:41+03:00
    Cevapla

    Sorunuz önemli ve detaylı bir konuyu içeriyor. İslam’da kazancın helal veya haram olmasını değerlendirirken temel ilke, gelirin kaynağının İslam’a uygun olup olmamasıdır. Bu bağlamda, babanızın SOCAR (State Oil Company of Azerbaijan Republic) gibi bir şirkette çalışmasının kazanç açısından hükmüne dair şu hususlar değerlendirilebilir:

    1. Kazancın Kaynağı ve İşin Doğası

    • SOCAR, petrol ve doğal gaz sektöründe faaliyet gösteren bir devlet kuruluşudur. Eğer bu şirketin ana faaliyetleri İslam’a aykırı bir unsur içermiyorsa (örneğin, alkol üretimi veya faizle işlem yapılan bir finans sektörü gibi), bu işten elde edilen gelir genel olarak helal kabul edilir.
    • Babanızın SOCAR’da üstlendiği görevin mahiyeti de önemlidir. Yaptığı iş doğrudan haram bir faaliyetle bağlantılıysa (örneğin, içki üretimi, faizle işlem veya İslam’a aykırı bir projeye destek), bu durum kazancını haram kılabilir. Ancak SOCAR gibi bir şirkette genelde işler enerji sektörüne dair olup, bu faaliyetlerin çoğu İslam’ın yasakladığı bir unsur barındırmaz.

    2. Boykot Durumu

    • Bazı Müslüman topluluklar veya şahıslar, belirli şirketleri veya ülkeleri boykot etme çağrısı yapabilir. Boykotlar genelde siyasi veya ahlaki sebeplerle önerilir. Ancak boykotun bağlayıcı bir dini hüküm olması için İslam âlimlerinin bu konuda açık bir fetva vermesi gerekir.
    • Eğer SOCAR’a karşı bir boykot çağrısı siyasi veya toplumsal bir durumdan kaynaklanıyorsa, bu, şirketin kazancını otomatik olarak haram yapmaz. Boykotlar kişisel tercih olabilir ancak bir kimsenin kazancını haram kılmak için dini delillere dayalı kesin bir hüküm gerekir.

    3. Azerbaycan’daki Durum ve Devlet Şirketleri

    • Azerbaycan bir Müslüman çoğunluk ülkesidir ve SOCAR bir devlet şirketi olarak ülkenin ekonomik kalkınmasına hizmet etmektedir. Bu bağlamda, SOCAR’dan alınan maaşların genel itibariyle helal kabul edilmesi daha kuvvetli bir görüştür.
    • Ancak bireyin vicdanı, dini hassasiyetleri veya şüpheleri varsa, gelirinin bir kısmını hayır işlerine yönlendirebilir.

    4. Kur’an ve Sünnet Perspektifi

    • Kur’an-ı Kerim’de kazancın helal olması gerektiği şöyle vurgulanmıştır:
      “Ey iman edenler! Mallarınızı aranızda haksız yollarla yemeyin; karşılıklı rıza ile yapılan ticaret müstesnadır.” (Nisa Suresi, 4:29)
      Bu ayete göre, kişinin kazancı haksız veya haram bir faaliyetten gelmediği sürece helal kabul edilir.
    • Peygamber Efendimiz (s.a.v.), kişinin kazandığı rızkın temiz ve helal olmasını vurgulamış ve haram kazancın ibadetlere bile olumsuz etkisi olduğunu bildirmiştir:
      “Helal bellidir, haram da bellidir. Bu ikisi arasında (şüpheli) şeyler vardır ki, birçok insan onları bilmez. Kim şüpheli şeylerden sakınırsa dinini ve ırzını korumuş olur.” (Buhârî, İman, 39; Müslim, Müsâkat, 107)
      Bu hadis ışığında, şüpheli durumlarda bile ihtiyatlı davranmak teşvik edilmiştir.

    Sonuç ve Öneri:

    • SOCAR’da çalışmak, doğrudan haram bir faaliyetle bağlantılı değilse ve babanızın yaptığı iş İslam’a aykırı bir durumu içermiyorsa, kazancı helal kabul edilir.
    • Ancak gönlünüzde bir şüphe varsa, bu konuda yerel bir müftüye veya güvenilir bir İslam âlimine danışabilirsiniz. Ayrıca, şüpheli durumları aşmak için gelirin bir kısmını hayır işlerine vermek iyi bir alternatif olabilir.

    Her durumda, babanıza helal rızık için gösterdiği çabadan dolayı dua edebilir ve ailenizin geçimi için gösterdiği emeğe saygı duyabilirsiniz. Eğer daha fazla detay verirseniz, daha spesifik bir değerlendirme yapabilirim.

Cevapla