Buluğ (Ergenlik) ne demek? İslamda Buluğ (Ergenlik) yaşı ve belirtileri

Arapça Buluğ (Ergenlik)  yazılışı: البلوغ

Buluğ (Ergenlik) Kişinin çocukluk devresinden çıkıp ergenlik dönemine girmesidir.

Arapça’da büluğ “ulaşmak” anlamına gelmekte, fikih terimi olarak çocuğun ergenlik dönemine ulaşmasını ifade etmektedir. İnsanın günlük hayatta namaz kılmak, oruç tutmak gibi ibadetlerle yükümlü tutulması, alışveriş yapma, mülk edinme, evlenme, bazı görevler üstlenme, vergi verme, malını başka birine hibe etme, başkasına ait bir mala verdiği zararı tazmin etme gibi hak ve sorumluluklara sahip olması ehliyet kavramıyla ifade edilir. Ehliyet, vücûb ve eda ehliyeti olmak üzere ikiye ayrılır. Haklara sahip olabilme ve borç altına girebilme ehliyetine “vücüb ehliyeti” denir ki, kişi bunu insan olma vasfıyla kazanır. Eda ehliyeti, kişinin dinen ve hukuken muteber olacak tarzda davranmaya ve hukukî işlem yapmaya elverişli olması diye tanımlanır. Bu da belirli bir seviyede anlama ve kavrama kapasitesine sahin bulunmayı gerektirir.

Kişinin akli gelişmesi aynı zamanda bedence gelişmesiyle ilişkili olduğundan insan hayatı doğumdan sonra çocukluk, temyiz, büluğ ve rüşt gibi devrelere ayrılarak incelenir. Eda ehliyeti çocukluk döneminde hiç yokken, kişide zihinsel niteliklerin olgunlaşmaya başladığı temyiz döneminde eksik halde mevcuttur. Kişi büluğ ile birlikte yeteri derecede fizyolojik ve psikolojik olgunluğa erişmiş kabul edilir ve aksini gösteren bir delil olmadıkça tam eda ehliyeti kazanır. Dinî terminolojide buna “âkıl ve bâliğ olmak” denir. Yani bu aşamada kişi, hakları kullanmaya, sözlü, yazılı ve fiili hukuki işlemleri bizzat yapmaya, dinî ve toplumsal yükümlülüklere muhatap olmaya ve cezaî sorumluluk taşımaya ehil sayılır. Kişinin toplumsal hayatta, özellikle malî konularda asgari düzeyde tedbirli ve basiretli davranmasına “rüşt” denir. Prensip olarak âkıl ve bâliğ olan kişinin aynı zamanda rüşt niteliğini kazandığı (reşit olduğu) kabul edilir. Eğer bir insan âkıl ve bâliğ olmasına rağmen, reşit olamamışsa, tam eda ehliyetini kazanamamış sayılır (bk. EHLİYET; RÜŞT).

Kişinin çocukluk aşamasını geride bırakarak dini ve hukuki hükümlerden sorumlu tutulmaya, sorumlu bir yetişkin olmaya adım atışı kızlarda hayız (âdet kan görmeye başlamakla, erkeklerde ise ihtilam olmakla yani meni salgılamaya başlamakla gerçekleşir (bk. HAYIZ; İHTİLAM).

Bu ergenlik alametlerinin oluşmasında kişinin bünyesinin, yaşadığı iklimin ve sosyal şartların önemli etkisi vardır. Bu sebeple herkesin ergenliğe ulaşma yaşı farklı olabilmektedir. Diğer taraftan bu alametleri yani kişinin ihtilam olduğunu veya hayız gördüğünü dışarıdan tespit etme noktasındaki zorluklar sebebiyle fıkıh âlimleri bir kimsenin ergenlik iddiasının geçerli sayılabilmesi için alt ve üst yaş sınırları belirlemiştir. İslam âlimlerinin çoğunluğuna göre erkeklerde on iki, kızlarda ise dokuz yaş ergenliğin alt sınırı olarak kabul edilir ve daha küçük yaştakilerin ergenlik iddiaları hukuken geçersiz sayılır. Âlimlerin çoğunluğuna göre ergenlik yaşının üst sınırı ise hem erkek hem kız için on beş yaştır. Bu yaşı tamamlayan kişi fiilen ergen olmasa da “hükmen” ergen sayılır. Ebû Hanife kızlarda on yedi, erkeklerde on sekiz yaşını; Mâlikîler hem kız hem erkek için on sekiz yaşını ergenliğin üst sınırı olarak kabul etmişlerdir. Ergenliğin alt ve üst yaş sınırları arasında olup henüz kendisinde ergenlik alametleri belirmemiş kişiye “mürâhik/mürâhika” denir. Mürâhik gerek dinî ve cezaî sorumluluk gerekse kendi fiiliyle haklar ve borçlar meydana getirebilme açısından ilke olarak temyiz çağındaki çocuğun (mümeyyiz) hükümlerine tâbidir. Bununla birlikte bunlara has bazı hükümler de öngörülmüştür.

BENZER KONULAR:

• Ergenlik nedir? Kısaca
• Ergenlik nedir ne zaman başlar
• Ergenlik çağına gelmemiş çocuğa fitre verilir mi ?
• Ergenlik dönemi ve oruç
• Ergenlikte yaptığım hatayı evleneceğim adama anlatmalımıyım
• Tümünü görüntüle.
• Buluğ çağı kaç yaşında başlar kısaca
• Buluğ çağına gelmeden ölen çocuğun ahiretteki durumu nedir?
• Buluğ çağı
• Sinn-i Buluğ ne demek? Kısaca
• Buluğ, Bülüğa erme ne demektir? İslamda Ergenlik kavramı
• Tümünü görüntüle.