Paylaş
Ceberut Ne Demek?
Question
Ceberut ne anlama gelir?
Arapça yazılışı: الجبروت
“Bozuk bir şeyi düzeltip onarmak; her şeyi tasarrufu altına almak; zor kullanmak, istediğini her durumda yapmak anlamındaki cebr kökünden türemiş olup “azamet, kibriya, cebbarlık, zorbalık” demektir (ceberût).
Tasavvuf terimi olarak mülk ile meleküt âlemleri arasındaki orta âlem veya melekût âleminin üstünde zorunluluğun (zaruret) hüküm sürdüğü âlem; Allah’ın zatı, azamet ve celal sıfatı.
Ceberût kelimesi Kur’an’da geçmemekle birlikte aynı kökün çeşitli türevleri anılan sözlük anlamlarında zikredilmiş, Hz. Peygamber’in bazı dua ve tesbihlerinde Allah Teâlâ “ceberut sahibi” olarak nitelenip noksan sıfatlardan tenzih edilmiştir (Müs ned. V. 388. 397-98; Ebû Dâvûd, “Salat”, 147].
Tasavvuf literatüründe ilk dönemlerde rastlanmayan bu kelime İbnu’l-Arabi, Aziz Nesefi, Abdülkerim el-Cili ve Sühreverdi el-Maktůl gibi mutasavvıflar tarafından terim haline getirilmiştir. Bunlar genel olarak ceberutu mülk ile melekût ålemleri arasındaki orta ålem veya melekût åleminin üstündeki âlem olarak açıkla mışlardır. Alt âlemlerde vücut bulan her şey burada takdir edildiği için ceberut diye adlandırıldığı söylenir. Bazı mutasavvıflar bu âlemle ilgili olarak zat ile melekût ålemi arasındaki ålem, sıfatlar ve isimler ålemi, vahdet, hakikat-i Muhammediyye gibi nitelemeler yapmışlardır (ayrıca bk. alem, hazaråthams, melekût, nåsût). Maddi ålem ve bağlardan kopup saf bir kalbe sahip olan sålike “ehl-i ceberût” denir.
Ceberut kelimesi, temelde “zor kullanmak, istediğini her durumda yapmak” anlamındaki “cebr” kökünden türemiştir. Bu kökten türemiş olan “ceberut” kelimesi ise “azamet, kibriya, cebbarlık, zorbalık” gibi anlamlara gelir.
Tasavvuf terimi olarak ceberut,
- Mülk ve melekût âlemleri arasındaki orta âlem veya
- Melekût âleminin üstünde zorunluluğun (zaruret) hüküm sürdüğü âlem olarak tanımlanır.
- Aynı zamanda Allah’ın zatı, azamet ve celal sıfatı ile de ilişkilendirilir.
Ceberut kelimesinin kullanım alanları ve önemli noktalar:
- Kur’an’da geçmez, ancak aynı kökten türeyen kelimeler bulunur.
- Hz. Peygamber’in bazı dua ve tesbihlerinde Allah, “ceberut sahibi” olarak nitelenir.
- Tasavvufta İbnü’l-Arabi, Aziz Nesefi gibi mutasavvıflar tarafından terim haline getirilmiştir.
- Alt âlemlerde vücut bulan her şeyin burada takdir edildiği düşünülür.
- Maddi âlemden kopup saf bir kalbe sahip olan kişiye “ehl-i ceberut” denir.
Özetle, ceberut kelimesi hem gücü ve zorbalığı ifade eden dünyevi bir anlam taşırken, hem de tasavvufta Allah’ın kudretini ve yüceliğini ifade eden manevi bir anlam taşır.
Answer ( 1 )
Ceberut, Arapça kök “cebr“dan türemiş olup, zor kullanmak ve her şeyi tasarrufu altına almak anlamlarını taşır. Aynı zamanda “azamet, kibriya ve zorbalık” gibi kavramlarla ilişkilendirilir. Tasavvuf terminolojisinde ise, mülk ve melekût âlemleri arasındaki orta âlem olarak tanımlanır, burada her şeyin takdir edildiği bir alan olarak görülür.