Cevaz ne demek

Question

Arapçada cevaz ne demek, Cevaz’ın şart ve delilleri nelerdir?

CEVAP:

Cevaz Kel“izin, sızıntının olması, caiz olması” anlamına gelir. Adakusurlu değildi, mubah olduğu veya helal kabul edildiği d

Cevazın Genel Anlamı

  • Cevaz bir şeyin yapılmasına şer’an izin anlamındadır. Örneğin, bir işlemin veya hükmün cevazı, onun İslam hukuku (fıkıh) açısından yasaklanmadığı, uygun olduğu anlamına gelir.
  • Karşıtı ise hurmet (haramlık) veya nehiy (yasaklama) olarak ifade edilir.

Cevazın Şartları ve Delilleri

Cevazın bir fiil veya hüküm için geçerli olabileceği, İslam’ın temel kaynaklarına dayanmalıdır. Bu bağlamda cevazın kuralları ve delilleri şunlardır:

1. Şartları:

  1. Kur’an ve Sünnet’e Uygunluk:
    • Bir fiilin cevazı, öncelikle Kur’an ve sahih hadislerde yasaklanmamış olmasıyla tespit edilmiştir.
    • Örneğin: Allah (cc) Kur’an’da haram kıldığını yiyecek ve içecekleri açıkça belirtmiştir (Bakara, 2/173; Maide, 5/3).
  2. Aslî Hükmün Mubah Olması:
    • İslam’da her şey aslı itibariyle mubah (serbest) kabul edilir. Ancak haram kılındığına dair delil varsa, mubahlık hükmü kalkar.
  3. Maksada ve Hikmete Uygunluk:
    • Cevaz’ın verdiği fiil, İslam’ın temel ilkelerine ve maslahat ilkesine uygun olmalıdır. Yani zarar veya fesat doğurmamalıdır.
  4. İçtihadla Ulaşılmış Sonuçlar:
    • Bazı durumlarda, açık bir nass (ayet veya hadis) olabilir. Bu durumda fakihler içtihat yoluyla cevaz hükmüne ulaşır.

2. Deliller:

  1. Kur’an-ı Kerim:
    • İslam’da fiillerin cevazı veya yasaklanması için ilk delil Kur’an-ı Kerim’dir. Örneğin:
      • “Allah’ın boyutu rahatlık ister, zorluk istemez.” (Bakara, 2/185) ayeti, birçok konuda cevazın yapılabilmesini sağlar.
  2. Sünnet (Hz. Peygamber’in Sözü ve Fiilleri):
    • Hz. Peygamber’in (sav) uygulamaları, cevaz hükmünün önemli bir kısmıdır. Örneğin:
      • Hz. Peygamber (sav), yiyeceklerde temiz ve helal olanın aranmasını emretmiştir (Buhari, “Büyû'”, 2).
  3. İcma (Fakihlerin Görüş Birliği):
    • Ümmetin alimlerinin bir konuda birleşmesi, o şeyin cevazına delil olabilir.
  4. Kıyas (Analojik Yorumlama):
    • Benzerlik yoluyla hüküm çıkarmada kullanılır. Örneğin sigaranın zararları alkolle karşılaştırılarak haramlığı veya mekruhluğu tartışılmıştır.

Cevazın Fıkhi Kullanımı:

Cevaz, fıkıh literatüründe sıklıkla şu bağlamalarda kullanılır:

  1. Mubah (Serbest Olan Şeyler):
    • Yapılmasında da yapılmamasında da dinen kusuru olmayan şeylerdir.
  2. Mekruh Seviyesindeki İzinler:
    • İslam’da mekruh olan bir fiil, haram kadar ağır değildir ancak terk edilmesi daha faziletlidir. Örneğin: İsrafın hücrelerin mekruh olması.
  3. Zaruret Dürümleri:
    • Haram olan bir şeyin zaruret anında cevaz alması mümkündür. Örneğin: Açlıktan ölme durumunda domuz eti yemek (Bakara, 2/173).

Sonuç

Cevaz, İslam hukukunun takibini ve hikmetini yansıtan önemli bir kavramdır. Ancak onun fiilin cevazına hükmü verilirken, Kur’an ve Sünnet’e ilişkin hükümler, ümmetin icması ve maslahat ilkeleri dikkate alınmaz. Cevazın temel amacı, Müslümanların hayatlarını kolaylaştırmak ve dinin hikmetine uygun şekilde yaşamalarını sağlamaktır.

Dini Sitelerimiz

BENZER KONULAR:

çözüldü 2
2020-08-12T16:10:02+03:00 1 Son Cevaplar 123 görüntüleme
2
Dini Soru Cevap

Dini Soru Cevap

Her soru cevap verilmeye değerdir, yeter ki aynı konu bize sorulmuş olmasın ve kurallara uygun sorulsun. Lütfen soru yollamadan önce aynı konu var mı diye \\\\"ARAMA\" yapınız. Konu altına yazılan sorulara öncelik tanıyoruz.. Bilginize

Takip Et

Answer ( 1 )

  1. Muhammed Samir
    1
    2025-01-05T17:12:13+03:00
    Cevapla

    Cevaz, Arapçada “izin verme”, “müsaade etme” veya “caiz olma” anlamına gelir. Dilimize de bu anlamla geçmiş bir terimdir. İslam hukukunda ise “cevaz”, bir şeyin yapılmasının dinen caiz, yani izin verilen, helal veya doğru olduğuna işaret eder.

    Cevaz, genellikle bir fiilin, eylemin veya durumun İslam hukukuna uygun olarak yapılabilir olduğunu, dinen haram olmadığını ifade eder. Ancak, cevazın bir sınırı ve koşulları vardır, yani her şeyin cevazı olmaz.

    Cevaz’ın Şartları ve Delilleri:
    Deliller (Kaynaklar):

    Kur’an: Allah’ın kitabı, cevazın sınırlarını çizen temel kaynaktır. Kur’an, müslümanlara neyin helal olduğunu ve neyin haram olduğunu açıkça belirtir.
    Sünnet: Peygamber Efendimiz’in (s.a.v) sözleri ve fiilleri, İslam’da cevazın belirlenmesinde önemli bir kaynaktır. Hadislerde yer alan hükümler, cevazın kapsamını belirler.
    İcma: İslam alimlerinin bir konuda ittifak etmeleri durumunda, bu konuda cevaz kabul edilmiş olur. İcma, özellikle farklı bölgelerdeki alimlerin aynı görüşte birleşmeleri ile ortaya çıkar.
    Kıyas: Yeni ortaya çıkan durumların, benzer geçmiş durumlarla kıyaslanarak değerlendirilmesidir. Kıyas yoluyla cevazın olup olmadığına karar verilir.
    Şartlar:

    Dinen yasak olmamalıdır: Cevaz, haram olan bir şey için geçerli olamaz. Örneğin, alkol içmek veya faizin kullanılması İslam’da haramdır, dolayısıyla cevaz söz konusu olamaz.
    Toplumun faydasına olmalıdır: Bir şeyin cevaz olabilmesi için genellikle toplumun genel menfaatine hizmet etmesi beklenir. Cevaz verilen bir şeyin, toplumsal bir yarar sağlaması önemlidir.
    Zaruret Hali: Bazen, zaruret durumlarında, normalde haram olan bir şeyin yapılması cevaz bulabilir. Örneğin, yiyecek bulunmazsa ve açlık tehlikesi varsa, haram olan bir gıda, geçici olarak yenilebilir.
    İhtiyaç: Bazı durumlarda bir şeyin cevazı, kişinin büyük bir ihtiyacı nedeniyle verilebilir. Ancak bu durumun geçici olması gerekir.
    Örnekler:
    Cevaz verilen bir fiil: Müslümanların alışveriş yapması, helal yiyecekler tüketmesi gibi fiiller cevazlıdır. İslam, ticaretin yapılmasına izin verir, ancak hileli ve haram yollarla kazanç elde etmeyi yasaklar.
    Cevaz verilmeyen fiil: Örneğin, kumar oynamak, içki içmek gibi şeyler cevazlı değildir, çünkü İslam bu eylemleri haram kılar.
    Sonuç:
    Cevaz, İslam hukukunda bir eylemin ya da durumun yapılmasının dinen helal olduğunu ifade eder. Ancak cevazın geçerli olabilmesi için belli şartlar ve delillerin var olması gerekmektedir. Bu şartlar, İslam’ın temel kaynaklarından (Kur’an, Sünnet, İcma, Kıyas) çıkarılır ve İslam alimlerinin görüşleri doğrultusunda şekillenir.

    En iyi cevap

Cevapla