Erkek ve Kız Çocukları kaç yaşında ergen/bâliğ olurlar?

“Sizden olan (hür) çocuklar büluğ çağına ulaştığı...” ayeti, çocukların yalnız ihtilâm olmakla mükellef ve baliğ olduklarına işaret eder.

İhtilam veya aybaşı erkek ve kız çocuklarının mükellefiyet yaşı olan buluğ çağına erdiklerinin en açık alâmetidir. Bu hususta fakihler arasında hiçbir ihtilâf yoktur. Ancak ihtilâm olmayan çocukların yaş itibariyle kaç yaşında baliğ ve mükellef olacakları hususunda ihtilâf ederek iki görüşe ayrılmışlardır.

İmâm Ebû Hanîfe’ye (rh.a.) göre, ihtilâm olmayan çocuğun mükellefiyet yaşı 18’dir. Zira Allah Teâlâ, “Yetimin malına, rüştüne erinceye kadar, o en güzel olanından başka bir sûretle yaklaşmayın.” (En’âm: 152) buyurmuştur. Çocuğun rüşte erme yaşı, İbn Abbâs’tan (r.a.) da rivâyet edildiği gibi 18’dir. Kız çocukları erkek çocuklarından daha çabuk geliş tikleri için büluğ yaşları 17 olarak tesbit edilmiştir.

İmâm Şâfiî (rh.a.), Hanbel (rha), Ebû Yûsuf (rh.a.) ve Muhammed’e (rh.a.) göre, erkek ve kız çocuklar 15 yaşına girdikleri zaman baliğ ve mükellef sayılırlar. Bunlar İbn Ömer’den (r.a) yapılan şu rivayete dayanmaktadırlar. “Uhud muharebesinde Resûlullah’a (s.a.v.) 14 yaşında bir çocuk arz olundu. Resûlullah (s.a.v.), çocuğun savaşa katılmasına izin vermedi. Hendek savaşında ise 15 yaşına girmiş bir çocuğun savaşa katılmasına izin verdi.
Bunlar, genellikle erkek ve kız çocuklarında ihtilâm olma yaşının 15’i geçmeyeceği görüşündedirler. O zaman 15 yaşı insanların buluğ ve mükellefiyet yaşıdır.

Cessâs, “… Sizden olup da henüz büluğ çağına girmemiş...” âyeti, ihtilâm olmayan çocukların büluğlarının 15 yaş olduğu görüşünde olanların görüşünün bâtıl olduğuna delâlet eder. Zira Allah Teâlâ bu ayette yaşa göre baliğ olanlarla henüz ihtilâm olmayanlar arasında bir ayırım yapmamıştır. Resûlullah (s.a.v.) da birçok yönden rivayet edilen, “Üç sınıf insandan kalem kalkmıştır: Uyanıncaya kadar uyuyandan, akıllanana kadar deliden, ihtilâm olana kadar çocuktan.” hadisinde 15 yaşına ulaşanlar ile ihtilâm olmayanları birbirinden ayırmamıştır. İbn Ömer’den (ra) rivâyet edilen, “Uhud muharebesinde…” hadisinin sıhhati ise şüphelidir. Zira Hendek Muharebesi hicretin beşinci yılın da olduğu halde Uhud Muharebesi hicretin üçüncü yılındadır. Aradaki fark nasıl bir sene olur. Bununla birlikte savaş izni baliğ olmakla ilgili değildir. Zira bazen baliğ olan kişilerin zayıflıklarından dolayı savaşa katılmalarına izin verilmezken, baliğ olmayan gelişkin ve kuvvetli çocukların savaşa katılmalarına izin verilmiştir. Nitekim Rafi’ b. Hadic’in çocuk yaşta olduğu halde savaşa katılmasına izin verilirken, Semüre b. Cündeb bâliğ olduğu halde savaşa katılmasına izin verilmemiştir. Bu da delâlet ediyor ki Resûlullah (s.a.v.) onların ne yaşlarına ne de ihtilâm olmalarına bakmıştır.” der.

Cessâs, İmâm-ı A’zam’ın (rh.a.) görüşünü destekleyen birçok şey ortaya koymaktadır. Yalnız sahih olan cumhurun görüşüdür. Çünkü ihtilâmın hükmü âdetle bilinir. İhtilâm olma yaşı da genellikle 15’tir. Zaten Hanefi mezhebinde de muteber olan İmam Muhammed (rh.a.) ile Ebû Yûsuf’un (rh.a.) görüşleridir.

–

Erkek ve kız çocuklarının ergen/bâliğ olma yaşı, İslami fıkıhta farklı görüşlere konu olmuştur. İki ana yaklaşım şöyle özetlenebilir:

1. İhtilâm/Âdet Görme İle Ergenlik:

• Erkek Çocukları: İhtilâm (rüyalanma) ile ergenliğe ulaşırlar. Bu, dini yükümlülüklerin başladığı anlamına gelir.
• Kız Çocukları: Âdet görme ile ergenliğe ulaşırlar. Bu da dini yükümlülüklerin başlangıcıdır.

2. Yaş İle Ergenlik:

• İmam Ebû Hanîfe’ye Göre:
  • Erkek Çocukları: İhtilâm olmasa bile 18 yaşında ergen sayılırlar.
  • Kız Çocukları: İhtilâm olmasa bile 17 yaşında ergen sayılırlar.

Önemli Not:

• Bu konuda farklı görüşler ve yorumlar mevcuttur. Kesin bir bilgi için bir İslami ilimler uzmanına danışmanız tavsiye edilir.
• Günümüzde bazı ülkelerde reşit olma yaşı kanunlarla belirlenmiştir ve bu yaş dini ergenlik yaşından farklı olabilir.

Umarım bu bilgiler yardımcı olmuştur.

BENZER KONULAR:

• Akıl Baliğ Ne Demek? Kısaca
• Baliğ Nedir? Kısaca
• Koltuk Altı ve etek kıllarının bitmesi Ergenlik belirtisi midir?
• Buluğ (Ergenlik) Nedir, Belirtileri Nelerdir?
• Ergenlik çağına gelmemiş çocuğa fitre verilir mi ?
• Ergenlik dönemi ve oruç
• Ergenlikte yaptığım hatayı evleneceğim adama anlatmalımıyım
• Tümünü görüntüle.