Cuma Kelimesinin Anlamı

“Cuma”, Arapça bir kelime olup sözlüklerde “cumea” ve “cumua” olarak da yer alır. Genel olarak telaffuzu “cumu’atu ve cume’atu” şeklinde olsa da yaygın telaffuzu “cuma’atu”dur. “Yevmu’l-mecmu’a” ise toplanma günü anlamına gelir  ve Türkçe’de “cuma” olarak okunur ve telaffuz edilir.

Cuma kelimesinin bu farklı türevlerinin tamamının birincil anlamı, “bir araya getirmek veya bir araya toplamak” ile bağlantılıdır. Nitekim,”icmâ” fikir birliği; “ictimâ” toplanmak; “cimâ” cinsel ilişki amacıyla bir araya gelmek; “ictimâî” toplumsal ve sosyal; câmi, toplanma, bir araya gelme; “câmiah” öğrencileri bir araya getiren kurum, üniversite; cem, toplanma; “cem’iyyet” topluluğu ve “mecmû” toplam anlamına gelir. “Com” biçiminde başlayan bazı İngilizce kelimelerin de bir araya getirmek, toplamak anlamına gelen ve cuma kavramının kökeni olan cem ve cami kelimeleriyle aynı anlamları çağrıştıracak şekilde kullanılması dikkate değerdir.

“Cuma” kelimesinin sözlüklerdeki anlamı, topluluk ve cemaat gibi toplanma ve bir araya gelmek olup, bir araya getirmek, ayrı olan şeyleri birleştirmek ve onları yakınlaştırmak anlamlarına da gelir.

“Cuma” kelimesinin anlamında yer alan “cemaat” kelimesi ise Arapça kökenli bir kelime olup sözlükte “halkın toplanması” manasına gelir. “Cemaat” kelimesi bir fıkıh terimi olarak ise imamlarla ibâdet eden topluluğu ifade etmek için kullanılır.

Cuma gününe bu adın verilmesinin temel sebebi, bu kelimenin toplanma anlamına gelen cum’a kelimesinden alınmış olmasıdır. Bunun bir diğer nedeni ise Müslümanların bu günde bir araya gelip toplanmasıdır. Buna uygun biçimde Askalânî de bu güne cuma denmesinin sebebini, insanların cuma günü namaz kılmak için bir araya gelmeleri biçiminde zikreder.

İslami  kaynaklara göre bu güne cuma denmesinin nedeni, tüm yaratılışın cuma günü tamamlanması ve mükemmelleştirilmesidir. Cuma gününün adının nereden geldiğine dair başka görüşler de mevcuttur. Buna, Âdem ile Havva’nın yeryüzünde buluştukları günün Cuma olması örnek gösterilebilir. Ayrıca Allah’ın kullarına rahmetini bu günde indirmesi, Müslümanlara göre bu günün bayram hatta bazı İslâm ülkelerinde resmi tatil olması ; kabir azabının bu günde hafifletilmesi de cuma gününün adının nereden geldiğine dair farklı görüşlerdir.

Haftanın günlerinden biri olan cuma kelimesinin Türkçe’deki anlamı toplanmaktır. Başka bir deyişle perşembe ile cumartesi arasındaki günü ifade eden cuma kelimesinin terim anlamı ise bu günlerde öğle vaktinde kılınan iki rekâtlık farz namazın ismidir .

“Cuma” kelimesinin “gün” ve bir ibâdet biçimi olarak “cuma namazı” manasına gelebilecek şekilde birbirinin yerine kullanılması söz konusudur. Zira cuma kelimesi ve cuma günü çoğu zaman cuma namazı ile birlikte zikredilir ve ikisi arasında kaçınılmaz bir bağ vardır. Bu nedenle olsa gerek, İslâm fıkhında cuma gününün fazileti ve önemi hakkında rivayetler vardır. Ayrıca Hz. Peygamber’in sünnetinde de günün hangi vaktinin en hayırlı vakit olduğuna ve cuma gününün nasıl güzel bir şekilde geçirilmesi gerektiğine dair rivayetler bulunur. Cuma gününü özel bir gün haline getiren cuma namazı olup Kur’ân’da cuma namazı hakkında müstakil bir sûre nazil olduğu gibi Sünnette de bu konuda müstakil rivayetlerin mevcudiyeti, cuma günü ve cuma namazı kavramlarının detaylı bir biçimde ele alınmasının ne derece önemi haiz olduğunu gösterir niteliktedir.

İslam’da, Cuma gününün dünyanın başlangıcına, sonuna ve ahirete kadar uzanan önemli bir yeri ve değeri vardır.
Hz. Peygamber (s.a.s)’e Cuma gününe niçin bu adın verildiği sorulduğu zaman şöyle cevap vermiştir: “Şüphesiz babanız Âdem’in yaratılışı o günde toplandı. Kıyamet o günde kopacak, yeniden dirilme ve hesap için toplanma o günde olacaktır.” “Üzerine güneş doğan en hayırlı gün Cuma günüdür. Âdem o gün yaratıldı, o gün cennete konuldu ve yine o gün cennetten çıkarıldı.”
Peygamberimiz (s.a.s) Cuma gününü diğer hadisi şeriflerde de şöyle anlatmaktadır: “Cuma gününde bir saat vardır ki, şayet bir Müslüman namaz kılarken o vakte rastlar da Allah’tan bir şey isterse, Allah ona dileğini mutlaka verir.” “Günlerinizin en faziletlisi Cuma günüdür. Bu sebeple o gün bana çokça selât-u selâm getiriniz; zira sizin selât-u selâmlarınız bana sunulur.”

BENZER KONULAR:

• Black Friday (kara cuma) muhteşem Cuma nedir?
• Mescid-i Cuma ne demek? Kısaca
• Cuma nedir? Kısaca
• Cuma Kavramı
• Cuma günü neden mübarek gün?
• Tümünü görüntüle.
• Nafile kavramının anlamı nedir?
• Cuma günü bir saat vardır ki Kul Rabbinden ne isterse Allah mutlaka ona o isteğini verir hadisi
• Hanefi mezhebine göre cuma namazı
• Cuma Namazı ile ilgili sorular
• Tümünü görüntüle.