Paylaş
Dini kavram olarak “Hasene”
Question
Hasene kelimesinin anlamı ve kökeni nedir?
Tanımı:
Allah ve insanlar nezdinde güzel bulunup beğenilen tutum ve davranışlar anlamında bir ahlâk terimidir.
Arapçada “güzel“, “iyi“, “hoşa giden“, “hayranlık uyandıran“, “haz veren” gibi anlamlara gelen “hasen” kelimesinin dişili olan “hasene” kavramı “seyyie” (çirkin, kötü) kavramının zıddı olup genellikle “iyi, güzel, hayırlı ve yararlı iş” anlamında kullanılır.
Kur’ân’da Hasene Kavramı:
Kur’ân-ı Kerîm’de yirmi sekiz âyette tekil, dört âyette de çoğul (hasenat) şeklinde geçer. Bu âyetlerde hasene kavramı maddi ve manevi bakımdan dünya veya ahirette güzel, İyi ve yararlı olan her türlü hareket, söz, varlık ve imkân için kullanılmıştır. Meselâ “Bazıları vardır ki, Rabbimiz! Bize dünyada güzel olanı hasene ver; ahirette de güzel olanı ver; bizi cehennem azabından koru, derler” (el-Bakara 2/201) mealindeki âyette geçen “hasene” kelimeleri dünyevî ve uhrevî nimet ve mutluluk anlamına gelir. Kur’ân böyle bir güzelliğe nail olmayı Allah’tan dilememizi, kötülüğü (seyyie) ise kendimizden bilmemizi emreder (en-Nisâ 4/79)- “Kuşkusuz Allah zerre kadar haksızlık etmez; iyilik yapılırsa onu kat kat artırır; ona katından büyük bir mükâfat verir” (en-Nisâ 4/10) mealindeki âyette geçen “hasene” güzel iş anlamında kullanılmıştır. Bu tür “Güzel işler (hasenat) kötü işleri (seyyiât) giderir” (Hûd 11/114)- Bu yüzden Kur’an’da müminlerin bazı güzel işlerinden söz edildikten sonra “Allah bunların daha önce işledikleri kötülüklerini iyiliklere çevirir” buyurulmaktadır (ei-Fm-kân 25/70).
Hadislerde hasene:
Hz. Peygamber de “Yanılarak bir kötülük (seyyie) işlediğinde arkasından bir İyilik (hasene) yap ki onu silsin” buyurmuştur (et-TirmizT, Birr, 55).
Kur’ân-ı Kerîm’de Allah Teâlâ’nın iyiliğe verdiği önemi ifade eden âyetlerin birinde “Her kim (Allah’ın huzuruna) bir iyilikle (hasene) gelirse ona getirdiğinin on katı vardır; kim de bir kötülükle gelirse o sadece getirdiği ile ceza görür. Onlar haksızlığa uğratılmazlar” buyurulmuştur (el-En’âm 6/160). Kur’ân söz ve konuşmada güzelliğe de büyük değer vermiştir. Buna göre sözü en güzel olan kişi, Allah yolunda çağrıda bulunan, iyi iş yapan ve müslümanlardan biri olduğunu açıklayan kimsedir. Güzellik hasene çirkinlikle (seyyie) bir değildir. Bu yüzden müslüman kötülük, yanlışlık ve düşmanlıkları en güzel ahsen bir tutumla önlemeye çalışmalıdır. O zaman müslüman, kendisine düşman olan bir kimsenin, bu güzel tutumu sayesinde, “sıcak bir dost gibi” olduğunu görebilir (Fussılet 41/33-34). Bu suretle Kur’ân-ı Kerîm, yerine göre kötülüğe İyilikle karşılık vermenin dostluğa giden bir yol olduğunu ortaya koymuştur.
Hz. Peygamber, her türlü tutum ve davranışlarda güzellik Ölçüsüne riâyet etmeyi, hatta kurban keserken bile kesimi “en güzel”, yani en uygun bir şekilde, hayvanın en kısa sürede acısının dineceği tarzda kesmeyi öğütlemiştir (Müslim, Sayd, 8). Yine Rasûl-i Ekrem, insanın, güzel işleriyle sevinen, kötü işlerinden dolayı acı duyan bir ahlâkî duyarlık kazanması gerektiğini belirtmiş (Müsned, I, 18, 26); “Müslümanların güzel bulduğu bir iş Allah katında da güzeldir” (Müsned, ı, 379) anlamındaki ifadesiyle toplumsal değerlere, yargılara ve kurallara saygı göstermek gerektiğine işaret etmiştir.
İsim ve Sıfat olarak Hasene:
Hasene kelimesi, Arapça kökenli bir kelimedir. Sözlükte “güzel olmak” anlamına gelen “hüsn” kökünden türemiştir. Hem isim hem de sıfat olarak kullanılır.
İsim olarak “iyilik, iyi hal, iyi nesne” anlamındadır. Örneğin, “hasene yapmak” iyilik yapmak demektir.
Sıfat olarak ise “güzel, hoş, iyi” anlamındadır. Örneğin, “hasene bir davranış” güzel bir davranış demektir.
Kur’an-ı Kerim’de hasene kelimesi, hem isim hem de sıfat olarak kullanılmıştır. Örneğin, “Haseneler Allah’a yükselir.” (Fatiha, 7) ayetinde, hasene kelimesi “iyilikler” anlamında kullanılmıştır.
Hasene kelimesi, İslam’da önemli bir yere sahiptir. İslam’da, iyilik yapmak, güzel ahlaka sahip olmak ve Allah’ın emirlerini yerine getirmek hasene olarak kabul edilir. Hasene yapanlar, hem dünya hem de ahirette mükafatlandırılır.
Hasene kelimesi, günlük konuşmada da sıklıkla kullanılan bir kelimedir. Örneğin, “hasene bir davranışta bulundu” ifadesi, güzel bir davranışta bulundu anlamına gelir.
İslamî terimlerde “hasene”, iyi ve güzel işler yapma, hayırlı davranışlarda bulunma, yardımseverlik, adalet, merhamet gibi olumlu niteliklerin genel bir ifadesidir. Biz Müslümanlar, hayatlarında hasene (iyilik) yapmaya teşvik edilirler ve iyiliklerin sevap getirdiğine inanırız.
BENZER KONULAR:
Answer ( 1 )
“Hasene”, Arapça kökenli bir kelime olup, Türkçe’ye Arapça’dan geçmiştir. “Hasene” kelimesi, “iyilik”, “güzel davranış”, “hayır”, “güzel iş” gibi anlamlara gelir.
Kur’an’da birçok ayette Müslümanlara iyilik yapma, güzel davranışlarda bulunma ve Allah’ın sevgisini kazanmak için hayırlı işler yapma konusunda teşvikler bulunmaktadır. Örneğin, “Kim bir hayır işlerse, ona bunun yedi yüz katı vardır.” şeklindeki bir ayet, iyiliklerin sevap olarak karşılığını ifade eder.
Genel olarak, “hasene” İslam’da güzel ve hayırlı işleri ifade eder. İnsanların Allah’a yakınlaşmak, toplumda daha iyi bir ortam yaratmak ve sevap kazanmak için yapabilecekleri her türlü hayırlı davranış ve işi içerir.