Duanın Şartları

“Dua edenin duasını kabul ederim”
Bakara suresi 186

Duâ, Peygamber (A.S.) Efendimizin tabirleriyle- «ibâdetin beynidir.» Bu bakımdan onu ibâdet anlamında kullanmışlardır. Çünkü Allah’ın her şe­yi kendi kudretinde bulundurduğuna gönülden inanan mü’minin bu inanç ve şuurla el kaldırıp dileğini arzetmesi güzel bir ibâdettir. Öyle ki kulluğu­nu, aczini, mahviyetini dile getirmesi ve her şeyin Allah’a ait olduğunu bilip teslimiyet göstermesi; ölçüsüz ve sınırsız olan ihtirasını O’nun kapı­sına yönelerek belli bir ölçüde tutması ibâdetin özünü, mutluluğunun ma­yasını oluşturur.

O halde yaradanın mülkünde, O’nun denetimi altında verdiği nimet­lerle yaşamını sürdüren mü’minin zaman zaman el kaldırıp durumunu di­le getirmesi, dileğini arzetmesi; haram lokmadan, küfür ve bozgunculuk­tan uzak bir gönül, yalan ve iftiradan, haksızlık ve kırıcılığa bulaşmaktan temiz bir dil ile olmalı değil midir? Aksi halde yapılan duâ ilâhî huzura yükselmez.

Peygamber (A,S.) Efendimiz bu hususu şu sözleriyle belirterek bu­yurmuştur ki:

«Adam, sacı-sakalı birbirine karışmış ve toztoprak içinde kalmış bir halde yolculuğunu uzatır da ellerini kaldırıp «Ya Rabbî! Ya Rabb!» der. Oysa yediği haram, içtiği haram, giydiği de haramdır. Haram ile gıda-lanır. Artık onun duası nerede, nasıl kabul olur?»

Konuyu bu açıdan değerlendirirken duanın şu şartlarla makbul tu­tulacağı sonucuna varılmıştır:

1. Duâ edenin, ihtiyacının karşılanmasında, dileğinin yerine getiril­mesinde tek ve nihaî kudretin Allah’a ait olduğunu bilmesi,

2. Bütün sebep ve vasıtaların, hikmet ve esrarın Cenâb-ı Hakk’ın kudret elinde bulunduğuna inanması,

3. Doğru bir niyet, arınmış bir kalb ve yatışmış bir gönül huzuru için­de istekte bulunması; gaflet içinde kararsız ve anlamsız bir kalb perişan­lığı içinde olmaması,

4. Vicdanını katılık ve siliklikten, mide ve kanını haram ve murdar­dan uzak tutması,

5. Dileğini, kabul olunur ümidiyle dile getirip tam bir teslimiyet basi­reti içinde söylemesi şarttır.

Allah’tan istenilecek şeyin ise :

a) Aklî yönden uygun olması,

b) Dince sakıncalı bulunmaması,

c) İnsan haklarına dokunmaması, millet hakkını zedelememesi,

d) Yakınlara zarar getirecek, ya da onları üzecek ölçü ve anlamda olmaması şarttır.

Büyük Velî Sehl b. Abdullah et-Tüsterî (R.A.) bu konuda diyor ki: «Duanın kabul olunmasının yedi şartı vardır:

1. Gönülden inleyip sıkıntı ve ihtiyacın acısını için için duyarak göz yaşları içinde Allah’a yalvarmak,

2. Allah korkusunu üstün bir saygı anlayışı doğrultusunda hissetmek,

3. Kararsızlık ve şüpheden uzak tam bir ümit beslemek,

4. Bıkmadan dilek ve haceti sık sık edeple dile getirmek,

5. Genel ölçüde istemek, umuma yönelik bir niyetle hayır, rahmet ve yardım dilemek,

6. Helâl lokma ile gıdalanmak,

7. Farz ibâdeti vaktinde yerine getirmeye çalışmak.» İlim adamlarından İbn Atâ’ (R.A.) diyor ki:

«Duanın rükünleri, kanatları, sebepleri ve vakitleri vardır: Rükünleri uygun biçimde yerine getirilirse kuvvet kazanır. Kanatlarına uygun biçim­de yapılırsa huzura yükselir. Sebeplerine uygun yapılırsa yerine getiril­me şansına erişir. Vakitlerine uygun olursa kurtuluş sağlar.

Rükünleri : Kalb huzuruna, şefkat ve merhamet duygusuna, alçak gö­nüllülüğe erişmektir. Kanatlan, doğruluktur. Vakitleri, seher vaktidir. Se­bepleri, Peygamber (A.S.) Efendimize salât-u selâm ile başlamaktır.»

Tasavvufçulardan bazısına göre, duanın şartı dörttür:

1. Vahdet (Allah’ın birliğine imân etmenin şuuru) içinde kalbi koru­mak,

2. Halk arasında dile hâkim olmak, onu çok ölçülü kullanmak,

3. Gözü haramdan muhafaza etmek,

4. Mideyi haramdan pak ve arınmış bulundurmak. Büyük Velî İbrahim Edhem (K:S.) Hazretlerine soruldu :

— Bizim ne halimiz var ki, duâ ediyoruz bir türlü kabul olmuyor? Cevap verdi :

— «Çünkü siz Allah’ı bildiniz ama O’na itaat etmediniz. Peygamber (A.S.) Efendimizi bildiniz, fakat O’nun sünnetine uymadınız. Kur’ân’ı öğ­rendiniz, ama onunla amel etmediniz. Allah’ın nimetlerinden yediniz, onun şükrünü yerine getirmediniz. Cenneti bildiniz, fakat arzu etmediniz. Cehennemi bildiniz, ama ondan sakınıp kaçınmadınız. Şeytanı bildiniz, fa­kat onunla savaşmadınız, aksine ona uydunuz. Ölümü bildiniz, ama onun için hazırlanmadınız. Ölülerinizi defnettiniz, fakat onlardan ders ve ibret almadınız. Kendi ayıplarınızı bırakıp başkasının ayıp ve kusurlarıyla uğ­raştınız, bu durumda duanız nasıl kabul olsun?

BENZER KONULAR:

• Dini nikah şartları
• Baba bedduası tutar mı ? (tutarsa ne olur)
• Dua İle İnsanın Kaderi Değişir Mi
• Beddua tutar mı
• Tümünü görüntüle.