Paylaş
Eş’ariyye ne demek? Kısaca
BildirQuestion
Please briefly explain why you feel this question should be reported.
Eşariyye Ne Demek?
Eşariyye Hakkında Kısa bilgi
Ebû’l Hasan Ali bin İsmâil el-Eş’arî’nin görüşlerine dayanan itikadî mezhebin adıdır. Hicrî 260 tarihinde Basra’da doğan el-Eş’arî, hayatının ilk yıllarında mu’tezilî düşünceye sahip iken kırk yaşından sonra bir Cuma günü Basra Camii’nde minberde bu mezhebi terk ettiğini açıklamıştır. Eş’arî’nin amelde önce Hanefî daha sonra Şafiî veya bir dönem için de Mâlikî olduğu söylenmektedir. Ancak İslâm âleminde Şafiî olanların itikadî yönden Eş’arî’nin görüşlerini paylaştıklarına bakılırsa onun en son Şafiî mezhebinde karar kıldığı kuvvet kazanmaktadır.
el-Eş’arî’nin kelâm alanındaki görüş ve düşüncelerini, kendisinden nakledilen şu sözlerden öğrenmek mümkündür: “Bizim için gerekli olan, Aziz Rabbimizin kitabına, Peygamberimizin sünnetine, sahâbe, tabiin ve hadis imamlarından rivâyet olunan şeylere tabi olmak”tır. Kelâm ilmine getirdiği diğer katkılar ise şöyle özetlenebilir: “Kulun iradesi müstakil değildir. Allah onu yaratıyor. Husun ve kubuh akıl ile idrak olunamaz. İnsan dinî tebligât olmadan Allah’ı bilemez. Allah’ın “tekvin” sıfatı kudret sıfatının aynıdır. Erkek olmak peygamberliğin şartlarından değildir. Kâfirler de ibadetle mükellef olup, ibadet yapmadıkları taktirde ayrıca azap göreceklerdir. Îmân kalb ile tasdik, söz ve amelden ibarettir. Fiillerin tek yaratıcısı Allah’dır. Ancak kulun da cüz’î iradesi vardır. O irade ile ceza veya mükafat kazanılabilir. Kur’ân mahluk değildir. Hz. Muhammed, Allah’ın izniyle mü’minlere şefaat edecektir.”
Eş’arî ekolu daha sonra Bakıllânî, Cüveynî, Gazzalî, Şehristanî, Râzî, Amidî, Taftazanî, Cürcanî ve Devvanî gibi âlimler tarafından geliştirilerek daha da temellendirilmiştir. Amelde Şafiî mezhebinin yaygın olduğu bölgelerde itikadî yönden de Eş’arî’nin görüşleri kabul görmüştür.
Genel bir değerlendirme yapıldığında Eş’ariyye’nin, Mu’tezile’ye karşı bir tepki olarak doğduğu ve felsefeye karşı olduğu bilinmektedir. Buna rağmen Eş’arî kelâm âlimleri zamanla te’vile olumlu yaklaşmak sûretiyle Kelâm’da yenilikler yaparak Kelâm ilmini felsefe ile rekabet edebilecek bir güce kavuşturmuşlardır. Bu sebeple Eş’arî Kelâmı, aklı ön planda tutan Mu’tezile’den ayrı gibi görünüyorsa da, genelde akılcılık ilkesini de benimsemiştir.
Diyanet Kavramlar sözlüğü
BENZER KONULAR:
Answers ( 2 )
Please briefly explain why you feel this answer should be reported.
Eş’ariyye bir ekoldür, itikadi bir mezheptir Eş’ariyye. Ebû’l Hasan Ali bin İsmâil el-Eş’arî’nin görüşlerine dayanan itikadî mezhebin adıdır. Genel bir değerlendirme yapıldığında Eş’ariyye’nin, Mu’tezile’ye karşı bir tepki olarak doğduğu ve felsefeye karşı olduğu bilinmektedir. Buna rağmen Eş’arî kelâm âlimleri zamanla te’vile olumlu yaklaşmak sûretiyle Kelâm’da yenilikler yaparak Kelâm ilmini felsefe ile rekabet edebilecek bir güce kavuşturmuşlardır.
Please briefly explain why you feel this answer should be reported.
Eş’ariyye, İslam’daki itikadi (inanç) mezheplerinden biridir ve adını kurucusu olan Ebû’l Hasan Ali bin İsmâil el-Eş’arî’den alır. Eş’ariyye, özellikle kelâm (İslam’ın temel inançlarını akıl yoluyla açıklama ve savunma) ilmiyle tanınır.
Kısaca Eş’ariyye:
Kurucusu: Ebû’l Hasan Ali bin İsmâil el-Eş’arî (öl. 324/936).
Kuruluşu: El-Eş’arî, hayatının ilk yıllarında Mu’tezile mezhebine mensupken, 40 yaşında Basra Camii’nde bu mezhepten ayrıldığını ilan etti ve Eş’ariyye’yi kurdu.
Temel Görüşler:
Allah’ın Sıfatları: Eş’arîyye, Allah’ın sıfatlarının ezelî olduğunu ve yaratma, kudret gibi sıfatların akıl ile anlaşılabileceğini savunur.
İradede Özgürlük: Kulun iradesinin Allah tarafından yaratıldığını ancak cüz’î iradeye sahip olduğunu belirtir.
Kur’an’ın Doğası: Kur’an’ın mahluk (yaratılmış) olmadığını, Allah’ın kelamı olduğunu savunur.
İman ve Amel: İmanın kalpte tasdik, söz ve amelden oluştuğunu kabul eder.
Eş’ariyye’nin Yeri: İslam dünyasında özellikle Şafiî mezhebi ile uyumlu bir şekilde kabul edilmiştir. Eş’arî düşünce, Mu’tezile’nin akılcı yaklaşımlarına karşı bir tepki olarak gelişmiş ve aklı ön planda tutan bir yaklaşım benimsemiştir.
Eş’ariyye, kelâm ilmi ve inanç sistemleri konusunda, Mu’tezile’den farklı olarak, hem akıl hem de nakil (Kur’an ve sünnet) temelli bir yaklaşım sunar ve bu yönüyle kelâm ilmini felsefi tartışmalara karşı güçlendirmiştir. Eş’arîyye’nin geliştirdiği düşünceler, özellikle Müslüman toplumlarda itikadi görüşlerin temel taşlarını oluşturmuştur.