İslam’da feraset, kişinin olayları ve insanları iç yüzüyle değerlendirme kabiliyeti, doğru karar alma yeteneği ve derin anlayışa sahip olma durumu olarak tanımlanır. Bu, kalbin nurlanması ve kişinin manevi açıdan yükselmesiyle elde edilen bir yetenektir. Feraset, Kur’an ve hadislerde de yer bulmuş önemli bir konudur ve birçok âyet ve hadis müminlerin bu özellikleri kazanmasını teşvik eder.

1. Kur’an-ı Kerim’de Ferasetle İlgili Âyetler

a) Hicr Suresi, 75. Ayet

“Şüphesiz bunda, basiret sahipleri için ibretler vardır.”

• Hicr Suresi’nde yer alan bu âyette “basiret” kelimesi ferasetle yakından ilişkilidir. Burada Allah Teâlâ, geçmiş kavimlerin helak edilmesiyle ilgili olayları anlatarak bu olayların basiret ve feraset sahibi kimseler için ibret içerdiğini belirtmektedir. Bu da gösterir ki, geçmişte yaşanan olaylardan ders çıkarmak ve Allah’ın işaretlerini doğru bir şekilde anlamak ferasetle mümkündür. Feraset sahibi olanlar, sadece görünenin ötesine bakabilir ve olayların gerçek yüzünü görebilirler.

b) Yusuf Suresi, 108. Ayet

“De ki: ‘Bu benim yolumdur. Ben ve bana uyanlar, Allah’a basiret üzere davet ederiz. Allah’ı tenzih ederim ve ben müşriklerden değilim.'”

• Yusuf Suresi’ndeki bu âyette Peygamber Efendimiz’in (sav) insanları Allah’a davet ederken bir basiret üzere olduğu vurgulanmaktadır. Basiret, sadece görsel bir algı değil, aynı zamanda manevi bir kavrayıştır. Bu âyet, Peygamber Efendimizin ve ona uyanların, İslam’ı anlatırken ve davet yaparken güçlü bir feraset ve derin bir anlayışla hareket ettiğini göstermektedir. Bu da müminlerin dinî tebliğ ve davet sırasında basiretli olmalarının önemine işaret eder.

c) Nur Suresi, 35. Ayet

“Allah, göklerin ve yerin nurudur. O’nun nuru, içinde ışık bulunan bir kandil yuvasına benzer. Kandil, cam bir fanus içindedir. Fanus ise inci gibi parlayan bir yıldız gibidir…”

• Bu âyette Allah’ın nuru, müminlerin kalplerini aydınlatan ve onların olayları daha derin bir şekilde anlamalarını sağlayan bir güç olarak tasvir edilmiştir. Feraset, bu nur sayesinde kişinin gerçekleri görebilmesi ve doğru yolu bulabilmesi anlamına gelir.

2. Hadis-i Şeriflerde Feraset

a) Ferasetle İlgili Hadis

“Müminin ferasetinden sakının, çünkü o, Allah’ın nuruyla bakar.” (Tirmizî, Tefsir, 15; İbn Mâce, Fiten, 14)

• Bu hadis, müminlerin Allah’ın lütfuyla sahip oldukları derin sezgi gücüne dikkat çeker. Feraset, Allah’ın verdiği bir nurdur ve bu nur, müminin kalbine yansır. Bu nedenle mümin, Allah’ın yardımıyla olayları ve insanları doğru bir şekilde değerlendirir. Feraset sahibi bir mümin, insanların niyetlerini ve olayların arkasındaki hikmeti daha derinlemesine görebilir.

b) Hz. Ömer’in Feraseti

Hz. Ömer bin Hattab (ra), İslam tarihinde feraseti ile tanınan sahabilerden biridir. Rivayetlerde Hz. Ömer’in, bazı kişileri görmeden onların niyetlerini ve iç dünyalarını anladığı aktarılmaktadır. Örneğin, bir gün Hz. Ömer (ra), Medine sokaklarında dolaşırken yanına yaklaşan bir adamın niyetini fark ederek ona “Beni kandıramazsın!” demiş ve adamın kötü niyetli olduğu ortaya çıkmıştır. Bu olay, Allah’ın nuruyla bakan bir müminin, derin sezgi gücüyle olayların arka planını görebileceğini göstermektedir.

3. Ferasetin Önemi ve Kazanılması

a) Feraset ve Takva İlişkisi

Feraset, kişinin takvası ile doğru orantılıdır. Takva, kişinin Allah’a karşı derin saygısı, günahlardan kaçınma arzusu ve Allah’ın emirlerine uyma çabasıdır. Takva arttıkça, Allah’ın kişiye verdiği feraset de artar. Allah’ın yardımıyla kişi olayların arkasındaki hikmeti ve insanların gerçek niyetlerini daha iyi anlama kabiliyetine sahip olur.

• Takva Sahibi Olmak: Takva sahibi olmak, Allah’a olan bağlılığın artması ve kişinin her anında Allah’ı hatırında tutması anlamına gelir. Bu şekilde yaşayan bir mümin, Allah’ın nuruyla bakan bir feraset sahibi olur.
• Samimi İbadet: Ferasetin artması için kişinin samimi ibadetlerde bulunması ve Allah’a içtenlikle yönelmesi gerekmektedir. Namaz, oruç, zikir gibi ibadetler, kalbi arındırır ve kişinin manevi dünyasını güçlendirir. Bu da kişinin daha derin bir sezgi gücü kazanmasına vesile olur.

b) Feraset ve Hikmet

Feraset, hikmetle de yakından ilişkilidir. Hikmet, kişinin olayların arka planındaki gerçekleri ve Allah’ın koyduğu düzeni anlamasıdır. Feraset, hikmetin bir parçası olarak, olayları ve insanları doğru değerlendirme yeteneği sağlar. Kur’an ve hadislerde hikmet sahibi olmanın da Allah’ın lütfuyla kazanılacak bir özellik olduğuna işaret edilir. Bu nedenle feraset sahibi olmak isteyen bir kişi, hikmet sahibi olmaya da gayret etmelidir.

c) Ferasetin Günlük Hayattaki Önemi

Feraset, günlük hayatta müminlerin doğru kararlar almasına yardımcı olan önemli bir özelliktir. Müminler, iş hayatında, aile ilişkilerinde, toplumsal konularda ve dini meselelerde karşılaştıkları durumları doğru bir şekilde değerlendirebilmek ve doğru adımlar atabilmek için ferasete ihtiyaç duyarlar. Özellikle zor zamanlarda, olayların görünenin ötesinde ne anlama geldiğini anlayabilmek, müminin feraset sahibi olmasıyla mümkündür. Bu da kişinin hem dünya hayatında hem de ahiret hayatında başarıya ulaşmasına katkı sağlar.

4. Feraset Sahibi Olmak İçin Tavsiyeler

1. Takvayı Artırmak: Feraset sahibi olmanın en önemli yollarından biri takvayı artırmaktır. Takva, kişinin Allah’ın emir ve yasaklarına karşı hassasiyet göstermesi ve her an Allah’ın rızasını kazanma çabası içinde olması anlamına gelir. Takva arttıkça, kişinin kalbi Allah’ın nuru ile aydınlanır ve feraset kabiliyeti artar.
2. Samimi İbadet ve Dua: Allah’a samimi olarak yönelmek ve ibadetleri aksatmadan yerine getirmek feraseti artırır. Namaz, oruç, zikir ve dua gibi ibadetler, kişinin manevi olarak güçlenmesine ve kalbinin temizlenmesine vesile olur. Bu da kişinin olayları ve insanları daha doğru değerlendirmesini sağlar.
3. Kur’an ve Sünnetle Rehberlenmek: Kur’an-ı Kerim’i ve Peygamber Efendimiz’in sünnetini rehber edinmek, kişinin doğru yolu bulmasına ve olayların arkasındaki hikmeti görmesine yardımcı olur. Kur’an, müminlere doğruyu yanlıştan ayırma konusunda rehberlik eder ve onların feraset sahibi olmalarına katkıda bulunur.
4. Zikir ve Kalbin Nurlanması: Zikir, Allah’ı sürekli anmak, kalbi Allah ile meşgul etmek anlamına gelir. Zikirle meşgul olan bir kalp, dünya işlerinden sıyrılır ve Allah’ın nuru ile dolarak olayları daha derin bir bakış açısıyla değerlendirme yeteneği kazanır.
5. Sabır ve Şükür: Feraset sahibi olmak isteyen bir kişi, hayatın zorluklarına karşı sabırlı olmalı ve Allah’a her zaman şükretmelidir. Sabır ve şükür, müminin ruhunu arındırır ve Allah’ın rızasına uygun bir hayat sürmesine vesile olur. Bu da kişinin olayları ve insanları daha iyi anlamasını ve feraset sahibi olmasını sağlar.

5. Ferasetin Toplumsal Boyutu

Feraset, sadece bireysel bir özellik değil, aynı zamanda toplumsal ilişkilerde de önemli bir yer tutar. Müminler, toplum içinde doğru davranışlar sergilemek, adaletli kararlar almak ve fitneye kapılmadan olayları değerlendirmek için ferasete ihtiyaç duyarlar. Feraset sahibi olan kimseler, toplumu yönlendirme konusunda daha başarılı olabilirler ve adaletin tesis edilmesinde önemli rol oynarlar.

Sonuç

Feraset, müminlerin sahip olması gereken önemli bir özellik olarak Kur’an ve hadislerde yer bulmuştur. Feraset, kişinin olayları ve insanları doğru bir şekilde değerlendirebilmesi, Allah’ın nuruyla bakarak derin bir kavrayışa sahip olması anlamına gelir. Bu özellik, kişinin takvası, samimi ibadeti, Kur’an ve sünnete bağlılığı, sabır ve şükür ile güçlenir. Feraset sahibi bir mümin, sadece dünya işlerinde değil, ahiret yolculuğunda da doğru yolu bulma konusunda başarılı olur. Bu nedenle müminler, feraset sahibi olabilmek için Allah’a yakın olmaya ve kalplerini temiz tutmaya gayret etmelidirler.

DUA SİTESİ

DİNİ SİTELER