Paylaş
Fetva ne demek? Kısaca
Question
Fetva Ne Demektir? Diyanet
Sözlükte “bir olayın hükmünü açıklayan veya hükmünü koyan, güçlükleri çözen kuvvetli cevap” anlamına gelen fetvâ, ıstılahta fıkhî bir meselenin dinî-hukukî hükmünü açıklama, fakih bir kimsenin, sorulan fıkhî bir meseleye yazılı veya sözlü olarak verdiği cevap, ortaya koyduğu hüküm demektir. Fetvâ verene müftî, fetvâ sorana müsteftî, fetvâ sormaya istiftâ ve fetvâ vermeye de iftâ denir.
Kur’ân-ı Kerîm’de türevleriyle birlikte dokuz âyette geçen fetvâ kelimesi, hepsinde sözlük anlamına uygun olarak görüş sorma, görüş bildirme, soru sorma, rüya yorumlama gibi anlamlarda kullanılmıştır.
Fetvâ içtihada göre daha dar kapsamlıdır. Bir kimsenin fetvâ verebilmesi için bazı ön şart ve bilgilere sahip olması gerekir. Ahmed b. Hanbel’e göre, bir kimsenin fetva verme yetkisine sahip olması için şu beş şartı haiz olması gerekir;
1) iyi niyet sahibi olması,
2) ilim, hilim, vakar ve ciddiyet sahibi olması,
3) kendinden ve bilgisinden emin olması,
4) Müslümanlar nezdinde itibarlı olması,
5) toplum ve insanları tanıması.
Fetvâ verecek kimsenin, bu şartları taşımasının yanında, fetvâ soran kişinin sosyal, iktisadî, ruhî, ahlâkî durumunu bilmesi; içinde yaşadığı toplumu, örf ve âdetlerini tanıması; vereceği cevabın yol açacağı fayda ve zararı göz önünde bulundurması gerekir. Bu sebeple fetvâ, sadece fetvâyı soran kişiyle ilgili olmalıdır.
Müftü, sorulan soruyu iyice anladıktan sonra meseleyi çeşitli yönlerinden ele alıp incelemeli ve dinî hükmünü eksiksiz ve doğru olarak soranın anlayabileceği bir şekilde açıklamalıdır. Cevabını bilmediği bir mesele ile karşılaşınca bunu açıkça belirtmeli ve meseleyi uzmanına havale etmelidir. Fetvalarda orta yol tercih edilmeli, fazla katı veya fazla yumuşak davranıştan kaçınılmalıdır. Müftü, örf ve âdetini bilmediği bir bölgeden gelen müsteftîye hemen fetvâ vermemeli, özellikle yemin, ikrar ve talâk gibi konularda dikkatli davranmalıdır.
Zamanın değişmesiyle hükümlerin de değişeceği kuralı gereğince, örf ve âdetlere, zaman ve şartların değişmesine uygun olarak fetvâların değişebileceği açıktır. Ayrıca müftünün fetvâ ve tercihinde yanılabileceği tabii karşılanmalı ve buna bağlı olarak eski fetvasından dönerek yeni fetvâ vermesi yadırganmamalıdır.
Diyanet dini kavramlar sözlüğü
BENZER KONULAR:
Answers ( 2 )
Fetva kelimesinin lügatta bulunan anlamı; bir olayın hükmünü açıklayan veya hükmünü koyan, güçlükleri çözen kuvvetli cevap anlamına gelmektedir. Dini ıstılahtaki anlamı ise fetva kelimesinin; fıkhî bir meselenin dinî-hukukî hükmünü açıklama, fakih bir kimsenin, sorulan fıkhî bir meseleye yazılı veya sözlü olarak verdiği cevap, ortaya koyduğu hüküm demektir. Fetvayı veren kişiye müfti denir. Fetva verecek kişide aranan şartlar yukarıda belirtilmiştir. Ne yazık ki günümüzde herkes fetva verir oldu. Fetva vermek ise; mesuliyet isteyen, sorumluluk isteyen bir durumdur.
Fetva, İslam hukukunda karşılaşılan bir meseleye dair dinî ve hukukî hükmü açıklayan veya bu meseleye çözüm getiren bir cevaptır. Sözlük anlamı, “bir olayın hükmünü açıklayan veya hükmünü koyan, güçlükleri çözen kuvvetli cevap” şeklindedir. Fetva, bir fakih ya da âlimin, kendisine sorulan fıkhî bir soruya yazılı veya sözlü olarak verdiği cevaptır. Bu cevap, o meseleye ilişkin dinî bir hükmün beyan edilmesi anlamına gelir. Fetva veren kişiye “müftî”, fetva soran kişiye “müsteftî”, fetva sormaya “istiftâ”, fetva vermeye de “iftâ” denir.
Kur’an-ı Kerim’de “fetva” kelimesi ve türevleri dokuz ayette geçmektedir ve bu kullanımlar genellikle görüş sorma, görüş bildirme, soru sorma veya rüya yorumlama anlamlarını ifade eder. Fetva, içtihattan daha dar bir kapsamı ifade eder ve bir kimsenin fetva verebilmesi için belirli şartlara sahip olması gereklidir.
Ahmed b. Hanbel’e göre, bir kişinin fetva verme yetkisine sahip olabilmesi için şu beş temel şartı yerine getirmesi gerekir:
Müftünün fetva verirken dikkat etmesi gereken bazı hususlar da vardır. Sorulan soruyu iyice anlamalı ve meseleyi tüm yönleriyle ele alıp incelemelidir. Fetva, genellikle sadece fetvayı soran kişiyle ilgilidir ve verilen hükmün sorunun muhatabına uygun olması gerekir. Müftü, fetva verirken karşılaşabileceği bilmediği bir meselede bunu açıkça belirtmeli ve o meseleyi uzmanına havale etmelidir.
Fetvalar, toplumun genel durumunu, örf ve âdetlerini göz önünde bulundurmalı, aşırı katı veya aşırı yumuşak olmaktan kaçınılmalıdır. Ayrıca yemin, ikrar ve talak gibi hassas konularda da büyük bir dikkat gösterilmelidir.
İslam hukukunda zamanın değişmesiyle birlikte fetva ve hükümlerin de değişebileceği kabul edilmiştir. Bu nedenle müftünün verdiği fetva, zamanın ve şartların değişmesiyle yeniden değerlendirilebilir ve gerektiğinde yeni bir fetva verilebilir. Bu durum, dinin değişen ihtiyaçlara cevap verebilme esnekliğinin bir göstergesidir.
Fetva, halkın dini konularda doğru bilgiye ulaşmasını sağlamak amacıyla verilen önemli bir rehberlik hizmetidir ve bu nedenle fetva veren kişilerin derin ilmî birikime, takvaya ve toplumsal bilgiye sahip olması oldukça önemlidir.