Paylaş
Fetva nedir? Kimler fetva verir
BildirQuestion
Please briefly explain why you feel this question should be reported.
Fetva ne demektir, kimler fetva verebilir?
Fetva Nedir? Kimler Fetva Verir?
Fetva Kavramı ve Önemi
Fetva, İslam hukuku çerçevesinde, bir meseleye dair dinî hükmün ne olduğunu belirlemek amacıyla verilen cevaptır. Fetva, müslümanların günlük hayatta karşılaştıkları dinî veya hukuki problemlerin çözümüne rehberlik eden, fıkıh bilgisine dayalı bir açıklamadır. Fetvalar, bireylerin İslam’a uygun bir şekilde yaşam sürmelerine yardımcı olur ve dini kuralların uygulanmasında yol gösterici bir rol oynar.
Fetva, herhangi bir kişi tarafından değil, belirli vasıflara sahip, derin fıkıh bilgisi ve İslam hukuku konusunda uzmanlaşmış kişiler tarafından verilir. Bu kişilere “müftü” denir. Müftüler, Kur’an-ı Kerim, hadis, icma (İslam alimlerinin ittifakı) ve kıyas (benzer durumlara dayalı akıl yürütme) gibi temel kaynaklardan hareketle hüküm çıkarırlar. Bu süreçte, ilgili meselelerin tüm detayları göz önünde bulundurularak dikkatli bir analiz yapılır.
Fetva Verme Yetkisi ve Müftülerin Özellikleri
Fetva verme yetkisi, her Müslümana tanınmamış özel bir yetkidir. Bir müftünün fetva verebilmesi için, İslam hukuku ve fıkıh konusunda derin bilgiye sahip olması, Kur’an ve hadisleri doğru bir şekilde yorumlayabilmesi ve İslam âlimlerinin görüşlerini iyi bilmesi gerekmektedir. Aynı zamanda, müftünün adaletli, ahlaklı ve güvenilir bir kişi olması önemlidir. Bu nitelikler, fetva verecek kişinin objektif, tarafsız ve hakkaniyetli bir yaklaşım sergilemesini sağlar.
Geleneksel olarak fetva verme yetkisi, İslam âlimleri tarafından eğitim almış, dinî otorite tarafından tanınmış kişilerce üstlenilir. Osmanlı Devleti’nde bu görev, “şeyhülislam” olarak bilinen en yüksek dinî otoriteye verilmişti. Günümüzde ise birçok İslam ülkesi, fetva verme yetkisini resmî dinî kurumlara veya diyanet işleri başkanlıklarına devretmiştir. Bu kurumlar, fetva isteyen kişilere yönelik dinî rehberlik sağlamak amacıyla görev yapmaktadır.
Fetva ve İslam Hukukunun Kaynakları
İslam hukukunun (fıkhın) dört temel kaynağı vardır: Kur’an-ı Kerim, Sünnet (hadisler), İcma ve Kıyas. Fetvalar bu dört kaynağa dayanarak verilir ve müftüler bu kaynaklardan hüküm çıkarırken dikkatli bir şekilde değerlendirme yaparlar.
- Kur’an-ı Kerim: Kur’an, İslam’ın temel kaynağıdır ve her konuda müslümanlara rehberlik eder. Fetva verirken, öncelikle Kur’an ayetlerine başvurulur. Eğer ilgili konuda Kur’an’da doğrudan bir hüküm varsa, bu hüküm esas alınır.
- Sünnet (Hadisler): Kur’an’da açık bir hüküm bulunmayan durumlarda Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’in (s.a.v) sözleri, davranışları ve onayları, yani hadisler devreye girer. Sünnet, Kur’an’ın açıklayıcısı ve tamamlayıcısıdır. Müftüler, hadisleri inceleyerek, fetva vermede yol gösterici bir kaynak olarak kullanırlar.
- İcma: İcma, İslam âlimlerinin bir meselede fikir birliği etmeleridir. İcma, özellikle Kur’an ve hadislerde açık bir hüküm bulunmadığında, İslam topluluğunun ortak görüşünü yansıttığı için önemli bir kaynak olarak kabul edilir.
- Kıyas: Kıyas, benzerlik esasına dayalı olarak, daha önce hükmü belirlenmiş bir mesele ile yeni bir mesele arasında bağlantı kurarak hüküm çıkarmaktır. Örneğin, Kur’an’da şarap gibi sarhoş edici maddelerin haram olduğu belirtilmiştir. Bu bilgiye dayanarak, kıyas yoluyla benzer özellikler taşıyan diğer sarhoş edici maddelerin de haram olduğuna hükmedilir.
Fetva Vermede Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Fetva vermek, son derece büyük bir sorumluluk gerektiren bir iştir. Bu nedenle, müftüler fetva verirken çok titiz bir şekilde hareket ederler. Fetva verilen konuya dair tüm detayların öğrenilmesi, bireyin özel durumunun göz önünde bulundurulması ve hükmün, İslam hukukunun temel ilkelerine uygun olması önemlidir. Ayrıca, fetvaların bireylere kolaylık sağlaması ve İslam’ın temel prensibi olan rahmet ve merhamet çerçevesinde olması da dikkate alınır.
Fetva, bağlayıcı bir hüküm değildir. Fetva, müslümanların bir konuda nasıl davranmaları gerektiğine dair bir rehber niteliğindedir. Bireylerin bu fetvaya uyması kendi tercihine bağlıdır. Ancak, fetva veren müftünün bilgi ve tecrübesine duyulan güven, fetvaların ciddiye alınmasını ve uygulanmasını sağlar.
Günümüzde Fetva ve İslamî Rehberlik
Günümüzde fetva verme işlemi, hem bireysel hem de toplumsal meselelerde İslamî rehberlik sağlamak amacıyla devam etmektedir. Modern dünyada yaşanan değişim ve gelişmeler, yeni sorunları beraberinde getirdiği için, fetva mekanizması bu yeni durumlara dinî açıdan çözümler üretmek üzere aktif olarak çalışmaktadır. Birçok İslam ülkesi, fetva vermek için resmi kurumlar oluşturmuş ve bu kurumlarda görev yapan din adamları, çeşitli dinî ve sosyal konularda fetvalar vermektedir.
Türkiye’de fetva verme yetkisi, Diyanet İşleri Başkanlığı’na bağlı müftülükler tarafından yürütülmektedir. Müftülükler, vatandaşların dinî konulardaki sorularına cevap vermekte ve onlara rehberlik etmektedir. Bunun yanı sıra, bazı özel dinî kurumlar ve âlimler de fetva vermektedir. Ancak bu tür fetvaların geçerliliği ve güvenilirliği, fetva veren kişinin bilgi ve yetkinliğine bağlıdır.
Sonuç
Fetva, İslam toplumlarında dinî ve hukuki meselelerde rehberlik sağlamak amacıyla verilen önemli bir cevaptır. Bu cevaplar, İslam’ın temel kaynaklarına dayandırılarak müftüler tarafından verilir ve müslümanların hayatını kolaylaştırmayı hedefler. Müftülerin bilgi, tecrübe ve ahlaki değerleri, fetvaların doğruluğu ve güvenilirliği açısından büyük önem taşır. Fetva mekanizması, müslümanların dinî kurallara uygun bir şekilde yaşamalarını sağlarken, modern dünyada karşılaşılan yeni sorunlara da İslamî çözümler sunmaya devam etmektedir.
Soru:
Selamun aleyküm. Biri bana “Bunu yapmak günah mıdır” diye soru sordu. Ben de bence haramdır ama sen bana sorma ben fetva veremem ilimli birine sor. Benim cevabımla amel etme dedim. O da ” Etmem zaten” dedi. Ben burada günaha girmiş olur muyum?
Daha önce bu soruyu sordunuz:
Answers ( 3 )
Please briefly explain why you feel this answer should be reported.
İslam’da “bence” diye cevap verilmez. İslam’ın o konu hakkında cevabı ne ise verilir kişi cevabını biliyor ise. Bilmiyor ise cevabını bilmiyorum der. Fetva vermek kolay bir mesele değildir. Siz iyisini yapmışsınız. Bilginiz dahilinde cevap vermiş ama cevabınızın doğru olup olmadığından emin olmadığınız dan dolayı karşı tarafın araştırmasını söylemişsiniz. Doğru olan da zaten budur.
Please briefly explain why you feel this answer should be reported.
Bilerek yanlış fetva veren hocalar
Bilerek yanlış fetva veren bir kimse,şirk koşmuş olur mu?
Please briefly explain why you feel this answer should be reported.
Bilerek yanlış fetva vermek, İslam’da çok büyük bir günah olarak kabul edilir. Fetva veren kişi, Allah’ın hükümlerini insanlara açıklamak ve onları doğruya yönlendirmekle sorumlu olduğu için, kasıtlı olarak yanlış bilgi vermek büyük bir vebaldir. Bu durum insanları yanıltmak, doğru yoldan saptırmak ve Allah’ın dinine zarar vermek anlamına gelir.
Yanlış fetva veren bir kişi, bilerek ve kasıtlı olarak dini tahrif ediyorsa bu, büyük bir günah olarak değerlendirilir ve bu kimse kıyamet gününde büyük bir sorumlulukla karşı karşıya kalacaktır. Bu kişi, yalan söyleyerek Allah’ın dinini değiştirmeye çalışıyorsa ve bu niyetle hareket ediyorsa, bu durum şirk tehlikesine bile girebilir, çünkü kendisini Allah’ın hükümlerine ortak koşmuş ve onları değiştirme yetkisini kendinde görmüş olabilir. Ancak, bu durum kişinin niyeti ve amacına bağlıdır ve herkesin niyetini en iyi Allah bilir.
Sonuç olarak, bilerek yanlış fetva vermek büyük bir günahtır ve böyle bir davranıştan sakınmak gerekir. Fetva verenlerin Allah korkusuyla ve ilmi yeterlilikle hareket etmesi, insanlara doğruyu göstermek için gayret etmesi çok önemlidir. Aksi takdirde, hem kendi nefislerini hem de başkalarını büyük bir hataya sürüklemiş olurlar.