FEVZ NE DEMEKTİR?

Fevz, kurtuluşun meydana gelmesiyle birlikte hayrı kazanmaktır. “Hayırla birlikte kazanmak ve

kötülükten kurtulmak” anlamındadır. Fevz, hem ‘kurtulmak’ hem de ‘helak olmak’ şeklinde karşıt anlamları içermektedir. Bu yüzden çöle de fevz kökünden türeyen “mefaze” adı verilmiştir. Çöl, helake neden olduğu gibi bazen da kurtuluşa neden olur.

Adam helak olduğu / öldüğü zaman “feveze’r racülü / adam öldü” denilmiştir. Feveze’nin “heleke / ölmek” anlamına geldiği doğru ise bu, ölen kişinin dünya sıkıntılarından kurtulduğu düşüncesinden kaynaklanmaktadır.

Ölüm, bir yönden helak ise de başka bir yönden kurtuluştur. Bundan dolayı “ölüm, kendisi için hayırlı olmayan hiçbir kimse yoktur” denilmiştir. Bu, dünya haline kıyaslandığı zaman böyledir. Ahirete kıyas edildiği zaman ise, kişinin ahirette ulaşacağı nimetler çok büyük kurtuluştur.1

Fevz kelimesinde, “başarı, kazanç, kurtuluş” anlamları öne çıkmaktadır. Kur’an’da isim ve fiil şekillerinde kullanılan fevz kelimesi, genellikle başarılı olmayı, ahirette ebedi kurtuluşa ve mutluluğa ulaşmayı bildirmektedir:

“Her can ölümü tadacaktır. Sizin ödülleriniz kıyamet günü size tastamam verilecektir. Kim ateşten uzaklaştırılıp cennete girdirilmişse o kesinlikle fevz bulmuştur / kurtulmuştur. Dünya hayatı aldatıcı bir yararlanmadan başka bir şey değildir.”2

“İnanan erkeklerle inanan kadınların nurlarının önlerinden ve sağlarından koştuğunu gördüğün gün ‘bugün size müjde olarak içlerinde sonsuza kadar kalacağınız altlarından ırmaklar akan cennetler vardır’ denilir. İşte büyük fevz / kazanç budur.”3

Kur’an’da 29 kez “fvz” kökünden türeyen kelimeler kullanılmıştır.4 Bu kavramın kullanıldığı ayetlere göre sonsuz kurtuluş ve ebedi mutluluk olan bu fevze ulaşacaklar şu kimselerdir:

İnanıp yararlı işler yapanlar: “İnanıp iyi işler yapanları, Rableri rahmetine girdirir. Apaçık fevz işte budur.”5

İnanan erkekler ve inanan kadınlar:

“Allah, inanan erkeklere ve inanan kadınlara altlarından ırmaklar akan, içlerinde sürekli kalacakları cennetler ve Adn cennetlerinde güzel konutlar söz vermiştir. Allah’ın hoşnutluğu ise daha büyüktür. Büyük fevz işte budur.”6

Müttakiler / Doğru inanca sahip olarak kötülüklerden sakınan, sorumluluk bilinci içerisinde Allah’a saygılı olan dürüst, erdemli kişiler:

“Kuşkusuz ki müttakiler, güvenli bir makamdadır. Bahçeler ve pınarlar içerisindedir. İpek ve atlastan giysiler giyerek karşılıklı otururlar. İşte böyle! Onları iri gözlü, beyaz tenli kadınlarla eşleştirdik. Orada, güvende olarak her meyveyi isterler. Orada, ilk ölümden başka ölüm tatmazlar. Allah onları kızgın ateş azabından da korudu. Bu, Rabbinden bir lütuftur. Büyük fevz işte budur.”7

Sadıklar / Özü sözü doğru kimseler:

“Allah dedi ki: ‘İşte bu, doğrulara doğruluklarının yarar verdiği gündür. Onlara içlerinde sürekli, sonsuza kadar kalacakları altlarından ırmaklar akan cennetler vardır. Allah onlardan hoşnut olmuş, onlar da O’ndan hoşnut olmuşlardır. Büyük fevz işte budur.’”8

Fevz kavramı kullanılarak kurtuluşu elde edeceği bildirilen diğer kimseler ise şunlardır: Allah’a ve O’nun elçisine itaat edenler.9

İnanıp hicret edenler.10

İnanıp sakınan Allah’ın dostları.11

Allah’ın ihlaslı kulları.12

Mallarıyla canlarıyla cihad edenler.13

Muhacir ve ensardan ilkler, öne geçenler.14

Hesap günü, kötülüklerden Allah’ın koruduğu kimseler.15

Büyük günün azabından uzaklaştırılanlar.16 Cennet halkı olanlar, fevzi elde edenlerdir.17

Son üç maddede bildirilenler, kişinin dünyada yapmış olduğu iyiliklerin sonucunu ahirette ödül olarak göreceğini bildirmektedir. Bunlar, kişinin kendi iradesine bağlı ve kendi başarısı olan eylemler değildir. Dünyadaki eylemlerine karşılık Allah’ın, onları kurtuluşa kavuşturmasıdır. Belirtilen inançları ve eylemleri gösteren kimseler, fevzi hak edip ahirette kurtuluşa ererler.

1.Ragıb; Müfredat, “fvz” md.; İbn Manzur; Lisanü’l Arap, “fvz” md.

2.Al-i İmran, 3/185.

3.Hadid, 57/12; Casiye, 45/30.

4.M. F. Abdülbaki; el-Mu’cemü’l-Müfehres, “fvz” md.

5.Casiye, 45/30; Müminun, 23/109-111; Saf, 61/11-12; Tegabün, 64/9; Buruc, 85/11.

6.Tevbe, 9/72; Hadid, 57/12.

7.Duhan, 44/51-57; Nur, 24/52; Zümer, 39/61; Nebe, 78/31.

8.Maide, 5/119.

9.Nisa, 4/13-14; Nur, 24/52; Ahzab, 33/71.

10.Tevbe, 9/20.

11.Yunus, 10/62-64; Fetih, 48/5.

12.Saffat, 37/40-61..Tevbe,

13. Tevbe, 9/100.

14. Mümin, 40/7-9.

15. Enam, 6/15-16.

16. Haşr, 59/20