FITIR SADAKASININ HİKMETİ

وعن ابن عباس رضي الله عنهما قال: »فرض رسول الله صلى الله عليه وسلم زكاة الفطر، طهرة للصائم من اللغو والرفي، وطغمة للماكين، فمن أداها قبل الصلاة فهي زكاة مقبولة، ومن أداها بعد الصلاة فهي صدقة من الصدقات.« رواه أبو داود، وابن ماجه، وصححه الحاكم

612- Ibni Abbas radıyallahu anhümâ şöyle anlatıyor: “Resúlullah sallallahu aleyhi ve sellem fitir zekâtını, oruçlu kimseyi ağzından çıkan boş ve çirkin sözlerin günahından temizleyen ve miskinleri doyuran bir vecibe olarak farz kıldı. Kim onu bayram namazından önce verirse makbul bir zekât olur. Kim de onu bayram namazından sonra verirse sadakalardan bir sadaka olur.

Hadisten Çıkarılan Hükümler:

1- Hattâbi bu hadis hakkında şöyle diyor: “Burada fitir sadakasının illeti, oruçlu kimseyi ağzından çıkan boş ve çirkin sözlerin günahından te mizleyen bir vecibe olarak belirtilmiştir. Buna göre fitir sadakası oruç tutan zenginlere veya günlük yiyeceğinden fazla olarak fitre miktarı kadar yi yecek bulabilen fakirlere vaciptir. Çünkü fitır sadakasının fakire vacip ol masının illeti onu temizlemektir. Oruç tutan herkes fitir sadakası vermeye muhtaçtır. Herkes illette (temizlenme) ortak olduğuna göre, vaciplikte de ortak olurlar, ”

Hattabi bu sözleriyle Şafii mezhebini onaylamış olmaktadır. Çünkü bu hadisin zahiri ve daha önce geçen İbni Ömer hadisine göre, fitir sadakası nin vacipliği zenginlik şartına bağlanmamıştır. Buna göre herhangi bir şey bulamayan kimse de fitir sadakası vermek zorundadır. Ancak bu teklif in sanlara çok ağır gelir. Bu yüzden şöyle demişlerdir: Fıtır sadakası, bayram günü ve gecesinde kendisine ve ailesine yetecek kadar yiyecekten fazlasına sahip olan kimseye vacip olur.

Hanefiler’e göre ise asli ihtiyaçlarından fazla olarak nisap miktarına veya kıymeti nisap miktarı kadar olan mal varlığına sahip olan kişiye fitır sadakasi vacip olur. Çünkü kanun koyucu, zenginliğin ölçüsünü nisap mik tan mala sahip olmak şeklinde belirlemiştir. Hadis zahirinden çıktığına göre burada şeriatın zenginlik hakkında koyduğu ölçü göz önüne alınmalıdır. Çünkü bir hadiste şöyle denilmiştir: “Zekât ancak zenginlere farzdır.”

2- Hadis ayrıca fitir sadakasının hikmetini ortaya koymaktadır. O da fitır sadakasının oruç tutan Müslümanlar’ın oruçlarını temizlemesi ve oruç tutma nimetine bir şükür niteliği taşımasıdır. Fitır sadakası toplumlar için bir yardımlaşma mekanizması olup ihtiyaç sahibi olanların sıkıntılarını gide rir ve bayram gününde onların da sevinmesini sağlar.

3- Hadis, fitir sadakasının bayram namazından önce verilmesinin va cip olduğuna delildir. Buna delalet açısından bu hadisten daha açık olanı Buhari’nin naklettiği İbni Ömer hadisinde geçen şu ifadedir: “Fıtır sadaka sinin insanlar bayram namazına çıkmadan önce verilmesini emretti.” Bu da fitir sadakasının verilmesinin vacip olduğu vakit konusundaki Hanefi mezhebinin görüşüne açıklık getirmektedir.

Fakat cumhur, fitir sadakasının vacip olduğu vakitten önce verilmesinin caiz olduğu konusunda ittifak etmişlerdir. Cumhuru destekleyecek şekilde, Buharî’de bu hususta şu rivayet nakledilmiştir: “Sahabe fitır sadakasını bayramdan bir veya iki gün önce verirlerdi.” Hanefîler’e göre bu hususta bir vakitle diğeri arasında bir fark yoktur. Hatta kişi fitir sadakasını ramazan ayından önce bile verse sahihtir. Mâlikiler’e ve Hanbeliler’e göre fitır sada- kasının bayramdan iki veya üç gün önce verilmesi caizdir. Şafiiler’e göre ise ramazan ayı içerisinde vermek caizken, ramazandan önce vermek caiz değildir. Dört imam da fitır sadakasının vaktinden sonraya tehir edilmesi hâlinde yine verilmesi gerektiği ve kişinin zimmetinde bir borç olarak ka lip onu verinceye kadar sorumluluktan kurtulamayacağı konusunda ittifak etmişlerdir.

Fitre Nedir? Kısaca

Fitre Nedir? Kısaca