Paylaş
Gaye ve nizam delili ile ilgili Ayetler
Question
Gaye ve nizam delili, İslam dininde Allah’ın varlığına ve birliğine dair delillerden biridir. Bu delile göre, evrendeki düzen ve uyum, Allah’ın varlığının ve kudretinin bir kanıtıdır.
Gayet ve nizam delili ile ilgili Ayetlerden bazıları şunlardır:
-
“Göklerin ve yerin yaratılışında, gecenin ve gündüzün birbiri ardınca gelişinde, insanlara yararlı şeylerle dolu denizlerde, yeryüzünü her canlıya yaymasında, rüzgârların ve bulutların emre itaatinden akıl sahipleri için gerçekten deliller vardır.” (Rum Suresi, 22-25)
-
“Gökleri ve yeri yaratan, karanlıkları ve aydınlığı var eden O’dur. O, her şeyi bilendir.” (En’am Suresi, 101)
-
“Gökleri ve yeri yaratan, güneşi ve ayı emre amade kılan O’dur. Her biri bir ecel üzerine akıp gitmektedir. O, her şeyi hikmetle yapandır.” (Enam Suresi, 96)
-
“Güneş ve ay bir hesaba göre hareket etmektedir.” (Rahman Suresi, 5)
-
“Göklerde ve yerde bulunan her şey O’nu tesbih etmektedir. O, güçlüdür, hikmet sahibidir.” (Haşr Suresi, 24)
Bu ayetlerde, evrendeki düzen ve uyumun Allah’ın varlığının ve kudretinin bir kanıtı olduğu vurgulanmıştır. Göklerin ve yerin yaratılışı, gece ve gündüzün birbiri ardınca gelişi, denizlerin içinde bulunan canlılara dair düzen, rüzgârların ve bulutların emre itaat etmesi, güneşin ve ayın hareketi gibi örnekler, bu düzen ve uyumu göstermektedir.
Gayet ve nizam delili, akıl yürütme yoluyla Allah’ın varlığına ve birliğine dair bir kanıt sunmaktadır. Bu delile göre, evrendeki düzen ve uyum, kendiliğinden oluşamaz. Bu düzen ve uyumu sağlayan, ilim, kudret ve hikmet sahibi bir varlık olmalıdır. Bu varlık da Allah’tır.
BENZER KONULAR:
Answers ( 2 )
Gaye ve nizam delili, evrendeki düzenin ve her şeyin bir amaç doğrultusunda yaratıldığını ifade eden bir argümandır. Bu delil, Allah’ın varlığını ve birliğini evrendeki düzen, uyum ve amacın varlığı üzerinden açıklar. Kur’an-ı Kerim’de bu delile işaret eden ayetler bulunmaktadır. İşte bazıları:
Bu ayetler, evrendeki düzenin tesadüfî değil, bir plan ve amaç doğrultusunda olduğunu gösterir ve Allah’ın varlığına ve kudretine işaret eder.
Kur’an’da “gaye” (amaç) ve “nizam” (düzen) konuları pek çok ayette yer alır. Allah’ın yarattığı düzenin ve evrende belirli bir amacın olduğu vurgulanır. İşte bu kavramlarla ilgili bazı ayetler:
1. Evrenin Düzeni ve Amaç
Enbiya Suresi, 30. Ayet
“Görmediler mi, o inkâr edenler, göklerle yerin birleşip de biz onları ayırdığımızı? Her canlıyı sudan yarattık. Hâlâ iman etmeyecekler mi?”
Burada evrenin düzeni ve yaratılışın bir amacı olduğu anlatılmaktadır. Gökyüzü ve yerin yaratılışı ve ardından yaşamın su ile başladığı belirtiliyor. Bu, evrenin bir amacı ve düzeni olduğunu gösterir.
Al-i İmran Suresi, 191. Ayet
“Göklerin ve yerin yaratılmasında, gece ile gündüzün birbirini izlemesinde, akıl sahipleri için ayetler vardır.”
Bu ayet, göklerin ve yerin yaratılmasındaki düzeni ve bu düzenin bir amacı olduğunu ifade eder. İnsanların bu düzeni ve amaçları kavrayarak iman etmeleri gerektiği vurgulanır.
2. İnsan Yaratılışının Amacı
Zariyat Suresi, 56. Ayet
“Ben cinleri ve insanları ancak bana ibadet etsinler diye yarattım.”
İnsanların yaratılışındaki asıl amacın, Allah’a ibadet etmek olduğu açıkça ifade edilmiştir.
Al-Duhan Suresi, 38. Ayet
“Ve biz, gökleri, yeri ve bunlar arasında ne varsa hepsini altı günde yarattık. Biz, ne bir yorgunluk ve ne de bir işsizlik hissettik.”
Burada Allah’ın evreni yaratırken bir amaç doğrultusunda hareket ettiği ve tüm yaratılışın bir nizam içinde olduğu anlatılmaktadır.
3. Evrenin Düzenindeki İnanç ve Gaye
Fussilet Suresi, 9-11. Ayetler
“De ki: ‘Siz mi, yerin yaratıcısına inanmıyorsunuz? Oysa o, yeri sizin için düzenleyicidir.’ ”
“O, göğü de sizin için direkler yapmıştır, onun içinde güneşi ve ayı koymuş, her biri belli bir zaman dilimi içinde hareket eder. İşte bunların hepsi Allah’ın yaratışının birer delilidir.”
Burada, evrende var olan düzenin Allah’ın kudreti ve belirlediği amacın bir göstergesi olduğu belirtiliyor.
4. Evrenin Kendi İçindeki Nizamı ve Allah’a Yönelik Dönüşü
Ya-Sin Suresi, 38-40. Ayetler
“Güneş için bir yol, ay için bir yol vardır. Onlar birbirine karışmaz.”
Burada evrendeki düzenin mükemmelliği ve her şeyin belirli bir amaca hizmet ettiği anlatılır. Güneş ve ayın hareketleri, evrende bir nizam olduğunu ve her şeyin bir gaye için yaratıldığını gösterir.
5. İnsana Verilen Nizam ve Özgür İrade
Teğabün Suresi, 3. Ayet
“Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelmesinde akıl sahipleri için elbette ayetler vardır.”
Bu ayet, insanların çevrelerinde gördükleri düzeni ve hikmeti anlamaları gerektiğini vurgular.
6. Evrenin Yaratılışındaki Nizam ve Hikmet
Mülk Suresi, 15. Ayet
“O, yeri sizin için yaratmış ve onun üzerinde size yollar açmıştır. O, göğü de bir çadır gibi yükseltmiştir. Siz gövdesiz bir yaratık gibisiniz. Yine, göklerin ve yerin yaratılışını gözlerinizle görüyorsunuz.”
Bu ayet de evrendeki düzenin, insan için bir gaye doğrultusunda işlediğini ifade eder.
Evrenin yaratılışındaki nizam, insanın yaratılışındaki amaç ve Allah’ın belirlediği hikmetler, Kur’an’da sıkça tekrarlanan temalardır. Bu ayetlerin hepsi, yaratılışın bir amaç doğrultusunda ve mükemmel bir düzende işlediğini anlatır.