Hac Dönüşü

SORU: Hac dönüşünde hacıyı tebrik etmek hususunda yapılması caiz olan şeyler nelerdir? Dönüşünde hacının neler yapması uygundur? Hacdan dönen kimsenin evine bayrak asması caiz midir?

CEVAP: Hac, dinin kurallarından ve Allah’ın farz kıldığı ibadetler

Yoluna gücü yetenlerin, o evi (Kabe’yi) haccetmeleri Allah’ın insanlar üzerinde bir hakkıdır. (Bakara/197)

Bu farzı yerine getirebilmek, Allah’ın lütfettiği basan sayılır. Bu başarıya ulaşan kimseye lâyık olan, Allah’a hamd edip şükretmektir. Artık memleketine dönerken Allah’ı zikretmeli ve tekbir getirmelidir.

Rivayet olunduğuna göre Hz. Peygamber hacdan, umreden veya savaştan dönerken her yüksek tepeyi aşarken üç defa tekbir getirirdi. Tekbire ilaveten de ş/ü duayı okurdu:

Lâ ilahe illellahû vahdeh. Lâ şerîhe leh. Lehül mülkü velehül hamdü ve hüve alâ külli şey’in kadîr. Âyibune fâibun. Lirabbinâ hâmidûn. Sadekallahü va’dehû ve nasana abdehü ve hezemel ah-zâbe vahdeh.

Hacının dönüşünde evine geleceği zamanı ailesine bildirmesi sünnettir. Tâ ki dönüşü sürpriz olmasın. Hacı hacdan dönerken önce (mahallesinde veya köyündeki) camiye gelmeli, orada iki rekat namaz kılıp sonra evine girmeli orada da iki rekat namaz kılıp kendisini tebrik edenlerin görebileceği bir yere oturmalı ve bu farzı yapıp selâmetle dönmeyi lütfettiği için bol bol Allah’a hamdedip şükretmelidir.

Hacı ile karşılaşanlar ona selam verip, Allah’ın onu bu işte başarı-ı kılmış olmasından dolayı tebrik etmeli ve kendisinden dua istemeliler. Hacıyı karşılayanlar ona: “Allah haccını kabul etsin”, “Allah semi, mükâfatını büyük yapsın”, “Hac için harcadığın paranın yerine Hah iyi kazançlar versin”, “Allah günahlarını mağfiret etsin” gibi etmeleri uygun olur.

Ahmed b. Hanbel ve Hâkim’in rivayet ettiği hadiste şöyle buyurmulmuştur:

Hacdan gelen bir kimse ile karşılaştığın vakit ona selam ver. Onunla tokalaş ve ona evine girmezden önce senin için istiğfar etmesini söyle. Çünkü o, günahları affedilmiş bir kimsedir.

Rivayet olunduğuna göre Abdullah b. Ömer şöyle demiştir:

Bir delikanlı Hz. Peygamber’e gelerek: “Ben hacca gitmek için şu tarafa (Mekke’ye) doğru gidiyorum” dedi. Hz. Peygamber onunla birlikte (biraz) yürüdü. Ellerini kaldırarak şöyle buyurdu: “Çocuk! Allah seni takva ile azıklandırsm, seni hayra yöneltsin ve üzüntüne Allah kâfi olsun”. Delikanlı hacdan dönünce Hz. Peygamber başını ona kaldırarak şöyle buyurdu: “Ey çocuk! Allah haccım kabul etsin, günahlarını örtsün ve harcadığın masrafın yerine yeni kazançlar versin.”

Hacdan dönen kimsenin gücü yettiğince deve, sığır veya koyun keserek dostlarına ve komşularına, özellikle fakirlere bundan ikram etmesi müstehabtır.

Eğer hacmin evine bayrak asmaktan maksadı, bu farzı yerine getirdiği için sevinç göstermek ise, bu işi yapmakta aşın gitmek ve savurganlık yoksa veya daha önemli yere harcanacak şeyi sarfetmiyorsa bunda bir haramlık söz konusu değildir.