Hanbeli Mezhebinde Kader Konusu

12.Sınıf öğrencisiyim bu konuyu çok araştırdım fakat bir yerde bulamadım. Bana yardımcı olabilir misiniz?

CEVAP:

Hanbeli Kelamında Kader Meselesi

Hanbeli mezhebi, İslam’ın dört büyük fıkhi mezhebinden biridir ve kurucusu Ahmed bin Hanbel (rahmetullahi aleyh) olarak kabul edilir. Hanbeli mezhebi, kader meselesinde Ehl-i Sünnet itikadını savunan bir yaklaşıma sahiptir ve bu konuda selefi bir çizgi takip eder. Bu makalede, Hanbeli kelamında kader meselesi ve bu konudaki temel ilkeler incelenecektir.

Kader Nedir?

Kader, İslam inancında Allah’ın her şeyi ezelde bilip belirlemesi ve yaratması anlamına gelir. Kader kavramı, Allah’ın sonsuz ilmi ve kudretiyle evrendeki her şeyin planlanmış olduğu inancını içerir. Kaderin varlığına iman etmek, İslam inancının altı temel esasından biridir ve bu nedenle tüm Müslümanlar için önemlidir. Hanbeli mezhebi de bu konuda Ehl-i Sünnet çizgisini takip eder ve kaderi Allah’ın ilmi, iradesi ve yaratması olarak tanımlar.

Hanbeli Görüşünde Kader ve İrade

Hanbeli mezhebi, kader konusunda Cebriyye ve Kaderiyye gibi aşırı uçlardan uzak, dengeli bir görüş benimser. Cebriyye, insanın hiçbir iradesi olmadığını ve her şeyin zorunlu olarak gerçekleştiğini savunurken; Kaderiyye ise insanın tamamen özgür olduğunu ve kaderin olmadığını iddia eder. Hanbeliler ise, insanın iradesi olduğunu ancak bu iradenin Allah’ın iradesine tabi olduğunu savunurlar. Bu, insanın yaptıklarından sorumlu olduğunu ve aynı zamanda Allah’ın her şeyin yaratıcısı olduğunu kabul eden bir dengedir.

Hanbelilere göre, Allah her şeyi ezelde bilmiştir ve her şey O’nun takdiriyle gerçekleşir. Ancak bu, insanın iradesini tamamen yok saymak anlamına gelmez. İnsan, kendisine verilen irade ile seçim yapar ve bu seçimlerden sorumludur. Ahmed bin Hanbel, insanın iradesini inkâr etmez; aksine insanın iyi veya kötü fiillerini kendi iradesiyle gerçekleştirdiğini, ancak bu fiillerin yaratılmasının Allah’a ait olduğunu vurgular.

Kaza ve Kader

Hanbeli mezhebinde kader, Allah’ın ezelde belirlediği ve takdir ettiği şeylerdir. Kaza ise bu takdir edilen şeylerin zamanı geldiğinde gerçekleşmesidir. Bu ayrım, kaderin Allah’ın ilmi ve iradesine dayandığını, kazanın ise bu ilmin ve iradenin tecellisi olduğunu ifade eder. Hanbelilere göre, her şey Allah’ın bilgisi dahilindedir ve Allah, kullarının yapacaklarını önceden bilmektedir. Ancak bu bilgi, insanın iradesini ve sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

İmtihan ve Sorumluluk

Hanbeli mezhebine göre, kader inancı insanın sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Allah, kullarını imtihan etmek için onlara irade vermiştir ve bu dünyada yapılan her şey bir sınavdır. İnsanlar, yaptıkları iyi ve kötü fiillerden sorumludur ve bu fiillerin sonucunda ya mükâfat ya da ceza alacaklardır. Kader, insanların seçimlerini ve bu seçimlerin sonuçlarını kapsar; ancak insan, bu seçimleri kendi iradesiyle yapar.

Ahmed bin Hanbel, kader konusundaki tartışmalara girmeyi hoş karşılamamış ve bu konuda aşırıya kaçan tartışmalardan kaçınılması gerektiğini vurgulamıştır. Ona göre, kader inancı basit bir şekilde kabul edilmeli ve bu konuda derin felsefi tartışmalara girilmemelidir. Bu yaklaşım, Hanbeli mezhebinin selefi karakteriyle uyumludur; çünkü selefi yaklaşım, iman esaslarını olduğu gibi kabul etmeyi ve bu konularda gereksiz tartışmalara girmemeyi önerir.

Hanbeli Mezhebinin Selefi Yaklaşımı

Hanbeli mezhebi, kader konusunda selefi bir yaklaşım benimser ve bu konuda akıl yürütme yerine nakli delillere dayanır. Kur’an ve Sünnet, kader inancının temel kaynaklarıdır ve bu kaynaklarda belirtilen hususlar olduğu gibi kabul edilir. Hanbelilere göre, kader konusunda aşırı spekülasyonlar ve akılcı yorumlar, insanların sapmasına ve gereksiz şüphelere düşmesine neden olabilir. Bu nedenle kader meselesinde selefi bir tutum sergilenmeli ve Allah’ın bilgisi ve kudreti karşısında insanın aciz olduğu kabul edilmelidir.

Sonuç

Hanbeli kelamında kader meselesi, Ehl-i Sünnet itikadı çerçevesinde ele alınır ve insan iradesi ile Allah’ın kudreti arasında dengeli bir yaklaşım benimsenir. Hanbelilere göre, Allah her şeyi bilmekte ve yaratmaktadır; ancak insan da kendi iradesiyle seçim yapar ve bu seçimlerden sorumludur. Kader, İslam inancının temel bir parçasıdır ve Hanbeli mezhebi bu konuda selefi bir yaklaşımı benimseyerek, iman esaslarını olduğu gibi kabul etmeyi ve gereksiz tartışmalardan kaçınmayı öğütler. Bu dengeli yaklaşım, insanın sorumluluğunu ve Allah’ın kudretini aynı anda kabul eden bir inanç sistemini ifade eder.

BENZER KONULAR:

• Eş’ariyye mezhebinde Kader Meselesi ve insanın fiilleri
• Sevmek Kader Midir
• Evlilik alın yazısı mı? kaçarak evlenmek kader mi
• İslam’ın Temel İnanç Esasları