Paylaş
Hanbeli mezhebine göre “Bayram Namazları”
BildirQuestion
Please briefly explain why you feel this question should be reported.
BAYRAM NAMAZLARI
Hanbelide bayram namazının hükmü nedir nasıl kılınır?
Bayram namazları farz-ı kifayedir. Şüphesiz bayram namazları İslam’ın çok belirgin olan şiarlarındandır. Peygamber sallallahu ale sellem ve Raşid halifeleri bunlara sürekli devam etmişlerdir. Eğer bir bölge halkı toptan bayram namazını terk edecek olursa halife onlarla savaşır.
Bayram namazının şartları, Cuma namazının şartları gibidir. Sadece hutbeler farklı hükme tabidir, bayram namazında hutbeler sün nettir. Bunun delili de Abdullah b. Saib hadisidir: “Peygamber sallallah aleyhi ve sellem ile beraber bayram namazı kıldım. O, bayram namazını kıldırdığı vakit şöyle buyurdu: ‘Şüphesiz biz hutbe irad ediyoruz, kim hutbeyi dinlemek isterse otursun, kim de gitmek istiyorsa gitsin.” Eğer Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem bayram hutbesini vacip kılsaydı onu dinlemek ve hazır bulunmak vacip olurdu.
Bayram namazının açık bir arazide kılınması sünnettir. Delili de Ebu Said hadisidir: “Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Ramazan ve Kurban bayramlarında musallaya çıkardı.” Hulefa-i Raşidin de onun yolunu izlemişlerdir.
Mekke-i Müşerrefe hariç Bayram namazlarını mazeretsiz yere ca mide kılmak mekruhtur. Eğer mazerete binaen olursa mekruh olmaz.
İmamın, insanlar arasında zayıf kimselere namaz kıldırması için yerine birini tayin etmesi müstehaptır. Bunun delili de Ali radıyallahu anh’ın fiilidir. Bu kişi onlara mescitte hutbe irad eder. Onlar için imamdan önce ve sonra yapmaları sorun olmaz. Hangisi önce yapacak olursa ondan farz düşer ve kurban kesmesi caiz olur.
Bayram günü musalladan ayrılmadan önce Bayram namazı önce sinde ve sonrasında nafile namaz kılmak mekruh olur. Bunun delili Ibn Abbas radıyallahu anhuma hadisidir: “Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Ramazan bayramı günü çıktı ve iki rekat kıldı; öncesinde de, sonrasın da da namaz kılmadı. ”
Bayram namazlarının vakti, kuşluk namazının vaktidir. Şüphesiz Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem ve halifeleri bayram namazını güneş biraz yükseldikten sonra kılıyorlardı. Kurban bayramında acele etmek, Ramazan bayramında tehir etmek sünnettir.
Ramazan bayramında Müslümanların bayram namazına gitmeden önce bir şeyler yemeleri sünnettir. Kurban bayramında ise kurban keseceklerin bayram namazına kadar bir şeyler yememeleri ve bayram namazından sonra kestikleri kurbanın etinden yemeleri sünnettir. Delili, Berire hadisidir: “Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Ramazan bayramında bir şeyler yemeden bayram namazı kılmaya gitmezdi. Kurban bayramında ise bayram namazını kılıncaya kadar bir şey yemezdi.”
Ramazan bayramına çıkmadan önce tek olmak kaydıyla hurma yemek faziletlidir. Bu işlemi aile efradına da sağlamak ve sadaka et mek de yine faziletli olan işlerdendir.
Eğer insanlar o günün bayram olduğunu bilmezler ve bunu sadece zevalin geçmesinden sonra öğrenirlerse bir sonraki gün bayram na mazını kaza olarak kılarlar. Ebu Umeyr b. Enes hadisinde şöyle geçmiştir: “Şevval hilali, havanın kapalı olması sebebiyle bize gözükmedi, o gün oruçlu sabahladık, günün sonunda bir kafile haber getirerek Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in huzurunda hilali gördüklerine dair şahidlik ettiler. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, onlara o günlerini if tar etmelerini, sonraki gün de bayram namazını kılmak için musallaya gitmelerini emretti. ”
İmama uyanların, imamın sesinden daha aşağı bir sesle tekbir getirmeleri ve namaz beklemeleri sevabın çok olması için sünnettir.
Bayram namazını kıldıracak imamın vaktin sonuna kadar gecikmesi, bayram namazı kılınacak mekana yürüyerek gitmesi, valze ve sükunetli davranması sünnettir. Bunun delili, Ali radiyallahu anh’ın su sözüdür: “Şüphesiz bayramın sünnetlerinden biri de yürüyerek gitmektir. ”
Bayram günü yerine getirilmesi gereken sünnetlerden biri de gidilen yoldan değil de başka bir yoldan eve dönmektir. “Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem bayram namazı için musallaya gittiği zaman dönüşte yolunu değiştirirdi.
Bayram namazı iki rekattır. Iftitah tekbirinden sonra euzü çekme den önce altı defa tekbir alınır. Ikinci rekatta ise kıraate başlamadan önce bes defa tekbir alınır. Delili, merfu olarak rivayet edilen Alge radiyallahu anha hadisidir: “Ramazan ve Kurban bayramı namazlannda birinci rekatta rüku tekbiri hariç yedi tekbir, ikinci rekatta ise rüku tek biri hariç beş tekbir alınır. ”
Her bir tekbirde ellerini kaldırır ve aralarında şöyle der:
الله أكبر كبيرا، والحمد لله كثيرا، وسبحان الله بكرة وأصيلا، وصلى الله على
محمد النبي وآله وسلم تسليما كثيرا.
“Allah en büyüktür. Allah’a çokça hamdolsun. Sabah ve akşam Allah’ı tüm noksanlıklardan tenzih ederim. Allah nebi Muhammed’e. onun aile halkına pek çok salât ve selâm eylesin.”
Ukba b. Amir radıyallahu anh şöyle der: “İbn Mesud’a bayram tekbir lerinden sonra ne söylediğini sordum, bana söyle dedi: ‘Allah’a hamd eder, O’na övgü ve senada bulunur ve Peygamber sallallahu aleyhi vese lem için de salat ve selam ederim.”
Sonra da euzü çeker; şüphesiz euzü çekmek, kıraat için gereklidir ve öncesinde çekilmelidir.
Sonra cehrî/açıktan Fatiha’yı okur ve peşinden birinci rekatta A’la suresini, ikincisinde ise Gaşiye suresini okur. Bunun delili de Semura radıyallahu anh’ın şu sözüdür: “Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Bayram namazlarında Alâ suresi ile Gaşiye surelerini okurdu. ”
İbn Ömer’den gelen rivayete göre, imam, selam verdikten sonra iki tane hutbe irad eder: “Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, Ebu Bekir, Ömer ve Osman radıyallahu anhum bayram namazlarını hutbeden önce kaldırırlardı. ”
Bayram hutbelerinin hükümleri, Cabir radıyallahu anh’den gelen rivayete göre, aynen Cuma hutbelerinin hükümleri gibidir. “Sonra Pey gamber sallallahu aleyhi ve sellem, Bilal’e dayanarak kalkar, Allah Teâla’dan korkma ve O’nun emirlerini yerine getirme hususunda tavsiyede bulunur, insanlara vaaz eder ve hatırlatmalarda bulunurdu…” Fakat birincisine dokuz tekbirle ayakta peş peşe, ikincisine de yedi tekbirle başlasa bu şekilde yapması da sünnettir. Bayram namazını nafile gibi kılması da sahihtir. Şüphesiz zevaid tekbirleri ve aralarındaki zikirler sünnettir, terk edilmesi halinde namaz bozulmaz.
Yetişemeyen kişilerin zevalden sonra dahi olsa eda edilişine uygun halde kaza etmesi sünnettir.
Bayram Namazlarında Tekbir Getirmek
1- Mutlak olarak tekbir getirmek sünnettir. Sadece namazların sonuna hasretmeksizin kadınlar dışında- iki bayram gecesinde hutbelerin bitimine kadar tekbirleri sesli ve açık yapmak sünnettir. Nitekim Allah Teâla şöyle buyuruyor: “Bütün bunlar, sayıyı tamamlamanız ve size doğru yolu göstermesine karşılık, Allah’ı tazim etmeniz, şükretmeniz içindir.” (Bakara, 185)
Ibn Ömer’den gelen bir rivayet de şöyledir: “O, Ramazan ve Kur ban bayramlarında sabahladığı zaman açıktan yüksek sesle tekbir getirmeye başlar ve bu hali bayram namazının kılınacağı musallaya kadar devam ederdi. Sonra imam gelinceye kadar tekbir getirirdi.”
2- Zilhicce ayının ilk on gününün tamamında tekbir getirmek mut lak olarak sünnettir. Buhari Ibn Ömer ve Ebu Hureyre’den bahsederek der ki: “Onlar bu on günde çarşıya çıkarlar, tekbir getirirlerdi. Bunların tekbirlerini işiten insanlar da tekbir getirirlerdi. ”
3- Kurban bayramı günlerinde cemaatle kılınan farz namazlardan sonra tekbir getirmek de sünnettir.
4- Arefe günü sabah namazından başlayıp teşrik günlerinin son günü ikindi namazına kadar tekbir getirmek sünnettir. Ihramlı olan ki şinin ise nahr günü öğle namazından teşrik günlerinin son günü ikindi namazına kadar tekbir getirmesi sünnettir. Şüphesiz telbiye, büyük akabe/cemre taşlanınca kesilir. Tekbir getirme konusunda yolcu olan lar, yani seferi olanlar mukim olanlar gibidir. Cemaatle olduğu zaman kadınlar da bu hükümdedir.
Namaza sonradan yetişen kişi, namazını tamamladığı zaman olduğu yerde tekbir getirir. Eğer tekbir getirmeyi unutursa onu me kanında kaza eder. Eğer yerinden kalkar veya giderse tekrar döner. yerine oturur ve tekbir getirir. Mescidden çıkmadığı veya abdestini bozmadığı müddetçe böyle yapar. Ya da arada ciddi bir fasıla vermiş se durum değişir. Şüphesiz bu tekbirleri getirmek sünnettir ve onun mahallini kaçırmıştır. Eğer imam tekbiri unutacak olursa cemaat ona hatırlatır ve tekbir alırlar. İmam, insanların önünde onlara dönerek tekbir getirir.
Tekbir getirmenin şekli -çiftli olarak- şöyledir: “Allahu ekber Allahu ekber Lailahe illallahuvallahu ekber Allahu ekber velillahilhamd.” Tekli söylemek yeterlidir. Eğer birden fazla söylerlerse bunda da bir sakınca yoktur. Şayet üç defa tekrar ederlerse daha güzel olur. Bir başkasının onlara “Tekabbelallahu minna ve mink / Allah Teâla bizden ve senden kabul etsin” şeklinde karşılık vermesinde bir sakınca yoktur. Zilhicce’nin on gününde çokça salih amel işlemeye çalışmak sünnettir.
Kaynak hanbeli ilmihali guraba yayınları
BENZER KONULAR:
Cevapla