Paylaş
Hanbeli Mezhebine Göre Orucu Bozan Durumlar
Question
Hanbeli Mezhebine Göre Orucu Bozan Şeyler
Hanbelî Mezhebinde oruç bozan haller
A- Hem kaza hem keffâret gerektiren durumlar:
Hanbelî mezhebine göre oruç keffâret i sadece şu durumda gereklidir: İster geceden niyet ederek Ramazan orucunu eda ederken isterse (Ramazan gününde) orucu ertelemeyi mubah kılan bir özrü olmadığı halde niyet etmemişken yolculuk veya hastalık gibi orucu bozmayı mubah kılacak bir sebep de meydana gelmeden, gerek bilerek ve isteyerek gerekse unutarak, hata ile yahut ikrah sebebiyle (zor altında) cinsî temasta bulunmak. Keffâretin gerekliliği için boşalma olması şart değildir. Cinsi temas sebebiyle -Şâfiîler’dekinden farklı olarak- kadına da keffâret gerekir; ancak bilerek ve isteyerek olmamışsa (oruçlu olduğunu unutmuş veya zor kullanılmışsa) kadına keffâret gerekmez, yalnız kaza gerekir. Cinsî temastan sonra hastalanma, cinnet getirme, adet görme, doğum yapma gibi bir özürün meydana gelmesi keffâret hükmünü düşürmez.
B) Yalnız kaza gerektiren durumlar:
Hanbelî mezhebinde orucu bozup yalnız kazayı gerektiren durumlar şöyle özetlenebilir:
1- Bilerek ve isteyerek olmak kaydıyla, insanın cevfine (içine) veya dimağına ulaşmasını sağlayacak ağız vb. tabiî menfezden veya yara gibi tabii olmayan menfezden gıda özelliği olsun veya olmasın bir nesnenin girmesi, ihtikarı (makattan şırınga ile ilaç akıtılması) ve (menfez kabul edildiği için) göze sürülen sürmenin tadının boğazda hissedilmesi ile de oruç bozulur. Kadının, cinsel organına -yaş da olsa- bir nesne katması ile orucu bozulmaz.
İmsak vaktinin henüz başlamadığını zannederek yemeye devam eden yahut iftar vaktinin girdiğini zannederek orucunu açan kişi, oruç süresi içinde yiyip içtiğini anlarsa orucunu kaza etmesi gerekir.
2- Az bile olsa isteyerek kusmak (çıkarılan şey balgam da olsa oruç bozulur).
3- Kan gelmesi şartıyla kan alma ve aldırma (hacamat). Kan gelse bile çentik atma veya ustura ite yarma durumunda oruç bozulmaz.
4- Öpme, okşama vb. hareketler yahut istimna (el ile tatmin) sırasında meni veya mezi gelmesi. Böyle bir hareket olmadan ısrarlı bakma ve düşünme ile meni gelirse oruç bozulur, sadece mezi gelirse bozulmaz.
Unutarak veya ikrah (zor) altında yeme-içme ile oruç bozulmaz ve kaza etmek gerekmez.
Hanbelî mezhebine göre nafile orucun bozulması halinde, bunu kaza etmek gerekmez; şu var ki kaza edilmesi tavsiye edilmiştir (müstehaptır).
Answer ( 1 )
Hanbeli mezhebine göre orucu bozan durumlar, diğer mezheplerle benzer olmakla birlikte, bazı noktalarda farklılıklar gösterebilir. Hanbeli mezhebine göre orucu bozan durumlar şu şekildedir:
Yiyecek ve içecek almak: Orucun bozulmasına yol açan en yaygın durum, bilinçli olarak yemek yemek veya içmek. Bu, orucun geçerliliğini doğrudan etkiler.
Cinsel ilişki: Hanbeli mezhebine göre, oruçlu bir kişinin, gün boyunca cinsel ilişkiye girmesi orucunu bozar. Bu durumda, kaza (orucun tekrar tutulması) ve kefaret (özellikle ağır durumlarda) gereklidir.
Ağız yoluyla madde almak: Yiyecek ve içecek dışında, ilaç veya başka bir maddeyi ağız yoluyla almak da orucu bozar. Hanbeliler, vücuda dışarıdan madde alınmasını orucu geçersiz kılan bir durum olarak kabul ederler.
İğne, enjeksiyon ve damar yolu ile beslenme: Kan yoluyla veya damar yolu ile beslenmek, vücudu dışarıdan beslemek anlamına geldiği için orucu bozar. İlaç veya besin maddelerinin damar yoluyla alınması da buna dahildir.
Vücuda sokulan herhangi bir şey: Vücuda, özellikle cinsel organ yoluyla, bir şeyin sokulması da orucu bozar.
Yüksek duygusal veya fiziksel uyarılmalar (mastürbasyon): Hanbeli mezhebinde, orgazm ya da şehvetli bir şekilde cinsel bir arzuya kapılmak orucu bozabilir. Bununla birlikte, ihtiyatlı olmak ve orucun niyetine saygı göstermek önemlidir.
Kusmak: Zorla kusmak orucu bozar, fakat kendiliğinden meydana gelen kusma orucu bozmaz. Kusma isteğiyle oruçlu kişi, ağız yoluyla bir şeyler aldıysa oruç bozulur.
İslam’a aykırı davranışlar: Hanbeli mezhebinde orucu bozan bir başka durum da, oruçluyken İslam’a aykırı davranışlarda bulunmaktır. Yalan söylemek, iftira atmak, zina yapmak gibi günahlar orucu manevi olarak da zedeleyebilir, ancak fiziksel olarak oruç bozulmaz.
Genel olarak, Hanbeli mezhebinde oruç, sadece vücuda yiyecek ve içecek alımını engellemekle kalmaz, aynı zamanda kişinin nefsini ve davranışlarını da denetlemesini gerektirir.