SEHİV SECDESİ

HANBELİLERDE YANILMA SECDESİ NASIL VE HANGİ DURUMLARDA YAPILIR?

1 Namazda kişinin meşru bir kavli/sözü, mahalli dışında, yanılarak yapması halinde sehiv secdesi yapması sünnettir. Bunun delili de Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem ‘in şu hadisidir “Sizden birisi (namazda) bir şeyi unuttuğu zaman iki secde yapsın”

2. Sünnet olan bir şeyin terk edilmesi halinde sehiv secdesi yapmak mübahtır, sünnet değildir. Şüphesiz bundan kaçınmak her zaman mümkün olmayabilir.

3. Şu hallerde sehiv secdesi yapmak vaciptir.

1. a) İstirahat oturuşu miktarı dahi olsa kişinin namazda oturuşunda kıyamında secdesinde ve rükusunda bir fazlalık yapması halinde sehiv secdesi vaciptir. Bunun delili İbn Mesud hadisidir “Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem bize namazı beş rekat kıldırdı. Namazdan ayrıldığı zaman cemaat arasında söylentiler başladı ve Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem onlara “Hayırdır, size ne oluyor?’ dedi Onlar ‘Ey Allahin Rasulu namazda yeni bir artış mı oldu? dediler Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem “Hayır deyince Siz bize beş rekat kıldırdınız dediler Peygamber sallahu aleyhi ve sellem döndü, iki secde daha yaptı, selam verdi, sonra da şöyle buyurdu Şüphesiz ben de sizler gibi bir insanım sizler nasıl unutursanız ben de oyle unuturum Sizden birisi unuttugu zaman iki secde yapsin.

Bir rivayette de “Sizden birisi namazda eksik veya fazla yaptigi zaman iki secde yapsin şeklindedir.

1. b) Namaz tamamlamadan önce selam verirse iki secde yapmasi vaciptir. Bunun delili de İmran b Husayn hadisidir. O Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in yoyle buyurduğunu rivayet etti: “Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem ikindi namazında üç rekatta selam verdi, sonra kalkti ve odasına geçti. Elleri açık olan bir adam kalktı ve Namaz kısaldı mi?” dedi Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem çıktı ve terk ettigi rekati kaldırdı, sonra selam verdi, sonra da iki secde, yani sehiv secdesi yaptı ve tekrar selam verdi.

1. c) Manayı bozacak kadar kıraatta hata yapılması halinde sehiv secdesi yapmak vaciptir Şüphesiz bunu kasten yapması namaz bozar. Yanılarak yaparsa sehiv secdesi gerekir

1. d) Bir vacib terk edildiği zaman sehiv secdesi yapılması vaciptir. Ibn Buhayne hadisinde Peygamber sallallahu aleyn ve sellem’in şöyle dedigi rivayet edilmiştir. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem ögle namazinda ikinci rekatta oturmadan ayağa kalkti, cemaat de peşinden ayaga kalkti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem namazı tamamladığı zaman cemaat onun selam vermesini beklerken selamdan önce tekbir getirerek iki secde daha yaptı, sonra selam verdi. Bu haber sabit olmuştur ve diğer vacipler de ona kayas edilir

1. e) Namazda bir fiilini eda etme süresini uzun yaptığı konusunda şüphe ederse sehiv secdesi yapması vaciptir. Çünkü namazından bir parça olan bölümü şüpheyle yapmıştır veya fazla yapmıştır. Bu sırada onun niyeti zayıflamış ve secde yapmaya ihtiyaç hasıl olmuştur. Şu hadisin mutlak manası bunu vacip kılmaktadır “Sizden birisi namazında şüphe ettigi zaman, kanaat getirdiği saye göre devam etsin, namazını tamamlasın, sonra da iki secde yapsın.

Bir kimse namazında bir fili yaptıktan sonra fazla yaptigi konusunda şüphe ederse, secde yapmasına gerek yoktur Çünkü aslolan fazlalığın olmamasıdır, sanki yokmuş gibi kabul edilir.

Vacip olan bir sehiv secdesini kişinin kasten terk etmesi namazını bozar Çünkü bu durumda namazındaki vaciplerden birini kasten terk etmiş sayılır.

Sünnet olan bir sehiv secdesini veya selamdan sonra yapılması faziletli olan vacip bir sehiv secdesini kasten terk etmek namazı bozmaz. Bu namazı tamamlamadan önce selam vermesi halindedir. Çünkü bu durumda o namazın dışındadır ve bu namazin bozulmasina etki etmez.

Sehiv secdesinin yeri ve zamanı:

Namaz kılan kişi sehiv secdesini isterse selamdan önce yapar isterse selamdan sonra yapar Şüphesiz bu konudaki hadis-i şerifler her iki halde de gelmiştir. Tüm secdeleri selamdan önce yapsa da, selam dan sonra yapsa da her ikisi de- sahihtir

Fakat selamdan sonra sehiv secdesi yaparsa, tahiyyat okuması ve selam vermesi vacip olur Burun delili de İmran b Husayn hadisidir Şüphesiz Peygamber salallahu aleyhi ve sellem namaz kaldırdı, yanıldı ve sehiv secdesi yapti, sonra da tahiyyatı okuyup selam verdi. Selam dan sonra secde yapmak, kendi başına müstakil bir iş olup tahiyyat okumaya ihtiyaç duyduğu gibi selama da ihtiyaç duyar.

Sehiv secdesini örfen “fasila” sayılacak kadar sonra veya abdesti bozulmasından sonra ya da mescidden çıkmasından sonra hatırlarsa, mahalli artık yok olduğu için hükmen düşmüştür.

Namaza başından başladıktan sonra namazında yanılan memum’un/cemaatin sehiv secdesi yapması gerekmez. Eğer imamı yanılmışsa, cemaatin de imamıyla beraber sehiv secdesi yapması ittifakla gereklidir. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem den sahih bir şekilde rivayet edildiğine göre “Şüphesiz o birinci teşehhüdü terk ettiği için sehiv secdesi yaptigi zaman -ki bu secdeyi eksiklik sebebiyle yapmıştir cemaat de onunla beraber secde yapmışlardır.” buyrulmuştur. Yine bunun delili Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in bu hadisinin umum manama dahildir “İmam secde ettiği zaman siz de secde ediniz.

Eger imama sehiv secdesi gerekmesine rağmen imam sehiv secdesi yapmamışsa, cemaatin bunu yapması gerekir. Şüphesiz cemaatin namazı, imamın yanılmasıyla eksik olmuştur. Bunu imam yapmadysa cemaatin yapması zorunlu olur Bir kimse namazında bir rekat fazla kalırsa, ne zaman hatırlarsa oturur Eğer rekatın peşinden tahiyyat okumuşsa, onun namazi tamam olur. sehiv secdesi yapar ve selam vererek namazını tamamlar aksi takdirde yani teşehhüd yapmamışsa tahiyyat okur sehiv secdesi yapar ve selam vererek namazını tamamlar.

Eger bir kimse namazında birinci teşehhüdü unutarak terk etmesinden sonra ayağa kalkarken henüz kalkışını tamamlamışsa oturup tesehhüd yapması gereklidir. Ayağa kalkışını tamamlamışsa tekrar teşehide dönmesi mekruh olur. Bunun delili de Mugira radiyallahu anh hadisidir.

Buna göre Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur “Sizden birisi ikinci rekattan sonra ayağa kalkarken kalkışını henuz tamarnlarmamışsa otursun Şayet ayağa kalkışını tamamlamış sa artık oturmasın, sonunda sehiv secdesi yapsın.

İmama uyanın ona tabi olmasi zorunludur. Delili ise Peygamber sallallahu aleyhi ve sellemin, hadis-i şerifte söyle buyurmasıdır: “Şüphesiz Imam, kendisine tabi olunan kişidir Bir hadisi şerife göre de Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem birinci teşehhüdü yapmadan kalktigi zaman cemaat de onunla beraber kalkmıştır. Sahabe-i kiramdan bir grup da boyle yapmıştır. Karate başladıktan sonra geri dönmesi mümkün olmaz, dönerse namaz batil olur Şüphesiz karaat bir rükündür ve rükn’e başladığı man artik bir vacip için dönmesi dogru olmaz. Bunun delili de daha önce zikrettiğimiz Mugire hadisidir.

Namazında şüphe edenin Hükmü:

Her kim ramazanda iken bir rükünde veya rekat sayısında şüpheye düşerse kesin olana göre namazını tamamlar ki kesin olan da az olandır, dolayısıyla sehiv secdesi yapar Bunun delili, merfu olarak rivayet edilen Ebu Said hadisidir. “Sizden birisi namazda üç mü, yoksa dört mü kıldığında şüphe ettiği zaman şüphesini atsın ve kesin olan üzere namazını tamamlasın, sonra selam vermeden önce iki secde yapsın. Eger beş rekat kılınmışsa sehiv secdesi ile namazi çiftlemiş olur. Şayet dört kılmışsa bu sehiv secdeleriyle şeytanın burnunu sürtmüş olur

Namazını tamamladıktan sonra şüphe etmenin bir etkisi olmaz. Bu durumda namazı şartlarına uygun olarak eda etmiş kabul edilir. çünkü namazdan sonraki şüpheye itibar ederse bu onun için devamlılık arz eder ve geri dönüp tamamlaması güç olur.

Sehiv secdesi gereken durumlar

Şafii mezhebinde sehiv secdesi duası

Şafii mezhebine göre sehiv secdesi nedir ne zaman ve nasıl yapılır