Hanbeli Mezhebinin Esasları (Usulü)

hanbeli mezhebinin özellikleri nelerdir maddeler halinde

Ahmed b. Hanbel fıkhi mezhebini beş esas üzerine bina etmiştir. Bunları İbn Kayyım el-Cevziyye açıklamış olup bu esaslar şunlardır:

1. Naslar:
Ahmed b. Hanbel Kur’ân nassını esas alırdı. Ondan sonra da sahih olan hadisi alırdı. Ne bir görüşü, ne bir kıyası, ne de bir sahibi sözünü ahih hadisin önüne geçirirdi.

2. Sahabenin Fetvası:
Sahâbeden herhangi birisine ait bir fetva tespit eder ve o fetva hakkında sahâbeden muhalefet eden bir kimse bilinmez ise bu fet-vayı alırdı ve bunu bırakıp başka görüşe itibar etmezdi.

3. Sahabe ihtilaf etmiş ise onların görüşleri arasında Kitap ve sünnete en yakın olanı seçer ve ashabın görüşleri dışına çıkmazdı. Şayet görüşlerden birisinin Kitap ve sünnete uygunluğunu açıkça tespit edemeyecek olursa, onunla ilgili görüş ayrılığını nakleder ve herhangi bir görüşü kesin bir kanaat olarak almazdı.

4. Mürsel hadisi ve bu hususta onu reddedecek bir şey yoksa zayıf hadisi alırdı. Bunu kıyasa tercih ederdi. Ona göre zayıf hadisten kasıt, batıl veya münker olan ya da isnadında itham edilmiş bir ravi bulunan hadis değildi. Aksine, ona göre zayıf hadis, sahih hadisin yanında bir başka hadis türü olup hasen hadisin kısımlanndan biridir. Çünkü Ahmed b. Hanbel hadisi sahih, hasen ve zayıf kısımlarına ayırmazdı. Ancak hadisi sahih ve zayıf diye iki kısma ayınrdı. Ona göre zayıf hadisin de çeşitli mertebeleri vardı. Bu sebeple, o konuda böyle bir zayıf hadisi reddedecek bir rivayet veya bir sahâbi sözü ya da ona muhalif bir icma yoksa Ahmed b. Hanbel’e göre böyle bir hadisle amel etmek -İbn Kayyim’in zikrettiğine göre- kıyastan daha iyidir.

5. Kıyas: Ahmed b. Hanbel kıyası, önceki delillerden herhangi biri bulun-mayacak olursa zorunluluk halinde kullanırdı. Ahmed b. Hanbel, kendisinden nakledilen bir rivayete göre, istihsanı kabul etmemiştir. Fakat İbn Kudâme, onun kıyastan sonra istihsanı delil aldığını nakletmekte ve mezhebinin böyle olduğunu belirtmektedir. İstihsan ise ağır basan bir maslahat dolayısıyla bir hükmü bırakıp ondan daha uygun olan bir hükmü kabul etmektir.
30 Şevval 1440 h.

Benzeri konular:

• Hanbeli Mezhebinde cuma namazı
• Hanbeli Mezhebine Göre Orucu Bozan Durumlar
• Hanbeli Mezhebine göre “Yemin ve Kefareti”
• Hanbeli Mezhebine göre “Bayram Namazları”
• Hanbeli Mezhebine göre cemaatle namaz
• Tümünü görüntüle.