REDA (Emişme)

S.1. Reda nedir?

C.1. Rida sözlükte, Memeden süt emme demektir. Şer’i Istılahta, Belli bir zaman diliminde, süt emen çocugun kadının memesinden süt emmesidir. Emme tabiri galip âdete goredir. Asıl maksat sütün, ağızdan veya burundan, çocuğun midesine ulaşmasıdır. Emme, dökme ve damlatma arasında bir fark yoktur. Bu hüküm, sütün çocuğun midesine ulaştığı bilinirse sabit olur yaksa hürmet olmaz. Kaynakların çoğunda olduğu gibi, bir engelin olması şüphe uyandırır. Çocuğun emmesi kaydından çocuk olamayanın emmesi itiraz edildi. Örneğin çocuğun sütten kesildikten sonra emmesi, rida hükmüne dahil olmaz. Kadın kaydından insan olamayan bir dişinin sütü itiraz edildi. Belli vakit kaydından süt zamanı dışında olmuş ridadan itiraz edilmiş oldu. Aslında bu, çocuk kaydından anlaşılıyor, ancak denilebilir ki, bu kayıt tahkik ve açıklama amaçlı kullanılmıştır. Emzirmenin azı çoğu eşittir ve emzirme döneminde olduğu takdirde tahrimi icab eder.

S.2. Rida’ın müddeti ne kadardır?

C.2. Ebu Hanife’ye göre, rida’ın müddeti otuz aydır, Ebu Yusuf ve Muhammed’e göre iki senedir. Emzirme zaman geçtikten sonra tahrim taalluk etmez.

S.3. Emzirmeyle kimler haram olur?

C3. Nesepten haram olan bütün kadınlar, rida sebebiyle de haram olur. Süt Kız kardeşin annesi hariç, onunla evlilik caizdir ama nesepten kız kardeşin annesiyle evlenilemez. Kişi oğlunun süt kız kardeşiyle de evlenebilir, ancak nesepten kız kardeşiyle evlenemez. Nesepten oglunun eşiyle evlendiği gibi, süt oğlunun eşiyle de evlenemez, aynı şekilde nesepten babanın eşiyle evlenmek caiz olmadığı gibi süt babanın eşiyle de evlenilemez.

S4. Erkeğin sütü ve hükmü nedir?

C.4. Erkeğin sütü. Eşinin bir kız çocuğu emzirip ve çocuğun kendisi, babası ve oğulları üzerine haram olmasıdır. Bu süte hürmet taalluk eder ve sütün gelmesine sebep olan erkek çocuğun süt babası olur. Kişi nesepten kardeşinin kız kardeşiyle evlenebildiği gibi sütten kardeşinin kız kardeşiyle de evlenebilir. Örneğin babadan kardeşinin anneden bir kız kardeşi varsa birbirileriyle evlenebilirler. Aynı kadının sütünü emmiş iki çocuk birbiriyle evlenemez. Kadın emzirdiği kızın oğlu ve torunuyla evlenemez, çocuk ta kadının eşinin kız kardeşiyle evlenemez, çünkü süt halası olur.

S.5. Hürmete sebep olan sütün vasfı nedir?

C5. Süt suyla karıştırıldığında, süt çoksa mahremiyete sebep olur, ancak su galipse mahremiyet olmaz. Ebu Hanife’ye göre, yiyeceğe kati lisa mahremiyet olmaz, ilac katılirsa ve süt galipse haram eder.
Kadın öldükten sonra sütü sağılıp çocuga içirilirse mahremiyet oluşur.

Kadın sütü koyun sütü ile karıştırılırsa, kadın sütü galip olduğu takdirde mahremiyet olur, koyun sütü çoksa olmaz. İki kadının sütü birbirine karışırsa, Ebu Hanife ve Ebu Yusuf’a göre, sütü galip olana tahrim taalluk eder, Muhammed’e göre, ikisine de taalluk eder.

Bakire kız, memesinde oluşan sütü bir çocuğa emzirirse mahremi olur, ancak erkek memesine süt gelir ve bir çocuğa emzirirse mahremiyet oluşmaz. İki çocuk bir koyunun sütünü emseler aralarında mahremiyet oluşmaz.Kişi bir büyük kadın ve bir küçük kızla evlenir ve büyük kadın çocuğu emzirse ikisi de erkeğe haram olurlar. Büyük kadınla cinsel ilişki yaşamamışsa mihr vermez, ancak çocuğa mihrin yarısını verir. Büyük kadın kasten emzirmişse çocuğa verilen mehrin yarısını öder, kasten yapmamışsa bir şey ödemez. Ridada yalnız kadınların tanıklığı kabul edilmez, şahitlik iki erkek veya bir erkek iki kadının tanıklığıyla sabit olur.

Kolay Hanefi Fıkhı Soru Cevaplı
İtisam Yayınları