İDDET NEDİR? İDDET TÜRLERİ NELERDİR ?

S.1. İddet nedir?

C.1. Iddet sözlükte, Add kelimesinden türemiş olup, sayı anlamındadır. iddette kur veya ay sayımı olduğundan, konuya bu isim verilmiştir. Eşi ölmüş ve boşanmış kadının iddeti, saydığı kur veya hamilelik günleri yahut dört ay on gündür. Başka bir görüşe göre, iddeti durması gereken süredir. Iddetin çoğulu adettir. Üdde ise hazırlık veya hazırlanmış mal ve silah demektir, çoğulu ededdir. İdd ise, çeşme ve kuyu gibi devamlı akan su demektir.

Şer’l Istilahta, Nikahın zevalinden sonra kadının beklemesi gereken zamanın adıdır. Iddet ve istibra müşterek isimlerdir, çünkü ikisi de ka. dinla istimta’ın helal olması için beklemesi gereken süredir veya rahminin temizlenmesinden emin olması yahut tabuuddan ya da eşine olan yassından dolayı beklemesi gereken zamandır.

S.2. Boşanmış kadının iddeti ne kadardır?

C.2. Bain veya ric’i talákla boşanan yahut başka bir şekilde ayrılan kadın hür ve hayız görüyorsa, iddeti üç kur’dur. Kur ise hayızdır. Küçüklük veya büyüklükten dolayı hayız gömüyorsa iddeti üç ay olur. Hamile kadının iddeti doğuma kadar geçen süredir. Cariyenin iddeti iki hayızdır, hayız görmüyorsa, iddeti bir buçuk aydır.

S.3. Eşi ölen kadının iddeti ne kadardır?

C.3. Eşi ölen hür kadının iddeti, dört ay on gün, cariyenin iddeti iki ay beş gündür ve hamilenin iddeti dogum süresidir. Ölüm hastalığında boşanmış kadın våris olduğu takdirde, (ölüm ve boşanma iddetinden) en
uzun olanını çeker.

Ric’i talâkın iddetini çeken cariye, Iddet müddetinde azat edilirse, Iddeti hür kadınların Şiddetine döner. Eger, bain talákla ganmış veya kocası öldüğü iddette azat edilirse, iddeti dönüşmez. Eger ayise (hayız. görmez) olduğu için, aylarla iddet bekler, sonra hayız kanını görürse,
geçmiş iddeti iptal olur ve yeniden ayızla iddete başlar.

Fasit nikåhla nikählanmış, şüphe ile cinsellikte bulunmuş kadının ölümden veya ayrılıktan olan iddeti, hayızla olur. Ümmü’l-veledin efendisi ölür veya azat ederse, iddeti üç hayızdır. Çocuk öldüğünde eşi hamileyse, iddeti doğum süresi olur, eger hamilelik ölümden sonra oluşursa iddeti dört ay on gündür. Hayızda boşanmış kadının iddeti, içinde boşandığı hayızla başlamaz. Adette olan kadınla şüpheyle cinsel ilişkide bulunulursa, bir iddet daha çekmesi gerekir ve iki iddet birbirine girer, gördüğü hayızlar ikisi için de geçerli olur. Birinci iddet bittiginde ikincisi daha devam ediyorsa tamamlaması gerekir.

S.4. Iddet ne zaman başlar?

C.4. Talak iddeti, talakın akabinde; ölüm iddeti ise, ölümün akabinde başlar. Kadının iddet süresi bitene kadar talak veya vefattan haberi yoksa Iddeti bitmiş olur. Fasit nikâhın iddeti ayrılmalarının akabinde veya cinsel ilişkiyi terk etmelerinden başlar.

S.5. Iddet ve ihdadın şartları nelerdir?

C.5. Bain talakla boşanmış ve eşi ölen kadın, baliğ ve Müslüman ise, ihdad yapması gerekir. Ihdad. Kokuyu, süsü, yağ sümeyl ve gözlere sürme çekmeyi, bir özür olmadığı takdirde, terk etmektir. Aynı şekilde ellerine kına yakmamalı, usfur ve safranla boyanmış herhangi bir elbiseyi giymemelidir.

Kafir ve küçük kadınların, cariyelerin ihdad yapmalan gerekmez, fasit nikâhtan ayrılmış kadının ve ümm ül-veled cariyenin iddetinde de ihdad yoktur.

İddette olan bir kadına evlenme teklifi yapılamaz, ancak tarizde bir beis olmaz. Ric’i ve bain talakla boşanmış kadın, gece veya gündüz, evinden çıkmamalıdır. Eşi ölen, gündüzün ve gecenin bir vaktine kadar eşinin evinden çıkabilir, ancak evi dışında yatıya kalmamalıdır.

S.6. Kadın iddeti nerde çeker?

C.6. Iddetini çeken kadın, ayrıldığında kendisine atfedilen evde iddetini çekmelidir. Mirastan payına düşen ev kendisine yetmiyor ve värisler de paylarından çıkarıyorlarsa, başka bir eve naklolabilir.

Kişi ric’i talakla boşadığı eşini beraberinde yolculuğa götüremez. Eşini bain talakla boşayıp, iddet tekrar evlenir ve cinsel ilişki yaşamadan yine boşadığı takdirde, mihrin hepsini öder ve kadın da yeni bir Iddete başlar.

Muhammed’e göre, mehrin yarısını verir, kadın da önceki iddeti tamamlar.

S.7. Ric’i talakla boşanmış kadının çocuğunun soyu nasıl ispat lanır?

C.7. Ric’i talākla boşanan kadın, iddetinin bittiğini ikrar etmeden, iki sene veya daha fazla bir müddet sonra doğurduğu çocuğun soyu sabit olur. İki seneden daha az bir müddette doğurursa, kocasından boş olur. Eğer iki seneden sonra doğurursa, çocuğun soyu sabit olur ve kadın ric’i talakla boşanmış olur.

S.8. Bain kadının çocuğunun soyu nasıl sabit olur?

C.8. Bain talakla boşanmış kadın, iki seneden az bir müddette dogurursa, çocuğunun nesebi sabit olur. Ayrılık gününden tam iki sene sonra doğurursa nesebi sabit olmaz. Ancak koca, çocuğun kendi çocuğu oldugunu söylerse, sabit olur.

Kocası vefat eden kadının, vefat günüyle doğum arası iki sene oldugunda doğurduğu çocuğun nesebi sabit olur.

S.9. iddette olan kadının çocuğunun soyu nasıl ispatlanır?

C.9. Adetli kadın, iddetinin bittiğini ikrar edip altı ay geçmeden bir çocuk doğurursa, nesebi sabit olur. Altı ay geçtikten sonra, doğursa nesebi sabit olmaz.

Ebu Hanife’ye göre, iddet çeken kadın bir çocuk doğurursa soyu sabit olmaz. Ancak iki erkek veya bir erkek ile iki kadın doğurduğuna şahitlik yaparsa soyu sabit olur. Fakat gözle görülen gebelik veya kocası tarafından itiraf varsa, şahitlere lüzum kalmadan soyu sabit olur.

Ebu Yusuf ve Muhammed’e göre, bütün bu suretlerde bir tek kadının şahitliğiyle soyu sabit olur.

Evlendiği kadın, evlenme gününden itibaren altı aydan az bir müddette bir çocuk doğurursa soyu sabit olmaz. Eğer altı ay veya daha fazla bir zamanda doğurur, kocası itiraf veya sükût ettiği takdirde soyu sabit olur. Eğer inkâr ederse, doğuma dair şahitlik yapan bir kadının şahitliğiyle soyu sabit olur.

S.10. Hamileliğin en çok ve en az müddetleri ne kadardır?

C.10. Hamileliğin en çok müddeti iki sene, en az müddeti ise altı aydir.

S.11. Zimmi kadının iddeti ne kadardır?

C.11. Zimmi, zimmi eşini boşarsa iddet çekmesine gerek yoktur.

S.12. Zinadan gebe olan kadınla evlenmenin hükmü nedir?

C.12. Zinadan hamile kalan bir kadınla evlenildiği takdirde nikâh caiz olur, ancak doğum yapmadan cinsel ilişkide bulunulamaz. Allah daha iyi bilir.

Kolay Hanefi Fıkhı Soru Cevaplı
İtisam Yayınları