VAKIF

S.1. Vakıf nedir?

C.1. Vakıf sözlükte, Hapsetmek demektir.

Istilahta, Mali hapsedip menfaatlerini Allah yolunda vermektir, malin kendisi durur intifa devam eder.

S.2. Vakıf malı sahibinin mülkünden ne zaman çıkar?

C.2. Ebu Hanife’ye göre, vakfedenin mülkü vakıf malından, ancak hâkimin hükmü veya vakfedenin ölümüne bağlanmasıyla zall olur, örneğin öldüğüm zaman evimi falan adama vakfettim derse, ölümüyle mülkiyeti kalkar. Ebu Yusuf, vakfettim demesiyle mülkiyeti zail olur diyor. Muhammed’e göre, mülkiyet vakfedilen mal için bir mütevelli bulup teslim etmeden, zall olmaz.Bu imamların dediklerine göre vakıf sahih olduğu takdirde vâkifın (vakfedenin) mülkünden çıkar, mevku aleyhi nin (kendisine vakıf yapılan) mülküne dâhil olmaz.

S.3. Taksim edilmemiş malın hükmü nedir?

C.3. Taksim olunmamış bir malın vakfedilmesi Ebu Yusuf’a göre, caizdir, Muhammed’e göre, caiz değildir.

S.A. Vakıfta cihetin belli edilmesi şart mıdır?

C.4. Imam Azam ve Muhammed’e göre, sonu hiçbir zaman ortadan kaldırılmayan bir cihete bağlamadan vakıf tamam olmaz. Ebu Yusuf’a göre, ardı gelen bir cihete bağlasa da caizdir. Belirlenen cihet yok olduktan sonra, belirtilmese de, vakıf malı fakirlere intikal eder.

S.5. Nelerin vakfedilmesi sahihtir?

C.5. Gayrimenkulün vakfı sahihtir. Naklolunan ve değiştirilen malin vakfı caiz değildir.

Ebu Yusuf, çiftliğin, sığırlar, köleler ve hizmetçilerle beraber vakfedilmesi caizdir diyor.

S.6. Silah ve hayvanın vakfı caiz midir?

C.6. Muhammed’e göre, at ve silahın vakfı da caizdir.

S.7. Vakıf malı ne zaman satılamaz?

C.7. Vakif sahih olunduğunda, satışı ve başkasına mülk edilmesi caiz olmaz, ancak Ebu Yusuf’a göre, taksim edilmemiş malsa ve ortak da taksimini isterse taksim edilebilir. Vakfeden şart koşsun koşmasın, vakfedilen maldan gelen karla o malın tamiri vaciptir.

S.8. Imarlarda vakfın şartları nelerdir?

C.8. Eğer bir evi, çocuğunun içinde oturması şartıyla vakfetse tamiri oturana aittir. Oturan yapmazsa veya fakirse, hâkim evi kiraya verir ve kirasıyla tamir ettirir. Tamirden sonra oturma hakkına sahip kimseye geri verir. Eğer ihtiyaç varsa, hâkim tarafından vakfın yıkılmış bina ve aletleri diger kısmın tamirine sarf edilebilir. Ihtiyaç yoksa saklanır, gerektiği takdirde kullanılır. Hakimin yıkılmış kısmı müstahaklar arasında taksim etmesi caiz olmaz. Ebu Yusuf’a göre, vakfedene vakfın menfaati veya mütevelliliğini kendisine kılarsa caizdir. Vakfettiği cami, yol açmasi ve halka ibadet izni vermekle mülkünden ayırtmadan mülkiyetinden çıkmaz. Ebu Hanife ve Muhammed’e göre, bir kişi camide namaz kıldıgında mülkiyetinden çıkar. Ebu Yusuf’a göre, ben bunu cami yaptım, demesiyle, mülkünden çıkar. Ebu Hanife’ye göre, bir kimse arazisinde Muslumanlara çeşme veya yolculara han, kervansaray veya mezarlik yaparsa, hakim kararı olmadan mülkiyetinden çıkmaz. Ebu Yusuf’a göre, sözüyle, Muhammed’e göre, çesmeden su içildigi, han ve kervansarayda oturuldugu mezarlıkta defin yapıldıği takdirde mülkünden çıkar.

Kolay Hanefi Fıkhı Soru Cevaplı
İtisam Yayınları