KASAME (YEMİN)

S.1. Kasame nedir?

C.1. Kasame sözlükte, Yemin anlamına kigelir. Istilahta, Mahallelerin de bir ölü bulunan mahalle sakinlerinin ettiği yemindir. Bir kavmin mahallesinde ölü bir kişi bulunduğunda, onlardan elli kişi, öldürmediklerine ve öldüreni bilmediklerine dair Allah’a yemin eder ve diyeti verirler.

S.2. Kasamenin hükmü nedir?

C.2. Bir mahallede Katili belli olmayan bir ölü bulunursa, mahalle sakinlerinden ölü velisinin seçeceği elli kişi, biz bu adamı öldürmedik ve katilini de bilmiyoruz şeklinde Allah’a yemin ederler ve yemin ettiklerinde mahalle sakinlerine diyet yüklenir.

Maktulun velisi yemin etmez, yemin etse dahi cinayetle hüküm verilemez.

Mahalle halkı elli kişiyi tamamlamazsa, tamamlanana kadar yemin tekrarlanır.

Çocuk, deli, kadın ve köleler kasame dâhil olmaz. Kendisinde yara bulunmayan bir ölü bulunursa, kasame ve diyet yoktur. Burnundan, arkasından ve ağzından kan akarsa yine kasame ve diyet yoktur. Gözlerinden veya kulağından kan akıyorsa öldürülmüş sayılır.

Bir kişinin başını çektiği devenin sırtında bir ölü bulunursa, diyeti sürenin akilesi öder. Mahalle halkının bir sorumluluğu kalmaz.

Birisinin evinde ölü bulunursa, ev sahibi yemin eder, akilesi diyeti öder.

Ebu Hanife’ye göre, kiracılar ev sahipleriyle beraber kasame dahil değildir.

Kasame, bir tek kişi de kalsa, ölünün bulunduğu yerin sahiplerine uygulanır, müşterilere uygulanmaz. Gemide bir ölü bulunduğunda, kaptan ve yolcu gemidekiler yemin eder.

Öyle, bir mahallenin camisinde bulunursa, mahalle sakinleri yemin eder. Umum camide veya büyük çarşıda bulunduğunda kasame yoktur, diyeti devlet bütçesinden verilir.

Yakınında köy ve benzeri bulunmayan bir çölde bulunursa, kanı heder olur. İki köy arasında bulunursa, kasame ve diyet en yakın köye düşer.

Firat nehrinin ortasında boğulmuş, su sürüklerken görülürse, kanı heder olur. Suyun kenarında boğulmuş ve orada durmuş ise, oraya en yakın köy sorumlu olur.

Velisi mahalle sakinlerinden birisinin yakasını tutarsa, diğer mahallelilerden yemin ve diyet düşmez.

Mahalle sakinlerinden olmayan birisinin yakasına yapışırsa mahalle lilerden yemin ve diyet sakit olur.

Öldürmediğine dair kendisinden yemin talep edilen kişi, falan adam öldürdü derse, ben öldürmedim ve falan adamdan başka da öldüreni tanimam şeklinde Allah’a yemin eder.

Mahalle halkından iki kişi, mahallelerinden olmayan bir kişinin aleyhinde şahitlik ederek öldürdüğünü söyleseler, şahitlikleri kabul olunmaz.

Kolay Hanefi Fıkhı Soru Cevaplı
İtisam Yayınları