Hanefi Mezhebine Göre Yeminler

S.I. Yemin ne demektir?

C1. Yemin sözlükte, Ant demektir. Şer’i Istılahta, Mahsus bir şekilde, tazim edilen bir şeyi zikretmekle, hükmü tekit etmektir.

S.2. Kaç çeşit yemin vardır?

C2. Yeminler üç kısımdır.

a)Gamus yemin.

b)Munakid yemin.

c)Lagiv (geçersiz) yemin.

Gamus yemin: Geçmiş bir iş için bilerek yalan yemin etmektir. Bu yemini eden günahkar olur, fakat tövbe dışında bir kefareti yoktur.

Münakit yemin: Gelecek bir emri yapıp yapmayacağına dair yap ağı yemindir. Bu yemin yerine getirilmediği takdirde kefaret gerektirir.

Lağıv yemin: Söylediği gibi oldugunu zannettigi, ancak öyle olmadiğı, geçmiş bir şey içi yemin etmektir. Umuyoruz ki, Allah bu yeminden dolayı sahibini sorumlu tutmaz.

S.3. Yeminde kasit ve unutmanın hükmü nedir?

C.3. Yeminde, kasten, zorla veya unutarak yemin etmek aynıdır. Yapmamasına yemin ettiği şeyi zorla veya unutarak yapması fark etmez, yemini bozmuş olur.

S.4. Yemin neyle olur?

C.4. Yemin, Allah’ın Rahman ve Rahim gibi, isimleri veya izzet, celâl ve kibriya gibi, sıfatlarıyla olur. Ancak “Allah biliyor” sözü yemin olmaz.

Öfke, gazap gibi, Allah’ın fiili sifatlarından birisiyle yemin, yemin sayılmaz.

S.5. Allah dışında başka bir şeyle yemin etmenin hükmü nedir?

C.5. Peygamber, Kuran ve Kabe gibi, Allah’tan başkasıyla yemin eden, yeminli sayılmaz.

S.6. Yeminin şekli nasıldır?

C.6. Yemin, kasem harfleriyle olur, kasem harfleri ise, Vav, Ba ve Ta harfleridir. Örneğin Vallahi, Billahi ve Tallahi şeklinde yemin edilir.

Bazen kasem harfleri mukadder olabilir, bu durumda da yemin olur. Ebu Hanife’ye göre, “Allah’ın hakkına yemin ederim” sözüyle yemin olmaz.

Kasem ederim veya Allah’a Kasem ederim, yemin ederim veya Allah’a yemin ederim, şahitlik ederim veya Allah’a şahitlik ederim, sözleri yemindir.

Aynı şekilde Allah’a söz olsun, nezir olsun veya Allah’ın nezri üze rime olsun, denirse yemin olur.

Bu işi yaparsam Yahudi veya Hıristiyan yahut kâfir olayım dese yemin olur.

Bu işi yaparsam, Allah’ın gazabı üzerine olsun veya zinacı olayım yahut içkici olayım yahut faiz yiyici olayım dese yemin olmaz.

S.7. Yeminin kefareti nedir?

C.7. Yeminin kefareti. Ziharda azat edilen köle sıfatına haiz, bir köleyi azat etmektir. Dilerse köle azat etmek yerine on fakiri giydirir, her birisine bir elbise veya daha fazlasını giydirmelidir ve elbiseler en az içinde namaz kılınabilecek durumda olmalıdır.

Dilerse, zihar kefaretinde olduğu gibi, on miskini yedirir. Bu üç seçenekten birisine gücü yetmezse, üç gün arka arkaya oruç tutar.

Yeminini bozmadan kefareti verirse, kâfi olmaz.

S.8. Bir günahı işlemeye yemin etmenin hükmü nedir?

C.8. Namaz kılmama, babasıyla konuşmama veya bir adamı öldürmeye yemin etmek gibi, günahkarlığa yemin eden, yeminini bozup kefaret vermek durumundadır.

S.9. Müslüman olmuş kişi, daha önce yaptığı yemini için kefaret verir mi?

C.9. Müslüman olmadan yemin etmiş ve bozmuş veya Müslüman olduktan sonra bozarsa, kefaret vermesi gerekmez.

S.10. Kendine bir şey haram kılanın hükmü nedir?

C.10. Mülkünde olan bir şeyi kendine haram edene o şey haram olmaz, kullandığında kefaret verir.

Her helali kendine haram ederse, başka bir şey niyet etmediği takdirde, yalnız yeme ve içme dahil olur.

Nezrin hükmü nedir?

C 11. Mutlak bir nezir nezreden yerine getirmelidir. Bir şarta bağlanmış nezrin hükmü nedir?

C.12. Nezrini bir şarta bağladığında, şart tahakkuk ederse, nezrettigini aynen yerine getirmesi gerekir.

Ebu Hanife’nin bu fetvasından dönüp ömeğin, bunu yaptığımda bana bir defa hacca gitmek veya bir sene oruç tutmak yahut mülk edin digimi sadakaya verilmek nezir olsun, dediğinde bir yemin kefaretinin verilmesi kâfi gelir, dediği rivayet edilir. Muhammed de bu görüştedir.

Bir eve girmeyeceğine yemin eden, Kâbe’ye, mescide, kiliseye veya havraya girerse, yemini bozulmaz. Konuşmayacağına yemin eden, namazda okursa yemini bozucu olmaz.

Giyinik olduğu halde hiç bir elbiseyi giymeyeceğine yemin eden, elbisesini derhal çıkarılırsa, yemini bozulmaz. Aynı şekilde binek hayvanın sırtındayken, bu hayvana binmeyeceğine yemin edip derhal inerse yemini bozmuş olmaz, bir saat durup sonra inerse bozulur.

Evde iken, eve girmeyeceğine yemin ederse dışarı çıkıncaya kadar oturmakla yemini bozulmaz.

Hiçbir eve girmeyeceğine yemin edip sonra bir harabe girerse, yemin bozulmaz.

Bu eve girmem diye yemin edip, sonra ev yıkılıp arsa olduğunda girerse, yemini bozulur, bir odaya girmeyeceğine yemin edip yıkıldıktan sonra girerse bozulmaz.

Falanın eşiyle konuşmayacağına yemin eder ve kadın boşandıktan sonra konuşursa yemin bozulur.

Falanın kölesiyle konuşmam evine girmem yemininde bulunur, köle ve ev satıldıktan sonra konuşur ve girerse yeminini bozmuş olmaz.

Bu kürkün sahibiyle konuşmam diye yemin edip, adam kürkü sattıktan sonra konuşursa, yemini bozulur.

Aynı şekilde bu gençle konuşmam deyip ihtiyarlıgında konuşursa veya bu kuzunun etini yemem deyip, koç olduğunda yerse yemin bozulmuş olur.

Bu hurma ağacında yemem derse, yemin meyveye döner.

Bu busurdan (ekşi hurma) yemem yemininde bulunup, yetişip hurma olduğunda yerse, yemin bozulmaz.

Hurma yemem der, sonra kuyruklaşan busur yerse Ebu Hanife’ye göre, yemini bozmuş olur.

Et yemeyeceğine yemin edip balik yiyenin yemini bozulmaz.

Dicle’den içmeyeceğine yemin edip, kovayla su alıp içerse, Ebu Hanife’ye göre, boynunu uzatıp ağzıyla içmezse, bozmuş olmaz.

Bu bugdaydan yemeyecegine yemin edip ekmeginden yerse, yemini bozulmaz.

Undan yemeyeceğine yemin edip ekmegini yerse yemini bozulur, unu oldugu gibi avuçlayarak yerse bozulmaz.

Falanla konuşmayacagına yemin edip, sesini dinleyebilecek yakınlikta uykudayken konuşursa, yemin bozulur.

Falan adamla ancak izni olursa konuşurum derse, adam izin verirse ancak izin verdiginden haberi olmadan konuşursa, yemini bozulur.

Şehrin valisi, birisini sehre giren herkesi kendisine haber vermek üzere yemin ettirirse, bu yemin ancak o valinin zamanına mahsus olur.

Bir adamın hayvanına dönmeyeceğine yemin edip, kolesinin hayva binerse yemini bozulmuş olmaz.

Bir eve girmeyeceğine yemin edip, daminda durup veya salonuna girerse yemini bozulmuş olur, kapı kapandığı takdirde dışarıda kalacağı şekilde kapı kemerine girerse bozulmaz.

Kavurma yemeyeceğine yemin ederse, ete hamledilir, patlıcan ve havuç girmez. Pişirmiş yemeyeceğine yemin ederse, etin pişirilmişine haml edilir.

Baş yemeyeceğine yemin ederse, tandırda pişirilen şehirlerde satılan başlara hamledilir.

Ekmek yemeyeceğine yemin ederse, şehirde ådet edilerek yenilen ekmektir, kadayıf veya Irak’ta pirinç ekmeği yerse, yemini bozulmaz.

Alışveriş ve ücretle muamele yapmayacağına yemin ederse, sonra bir vekil tayin ederek, bu işleri gördürürse yeminini bozmuş olmaz. Evlenmeyeceğine veya boşanmayacağına yahut azat etmeyeceğine yemin edip, sonra vekil tutarak yaparsa yemin bozulmuş olur.

Yere oturmayacağına yemin edip, halı veya hasır üzerine oturursa yemini bozulmaz.

Karyola üstüne oturmayacağına yemin edip, üstüne halı serili karyolaya oturursa, yemin bozulur, karyolanın üstüne başka bir karyola koyup oturursa bozulmaz.

Bir döşekte yatmayacağına yemin edip, üzerine çarşaf sererek yatarsa, yemin bozulur, üzerine başka bir döşek serip yatarsa, bozulmaz.

Yemin ederken bitişik olarak “İnşaallah” istisnasını yaparsa yemini bozulmaz.

Eğer yapabilirsem derse, beden sıhhatine hamledilir, güç kasti olmaz

Falan adamla bir zaman veya bu zaman konuşmayacağına yemin ederse, altı aylık bir süreyi kapsar. Ebu Yusuf ve Muhammed’e göre, dönem de alti aydır.

Birkaç gün konuşmayacağına yemin ederse üç güne hamledilir. Imam Ebu Hanife’ye göre, günlerce konuşmayacağına yemin ettiğinde, on gün olur.

Ebu Yusuf ve Muhammed’e göre, hafta günleridir. Birisiyle aylarca konuşmayacağına yemin ederse,

Ebu Hanife’ye göre, on aya hamledilir. Ebu Yusuf ve Muhammed’e göre on iki aydır.

Şunu yapmayacağına yemin ettiğinde ebedi terk etmesi lazımdır, ya yapacağına yemin ederse bir defa yapmasıyla yemini yerine gelir.

İzin olmadan eşinin dışarı çıkmayacağına yemin edip, bir defa izin verirse, Ikinci defa izin almaksızın çıktığında yemin bozulur, her çıkış için izin vermesi gerekir.

Ancak sana izin verdiğimde çıkabilirsin derse ve bir defa çıkmasına müsaade ederse, ondan sonra çıktığında yemin bozulmaz.

Kuşluk yemeğini yemeyeceğine yemin ederse, şafağın çıkışından öğleye kadar dahildir. Akşam yemeği öğleden gece yarısına kadar, sahur, gece yarısından şafağa kadardır.

Borcunu yakın zamana kadar ödeyeceğine yemin ederse bir aydan az zaman irade edilir.

Uzak bir zaman derse, bir aydan daha fazla müddet irade olunur.

Bu evde oturmayacağına yemin edip, kendisi çıkar, eşyasını ve ailesini bırakırsa, yemin bozulur.

Göklere çıkacağına veya bir taşı aluna çevireceğine yemini derhal olur ve bozulur.

Falanın alacağını bugün vereceğine yemin edip, verirse, verilen paranın bir kısmı kalp çıkarsa veya bakırı daha fazla ya da başkasına ait çıkarsa yemin bozulmaz, kalay veya satuka (karışığı çok fazla) çıkarsa bozulur.

Alacağını parça parça almayacağına yemin edip, iki ölçekle alıp, ölçme dışında aralık vermezse yemin bozulmaz ve ölçüm parçalama sayılmaz.

Basra’ya gideceğine yemin eder, ölünceye kadar gidemezse, hayatı nin son anlarında yemini bozulmuş olur.

Kolay Hanefi Fıkhı Soru Cevaplı
İtisam Yayınları

BENZER KONULAR:

• Vesveseli insanların Yeminleri geçerli midir?
• Annem bana bir şey hakkında kendisinin üstüne Yemin ettirdi
• Dinimizde Yemin Etmek
• Yemin Ve Sorumluluğu
• Yalan İle Yemin Aynı Yerde Bulunmaz
• Tümünü görüntüle.