Hapşırana “Yerhamükalah” Diyerek Cevap Vermek
“El-Haniye”de “Hapşıran kimse” ile “selam verene cevap verirken karşıdaki kişiye duyurmak şarttır. Karşıdaki kişiye (uzaklık vb. sebebiyle) duyuramıyorsa ağız hareketleriyle selam verdiğini göstermek gerekir” denilmektedir.
“Sizden biriniz aksırdığı zaman, el-hamdülillah ‘alâ külli hâl (her hâl için elhamdülillah) desin. Kardeşi veya arkadaşı da ona, yerhamükellah (Allah, sana rahmet / merhamet etsin) desin. Aksıran da (tekrar); yehdîkümüllahü ve yuslihu bâleküm (Allah, size de hidayet versin ve işinizi düzeltsin / kalbinizi ıslah etsin) desin.” (Buhârî, Edeb, 126; Ebû Dâvud, Edeb, 91; Tirmizî, Edeb, 3; İbn Mâce, Edeb, 20)
İslam kültüründe hapşırma, hem bir sağlık göstergesi olarak hem de dini bir nezaket uygulaması için bir vesile olarak kabul edilir. Bu nedenle hapşırma sonrasında belirli ifadeler kullanılması teşvik edilmiştir. Bahsettiğiniz hadis ve uygulama, Müslümanlar arasında bu sünnetin yerine getirilmesini öğretir ve yaygınlaştırır.
Hadisin İçeriği ve Anlamı
- Hapşıran Kişinin Söylediği:
Hapşıran kimse “El-hamdülillah ‘alâ külli hâl” (Her hal için Allah’a hamdolsun) diyerek Allah’a şükreder. - Cevap Verenin Söylediği:
Bunu duyan kişi, “Yerhamükellah” (Allah sana rahmet etsin) diyerek karşılık verir. - Hapşıranın İkinci Cevabı:
Hapşıran, bu rahmet duasına karşılık, “Yehdîkümüllahü ve yuslihu bâleküm” (Allah size de hidayet versin ve işlerinizi düzeltsin) diyerek teşekkür eder ve dua eder.
El-Haniye’deki Açıklama
- Duyurma Şartı:
Hapşıran kişiye verilen cevap (“yerhamükellah”) veya selam gibi ifadelerin muhataba duyurulması gerektiği belirtilir. Eğer fiziki koşullar nedeniyle bu mümkün değilse, ağız hareketleriyle ifade etmek gerekir.
Bu, muhatapla iletişimin güçlü bir şekilde kurulmasını ve dini adabın en güzel şekilde yerine getirilmesini sağlamayı hedefler.
Bu Uygulamanın Önemi
- Sosyal İlişkilerde Nezaket:
Bu uygulama, insanlar arasında sevgi, rahmet ve şefkat bağlarını güçlendiren bir nezaket ve dua alışverişidir. - Sağlık ve Şükür Bağlantısı:
Hapşırma, vücudun sağlıklı olduğunun bir göstergesi olarak görülür ve bu sebeple Allah’a şükretmek tavsiye edilir. - Dua ve Karşılıklı İyi Temenniler:
Hem hapşıran hem de ona cevap veren kişi için bir iyilik duası yapılmış olur.
Bu sünnetin yerine getirilmesi, Müslümanlar arasında hem dini hem de insani bağları güçlendiren güzel bir gelenektir.
Answers ( 2 )
Hapşıran birine “Yerhamükellah” demek, İslam geleneğinde yaygın bir adettir. Arapça kökenli bu ifadede “Yerhamükellah” “Allah seni merhamet etsin” anlamına gelir. Bu, hapşıran kişiye dua ve iyi dileklerde bulunmaktır. İslam kültüründe, birisi hapşırınca ona “Yerhamükellah” denir, ve hapşıran kişi de buna karşılık olarak “Yahdikumullahu ve yuslih balakum” (Allah sizi hidayete erdirsin ve işlerinizi düzelsin) şeklinde cevap verebilir.
Bu gelenek, toplumda nezaket ve karşılıklı iyi dilekleri teşvik eden güzel bir davranış olarak kabul edilir.
Hapşıran birine “Yerhamükellah” demek, İslamî bir adap ve sünnettir. “Yerhamükellah” Arapça bir ifadedir ve anlamı “Allah sana rahmet etsin” demektir. Bu ifade, hapşıranın Allah’ın rahmetini ve şefkatini dilemek amacıyla söylenir. Hapşıran kişinin de buna karşılık olarak “Yehdîkümullah ve yuslih bâleküm” (Allah size hidayet versin ve hâlinizi ıslah etsin) demesi tavsiye edilmiştir.
Bu uygulama, Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) sünnetlerinden biri olup, karşılıklı dua ve güzel temenniler içerir. Ayrıca, toplumda sevgi ve saygıyı artıran bir davranış biçimidir.