Paylaş
Helal ve haram nedir, kısımları nelerdir?
BildirQuestion
Please briefly explain why you feel this question should be reported.
HELALLER VE HARAMLAR
Helal
Dinen yapılması, söylenmesi, yenmesi ve içilmesi meşru olan şeydir.
Haram
Dinen yapılması, söylenmesi, yenmesi ve içilmesi kat’i veya zanni bir delille yasaklanan şeydir. Hanefi mezhebine göre bu delilin kat’i olması şarttır.
Yukarıdaki tanımlardan da anlaşıldığı gibi helal ve haram, birbirlerine zıt iki kavramdır. Eşyada asl olan mubahlık olduğuna göre, bir şey dinen yasaklanmamış ise helaldir.
Helal veya Haram Kılma Yetkisi Allah ve Resûlü’nündür.
Bir şeyin helal veya haram olduğuna karar verme yetkisi sadece Allah ve Resûlüne aittir. Dindeki paye ve mertebesi ne kadar yüksek olursa olsun hiçbir kişi, bir şeyi helal veya haram kılma yetkisine sahip değildir. Konuyla ilgili âyet-i kerimelerde şöyle buyurulmaktadır:
قاتلوا الذين لا يؤمنون بالله ولا باليوم الآخر ولا يحرمون ما حرم الله ورسوله ولا يدينون
دين الحق
“Allah’a ve ahiret gününe iman etmeyen, Allah ve Resûlü’nün haram kıldığını haram saymayan ve hak din (Islam)i din edinmeyen kimselerle savaşın.
الذين يتبعون الرسول النبي الأمي الذي يجدونه مكتوباً عندهم في الثورية والإنجيل يأمرهم بالمعروف وينهيهم عن المنكر ويحل لهم الطيبات ويحرم عليهم الخبائث
“Onlar, yanlarındaki Tevrat ve Incil’de yazılı buldukları Resul’e, O ummi (okuma yazma bilmeyen) peygambere uyan kimselerdir. O, onlara iyiliği emreder, onları kö tülükten alıkoyar. Onlara iyi ve temiz şeyleri helal, kötü ve pis şeyleri haram kılar.”
Bu ayet-i kerimelerden de anlaşıldığı gibi helal ve haram kılma yetkisi Allah ve Resulüne aittir. İyi ve temiz olan her şey helal, kötü ve pis olan her şey ise haramdır. Temiz fitratlı ve akl-1 selim sahibi insanlar da helal şeylerin iyi ve temiz, haram şeylerinse kötü ve pis olduğunu bilir ve kabul ederler.
HARAMIN KISIMLARI
Şari’in/din koyucusunun haram kıldığı şeyde mutlaka büyük zararlar vardır. Helal kıldığı şeylerde ise kesinlikle çok faydalar vardır. Şu halde haram; zaran aslından kaynaklanan (haram lizatihi), zaran niteliklerinden kaynaklanan (haram li gayrihi) olmak üzere iki kısma ayrılır.
1. Haram Lizatihi
Bedenin, aklın, neslin, malin ve dinin muhafazası prensibine zaran dokunan şeydir. Mesela içki içmek akla, hırsızlık etmek mala, zina etmek nesle, leş yemek insanın bedenine, dini hükümlerden bir veya birkaçını inkar etmek dine zarar verdiği için haram lizatihi sayılmıştır.
2. Haram Ligayrihi
Bu, zararı kendisinden kaynaklanmadığı halde, zararı kendisinden kaynak lanan bir harama vesile olduğu için yasaklanan haram çeşididir. Mesela erkeğin, kendisine mahrem olmayan bir kadının avret yerine bakması, zinaya yol açacağı endişesiyle haram kılınmıştır. Bilindiği gibi zina, haram lizatihi olan haramlar türündendir. Aynı şekilde cuma namazı kılmakla yükümlü olan kimselerin cuma namazı vaktinde alışveriş yapmaları haram ligayrihi türünden bir haramdır. Aslında alışveriş yapmak helal olduğu halde, cuma namazı vaktinde alışveriş ya pilmaması emredildiği için o vakitte yapılan alışveriş, haram ligayrihi kapsamına girmiştir. Konuyla ilgili ayet-i kerimede şöyle buyurulmaktadır:
يا أيها الذين أمنوا إذا نودي للصلوة من يوم الجمعة فاسعوا إلى ذكر الله وذروا البيع “Ey iman edenler! Cuma günü namaz için çağrı yapıldığı zaman, hemen Allah’ın zikrine koşun ve alışverişi birakin.”
Haram Lizatihi ile Haram Ligayrihi Arasındaki Farklar Haram bizatihi, hüküm bakımından iki noktada haram ligaynhiden ayrılmaktadır.
1. Haram lizatihi bir akde konu olduğunda akdi batil/geçersiz kılar. Mesela bir koyun leşini satma durumunda yapılan alışveriş akdi geçersizdir. Yine bir kişi kendisine ebediyen mahrem olan bir kadınla mesela teyzesiyle evlenmenin haramlığını bilerek evlenirse, bu evlilik akdi geçersizdir. Bu durumda yapılan cinsel ilişki zinadır. Doğan çocuğun nesebi de sabit olmaz.
Haram ligayrihi olan bir şey bir akde konu olduğunda -akdi yapanlar her ne kadar günahkar olsalar da- yapılan akid geçerli olur. Mesela cuma namazı kılmakla yükümlü olan kimselerin cuma namazı vaktinde yaptıkları alışveriş geçerlidir. Ama o vakitte cuma namazına gitmeyip alışverişle meşgul olduklarından dolayı günaha girmiş olurlar.
2. Haram lizatihi olan şey ancak zaruret halinde mubah olur. Mesela su bulunmayan bir yerde susuz kaldığı için ölmekten korkan bir kişinin, kendisini ölümden kurtaracak miktarda içki içmesi mubahtır. Haram ligayrihi olan şey ise zaruret değil ihtiyaç anında bile mubah olur. Mesela tedavi için gerektiğinde tabibin, kendi mahremi olmayan bir kadının avret yerine bakması gibi.
Kaynak Diyanet
BENZER KONULAR:
Answers ( 2 )
Please briefly explain why you feel this answer should be reported.
İslam dininde, helal terimi, Allah tarafından yasaklanmamış olan her türlü eylemi ve besin maddesini ifade eder. Helal kelimesi, Arapça “halal” kelimesinden gelir ve doğru, izin verilen, temiz ve kabul edilebilir anlamlarına gelir. Helal, insanların günlük yaşamlarında karşılaştıkları birçok konuda uygulanır. Bunlar arasında yiyecek, içecek, giyim, ibadet, iş, ticaret, evlilik gibi konular yer alır.
Helal yiyecekler, İslam dininde oldukça önemlidir. Helal yiyecekler, İslam hukuku olan Şeriat’a göre belirlenir ve yemeğin hazırlanma şekline, hayvanın kesim biçimine, kullanılan malzemelere ve yiyeceklerin tüketilmesi sırasındaki davranışlara kadar birçok ayrıntıya dikkat edilir.
Örneğin, İslam dininde helal sayılan hayvanların kesiminde, hayvanın kesim yapılacak bölgesine zarar vermeden, kesim işlemi sırasında bismillah diyerek hayvanın Allah’ın adıyla kesilmesi gerekmektedir. Ayrıca, helal hayvanlar belirli kriterlere sahip olmalıdır. Örneğin, hayvanın sağlıklı olması, belirli bir yaşa sahip olması ve kesim işlemi öncesi belirli bir süre susuz ve aç bırakılması gerekmektedir.
İslam hukuku, helal ve haram yiyeceklerin belirlenmesi konusunda birçok kural ve ölçü belirlemiştir. Haram yiyecekler, yasaklanmış ve tüketilmesi yasak olan yiyeceklerdir. İslam dininde yasaklanmış yiyecekler arasında domuz eti, kan, ölü hayvan eti, alkol, uyuşturucu madde, deniz ürünleri arasında yılanbalığı, yunus, balina gibi bazı türler yer alır.
İslam dininde helal ve haram sadece yiyeceklerle sınırlı değildir. Helal ve haram, tüm insan hayatını etkiler ve uygulamaları birçok konuda yer alır. Örneğin, İslam hukukunda faiz, yalan söylemek, hırsızlık, zina, kumar gibi birçok konu haram olarak kabul edilirken, dürüstlük, sadakat, çalışkanlık, yardımseverlik gibi değerler helal olarak kabul edilir.
Sonuç olarak, İslam dininde helal terimi, Allah’ın yasaklamadığı ve dinen kabul edilen her türlü eylem ve besin maddesini ifade eder. Helal yiyecekler, İslam hukuku olan Şeriat’a göre belirlenir ve hayvanların kesim biçimine, kullanılan malzemelere, yemeğin hazırlanma şekline ve tüketilmesi sırasındaki davranışlara kadar birçok ayrıntıya dikkat edilir. İslam hukuku, helal ve haram yiyeceklerin belirlenmesi konusunda birçok kural ve ölçü belirlemiştir.
İslam dininde helal ve haram kavramları sadece beslenme ile sınırlı değildir, aynı zamanda iş, ticaret, sosyal hayat ve hatta kişisel davranışlar gibi birçok alanda da uygulanır. Örneğin, İslam’da iş yapma şekli de helal ve haram şeklinde ayrılır. Haram işler arasında kumar, faiz, hırsızlık, yalan söyleme gibi unsurlar yer alırken, helal işler arasında dürüstlük, adalet, emeğe saygı, sözleşme yapma, mal veya hizmet sunma gibi unsurlar yer alır.
İslam’da helal kavramının önemi oldukça büyüktür. İnsanların helal yollardan kazanç sağlaması, dürüst ve adil davranmaları, ticaret yaparken haksız kazanç elde etmekten kaçınmaları önemlidir. İslam dininde helal olan her şey insan sağlığına, refahına, huzuruna ve mutluluğuna hizmet ederken, haram olan her şey insanın sağlığına, refahına, huzuruna ve mutluluğuna zarar verir.
Özetle, İslam dininde helal kavramı, Allah’ın yasaklamadığı ve dinen kabul edilen her türlü eylem ve besin maddesini ifade eder. Helal ve haram kavramları, İslam dininin tüm yönlerinde önemli bir yere sahiptir. İnsanların helal yollardan kazanç sağlaması, dürüst ve adil davranmaları, ticaret yaparken haksız kazanç elde etmekten kaçınmaları İslam dininde önemli değerlerdir.
Please briefly explain why you feel this answer should be reported.
İslam dininde haram kavramı, Allah tarafından yasaklanmış olan her türlü fiil, davranış ve besin maddesini ifade eder. Haram kavramı, dinen kabul edilemez ve Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak için kaçınılması gereken bir durumdur. İslam dininde haram olan fiiller, kişinin kendine, başka insanlara veya topluma zarar verebilecek davranışlardır.
İslam’da haram kavramı, beslenme, giyim, cinsel hayat, ahlaki davranışlar ve sosyal hayat gibi birçok alanda uygulanır. Örneğin, alkollü içecekler, domuz eti, kan, ölü hayvanların eti, zehirli maddeler gibi bazı besin maddeleri haram kabul edilir. Cinsel hayatta ise, zina, eşcinsellik, fuhuş gibi davranışlar haram kabul edilir.
İslam’da haram olan davranışlar arasında yalan söylemek, iftira atmak, hırsızlık yapmak, faiz almak veya vermek gibi ahlaki davranışlar da yer alır. Sosyal hayatta ise, zulüm etmek, adaletsiz davranmak, insanları aşağılamak, hakları gasp etmek gibi davranışlar haram kabul edilir.
İslam dininde haram kavramı, insanların hayatını kolaylaştırmak ve onları korumak amacıyla getirilmiştir. Haram olan şeylerin tüketilmesi veya yapılması kişinin dinen suçlu kabul edilmesine ve cezalandırılmasına neden olabilir. İslam dininde haram olan şeyler, insan sağlığına, refahına, huzuruna ve mutluluğuna zarar verir.
Sonuç olarak, İslam dininde haram kavramı, Allah tarafından yasaklanmış olan fiil, davranış ve besin maddelerini ifade eder. Haram olan şeyler, insanların hayatını olumsuz etkiler ve Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak için kaçınılması gereken bir durumdur. İslam dininde haram olan şeylerin tüketilmesi veya yapılması kişinin dinen suçlu kabul edilmesine ve cezalandırılmasına neden olabilir.