HOŞGÖRÜ VE ALÇAK GÖNÜLLÜLÜK

İnsanoğlu yaratıldığı günden itibaren, kıyamet kopuncaya kadar bir arada yaşamak zorundadır. Bu itibarla, insanlar birbirleriyle anlaşmak, iyi geçinmek, güzel ilişkiler kurmak ve birbirlerinin haklarına saygılı olmak zorundadır. Bundan dolayıdır ki Yüce Dinimiz İslâm, bizlere hoşgörü ve alçak gönüllü olmayı telkin etmektedir. Zaten İslâm’ın temelinde de hoşgörü ve alçak gönüllülük yatmaktadır.

Her insan değişik düşünce ve anlayışa sahiptir. Bu gerçeğe göre hareket edersek, insanlara karşı davranışlarımız daha ölçülü ve daha musamahakar olmalıdır. Evinde, eşine ve çocuklarına, iş yerinde arkadaşlarına, oturduğu mahallede komşularına, ilişki içerisinde bulunduğu diğer insanlara karşı hoşgörülü ve alçak gönüllü olmak kişinin sevilip sayılmasına ve karşılıklı güven duygusunun tesis edilmesine vesile olur. Ayrıca iyi niyet kavramı ile yakın ilişkisi olan, hoşgörü ise toplumsal barış ve uzlaşma açısından büyük önem taşımaktadır. Hoşgörüden yoksun bir toplumda ise kargaşa ve huzursuzluklar meydana gelir. Kur’an-ı Kerimde Yüce Allah gerçek mü’minleri överken “O takva sahipleri ki, bollukta da darlıkta da Allah için harcarlar; öfkelerini yutarlar ve insanları af ederler. Allah’ta güzel davranışta bulunanları sever.”[1] Buyurmak sureti ile birbirlerimiz ile olan ilişkilerimizde nasıl davranmamız gerektiğini bizlere bildirmektedir.

Sevgili Peygamberimiz İslâm Dinini tebliğde ve sosyal münasebetlerinde insanlara daima hoşgörü ile yaklaşmış, onlara yumuşak davranarak gönüllerini fethetmiş onları ürkütecek ve nefret ettirecek davranışlardan uzak durmuştur. Yine Uhut Harbinde hatalı davranışları ile büyük bir faciaya sebep olan arkadaşlarını bağışlamış, onun bu anlayışı ve hoşgörüsü Kur’an-ı Kerim de “O vakit Allah’tan bir rahmet ile onlara yumuşak davrandın! Şayet sen kaba, katı yürekli olsaydın, hiç şüphesiz etrafından dağılıp giderlerdi.”[2] buyurulmuş ve övülmüştür.

İslâm Dini tevazu ve vakar sahibi olmaya büyük önem vermiş, Yüce Allah tarafından, şeytanın lanetlenmesine sebep olan; kibirlenmek, büyüklük taslamak gibi kötü hasletleri de hoş görmemiştir. Allah Teala Yüce Kitabımızda:”Siz nefislerinizi övmeyiniz, kimin müttaki olduğunu Allah daha iyi bilir.”[3] buyurmuş. Peygamber Efendimiz (S.A.V.)’de;”Muhakkak Allah Teala bana sizin mütevazi olmanızı vahyetti.”[4]  “Her kim Allah için alaçak gönüllülük yaparsa, Allah muhakkak onun derecesini yükseltir.”[5] buyurmuşlardır.

Hoşgörü ve anlayış karşılaştığımız her türlü kötülüğe, haksızlığa ve kabalığa göz yummak değildir. Kasıtlı ve kötü niyetle yapılan davranışlara karşı Müslüman her zaman uyanık olmalı ve bu tür insanlara taviz vermemelidir. Diğer yandan İslâm tevazu ve vakar sahibi olmayı teşfik etmekle beraber bu hususta aşırı gitmeyi yasaklamıştır. Çünkü tevazuda aşırı gitmek insanı zillet ve meskenete düşürür. Herkesin maskarası haline getirir ki bu doğru bir şey değildir. Mütevazi olacak başkalarına karşı alçak gönüllülük gösterecek diye herkesin hakaretine, adice davranışlarına tahammül göstermek, aşağılamalarına razı olmak ahlaklı bir fazilet sayılmaz.

Bir ayet meali ile bitirmek istiyorum.”Sen insanları Allah yoluna hikmetle, güzel ve makul öğütlerle davet et, gerektiği zaman da onlarla en güzel tarzda mücadele et. Rabbin, elbette yolundan sapanları en iyi bildiği gibi kimlerin doğru yola geleceğini de pek iyi bilir.”[6]

———————–

[1] Al-i İmran 134

[2] Al-i İmran  159

[3] Necm    53/32

[4] Riyazus salihin 2/37

[5] Müslim 69

[6] Nahl 125

BENZER KONULAR:

• Peygamber Efendimiz’in Hoşgörüsü
• Hoşgörü Bilinci Nedir
• İslam’da Hoşgörü ve Önemi Nedir ?
• İslamda Hoşgörü
• Tümünü görüntüle.