Paylaş
Hutbe esnasında konuşmanın hükmü nedir?
Question
Hutbe okunurken konuşmak haram, susmak farzdır
Hutbe okunurken susmanın farz oluşu:
Hatibin hutbesine başlamasından itibaren Cuma namazına gelenlerin hutbeyi dinlemek üzere susması farzdır. Binaenaleyh Cuma için bulunanların hiçbirinin konuşması caiz değildir. Bir kişi hutbe esnasında konuşan birini görse onu sözle uyaramaz. Çünkü Hz. Peygamber (s.a.) şöyle buyurmuştur:
إذا قلت لصاحبك: أنصت، والإمام يخطب، فقد لغوت» “İmam hutbe okurken yanındakine ‘sus’ demiş olsan, boş konuşmuş olursun.”
Ancak bu kişi, el ağıza götürülerek işaretle uyarılabilir ve sus ması sağlanabilir. Ancak Zâhirilere göre aksıran kimse “el-Hamdü lillah” diyebilir, bunu duyan ona “Yerhamükellâh” şeklinde mukabe le edebilir, aksıran tekrar ona “Yehdîna ve yehdikümullah” tarzında mukabelede bulunabilir. Ayrıca onlara göre, camiye girenlerin selam vermesi caiz olduğundan içerdekiler bu selama mukabele edebilirler.
CEVAP:
Evet, hutbe esnasında susmak ve hatibi dinlemek farzdır. Cuma namazının bir rüknü olan hutbe, namazın bir parçası sayıldığı için hutbe okunurken konuşmak caiz değildir. Bu konuda Hz. Peygamber (s.a.v.)’in hadisleri de açıktır:
“İmam hutbe okurken yanındakine ‘sus’ demiş olsan, boş konuşmuş olursun.”
(Buhârî, Cuma, 38; Müslim, Cuma, 51)
Bu hadis, hutbe sırasında konuşmanın uygun olmadığını ve hatta yanındakini susturmak için bile sözlü uyarıda bulunmanın mekruh olduğunu göstermektedir. Ancak kişi, işaretle veya elini ağzına götürerek susmasını sağlayabilir.
Hutbe Sırasında Konuşmanın Hükmü
- Hutbe dinlemek farzdır.
- Hutbe sırasında konuşmak haramdır veya en azından büyük mekruh sayılmıştır.
- Konuşan birini sözlü olarak uyarmak da mekruhtur.
- Ancak işaretle uyarı caizdir.
Zâhirî Mezhebine Göre İstisnalar
Zâhirîler bazı konularda farklı görüş bildirmiştir:
- Aksıran kimse “Elhamdülillah” diyebilir,
- Bunu duyan kişi “Yerhamükellâh” diye mukabelede bulunabilir,
- Bu kişiye de “Yehdîna ve yehdîkümullah” şeklinde karşılık verilebilir.
Ayrıca, camiye yeni giren bir kişi selam verebilir ve içeridekiler de bu selama cevap verebilir görüşündedirler. Ancak dört mezhebe göre hutbe sırasında konuşmak kesinlikle yasaktır ve bu tür konuşmalar hutbe bitene kadar ertelenmelidir.
Bu nedenle, genel İslam anlayışına göre hutbe esnasında tam bir sessizlik sağlanmalı ve tüm dikkat hatibe yöneltilmelidir.
BENZER KONULAR:
Answer ( 1 )
Hutbe esnasında konuşmanın hükmü, İslam âlimleri tarafından genellikle mekruh veya haram olarak değerlendirilmiştir. Bu hüküm, özellikle Cuma hutbesi için geçerlidir.
Deliller ve Açıklamalar:
Hadis-i Şerifler:
Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:
“Kim hutbe esnasında arkadaşına ‘sus’ derse, boş bir söz söylemiş olur.” (Buhârî, Cum’a, 38; Müslim, Cum’a, 14)
Burada “sus” demek bile gereksiz konuşma sayılmıştır. Daha fazla konuşmanın ne kadar sakıncalı olduğu açıktır.
Başka bir rivayette: “İmam hutbe okurken konuşan kişi, sanki boş ve faydasız bir iş yapmış gibidir.” (Ebû Dâvûd, Salât, 219)
Fıkhi Hükümler:
Hanefî ve Malikî Mezhebi: Hutbe sırasında konuşmak tahrimen mekruh (harama yakın mekruh) kabul edilmiştir.
Şafiî ve Hanbelî Mezhebi: Hutbe esnasında konuşmanın haram olduğu belirtilmiştir.
Cuma Namazının Bir Şartı Olarak Hutbe:
Cuma namazının sahih olması için hutbenin dinlenmesi şarttır.
Hutbe, namazın bir parçası gibi değerlendirildiğinden, namazda konuşmak nasıl haramsa hutbe sırasında da konuşmak uygun görülmemiştir.
Sonuç:
Hutbe esnasında konuşmak mekruh veya haramdır.
Hutbe sırasında sadece imamın söylediklerini dinlemek ve kalben iştirak etmek gerekir.
İhtiyaç olmadıkça hareket etmemek ve başka şeylerle ilgilenmemek gerekir.
İstisna:
İmam hutbede bir dua ettiğinde, cemaatin içinden “Âmin” demesi caiz görülmüştür.
Çok zorunlu bir durum varsa (örneğin tehlike veya önemli bir uyarı), kısa ve öz şekilde konuşulabilir.