Hz. Cüveyriye

Cüveyriye Binti Haris (r.a.) Kimdir?

Hz. Cüveyriye’nin babası Hâris b. Ebû Dırâr’dır. Hz. Cüveyriye’nin gerçek ismi Berre olup hayırlı, iyi gibi ma nalara gelen bu ismi Hz. Peygamber küçük cariye manasına gelen Cüveyriye ile değiştirmiştir.  Bu isim değişikliği nin sebebi bazı kaynaklarda şöyle açıklanır: “Cüveyriye’nin Müslüman olmadan önceki adı “sâliha, hayırlı kadın” anla minda Berre’ydi. Böyle adlar almayı insanın kendi kendini temize çıkarması olarak değerlendiren ve bunu hoş karşılamayan Hz. Peygamber ona “küçük kız” anlamında Cüvey riye adını verdi.”

Hz. Peygamber’in hanımı olmadan önce amcasının oğlu Musâfi’ b. Safvân ile evliydi. Kocası Şaban 6/Aralık 627 ta rihinde gerçekleşen Benî Mustalik Gazvesi’nde öldürülmüştü. Hz. Cüveyriye de bu gazve esnasında dağa kaçmış ve orada yakalanarak esir edilmişti.  Hz. Cüveyriye esirlerin payla şımı sırasında Sâbit b. Kays veya amcasının oğlunun hisse sine düşmüştü.  Hz. Cüveyriye onlarla bin yetmiş gram al tin karşılığında mükâtebe yapmıştı.

Hz. Âişe’nin bildirdiğine göre Hz. Cüveyriye çok tatlı ve güzel bir kadındı. Kendisini gören herkes onu almak isterdi. Hz. Peygamber savaş bittikten ve esirler dağıtıldıktan bir müd det sonra ashâbı ile birlikteyken Hz. Cüveyriye kendisine gelip yaptığı mükâtebede kendisine yardım etmesini istemişti. Hz. Âişe, Hz. Cüveyriye’yi gördüğü zaman bu durumdan hoşlan mamış ve kendi gördüğü güzelliği  Rasûlullah’ın da görüp onunla evlenmek isteyeceğini düşünmüştü. Hz. Cüveyriye, Hz. Peygamber’in yanına girdiğinde: “Ey Allah’ın Rasûlü! Ben Cüveyriye bint Hâris b. Ebû Dırâr’ım, kavmimin efendisiyim. Senin de bildiğin durum bize ulaştı. Ben Sâbit b. Kays’ın his- sesine düştüm. Sâbit bana kaldıramayacağım bir yük yükledi, bana yardım et.” dedi. Hz. Peygamber: “Sana bundan daha ha yırlısını söyleyeyim mi?” dedi. Hz. Cüveyriye: “Ey Allah’ın Rasûlü! O nedir?” diye sorunca Hz. Peygamber: “Ben senin borcunu ödeyeyim ve seninle evleneyim.” dedi. Hz. Cüveyriye de bu teklifi kabul etti.Bazı kaynaklarda Hz. Cüveyriye’nin yardım istemeden önce Rasûlullah’ın huzurunda Müslüman olduğuna dair bir rivayet de bulunmaktadır.

Bunun üzerine Hz. Peygamber Sâbit’e bir haberci gön dererek bu durumu bildirdi. Sâbit de: “Ey Allah’ın Rasûlü! Anam, babam sana feda olsun.” cevabını verdi. Hz. Peygam ber Sâbit’e gerekli miktarı ödedikten sonra Hz. Cüveyriye’yi azat edip onunla evlendi. Hz. Cüveyriye Hz. Peygamber ile evlendiğinde yirmi yaşındaydı.

Hz. Cüveyriye’ye Hz. Peygamber’in diğer hanımları gibi hicâb âyeti gereği örtünme kuralları uygulanmış, Rasûlullah diğer hanımlarına taksim ettiği gibi kendisine de bir gün tak sim etmişti.

Hz. Peygamber’in Hz. Cüveyriye ile evlendiği haberi in sanlara ulaştığında ellerinde bulunan cariye konumuna sokul muş Benî Mustalik esirleri Hz. Peygamber’in akrabaları olduğu için serbest bırakıldı. Hz. Âişe’ye atfedilen bir rivayete göre yüz aile halkı insan o gün azat edilmiştir. Hz. Âişe: “Akrabalarına bu derece faydası ve bereketi dokunan başka bir ka din bilmem.” demişti.

Hz. Peygamber’in Hz. Cüveyriye ile evlenmesi İslâm ve Müslümanlar açısından büyük bir kazanç olmuştu. Bu sayede düşman bir kabilenin tamamına yakını Müslüman olmuştu.

Kaynaklarda oldukça dindar bir bayan olduğu belirti len Hz. Cüveyriye’nin özellikle Hz. Peygamber sonrası ha yatı hakkında neredeyse hiç malumat bulunmamaktadır. Hz. Peygamber’den sonra oldukça uzun bir süre yaşamış olma sına rağmen kendisinden sadece yedi hadis rivayet edilmiştir. Bu hadislerden bir tanesi Buhârî’de iki tanesi de Müslim’de aktarılmıştır.

Hz. Cüveyriye, Muâviye’nin hilafeti döneminde Rebi yülevvel 56/Ocak 676 tarihinde Medine’de vefat etti. Cenaze namazını Mervân b. Hakem kıldırdı. Hz. Cüveyriye’nin altmış beş yaşındayken 50/670 tarihinde vefat ettiğine dair rivayetler de bulunmaktadır.