Hz. Hatice

Hazreti Hatice’nin hayatının özeti

Hz. Hatice’nin babası Huveylid b. Esed, annesi ise Fâtuma bint Zâide’dir.  Hz. Hatice’nin soyu baba tarafından üçüncü dedesi Kusay’da, anne tarafından ise yedinci dedesi Lüey’de Hz. Peygamber’in soyuyla birleşir, dolayısıyla Hz. Hatice hem baba hem anne tarafından Hz. Peygamber’in akrabasıdır.

Hz. Hatice’nin Hz. Peygamber ile evlilik yaşı ve dolayı sıyla doğum yılı tartışmalı bir konudur. Fakat genel kabul gö ren, Hz. Hatice’nin Hz. Peygamber ile evlendiğinde kırk ya şında olduğu rivayeti doğru kabul edilirse, bu durumda Hz. Hatice’nin miladi 556 yılı civarında doğduğu ortaya çıkar.

Hz. Hatice Hz. Peygamber ile evlenmeden önce iki ev lilik yapmıştı. İlk olarak kiminle evlendiği hususunda farklı görüşler bulunmaktadır. Genel kabule göre Hz. Hatice’nin ilk evlendiği kişi Ebû Hale’ydi. Hz. Hatice ikinci evliliğini Uteyyik (Atik) b. Abid ile yapmıştır. Hz. Hatice’nin önceki eşlerinden kaç tane çocuğu olduğu hususu da tartışmalı olup kesin olan Hz. Hatice’nin her iki evliliğinden de çocuk sahibi olduğudur.

Hz. Hatice ticaretle uğraşan bir kadındı. O kervanlarının yönetimi için ücretle birilerini tutardı. Böyle bir ticaret vesi lesiyle Hz. Peygamber’i tanıma fırsatı bulan Hz. Hatice ken disinden çok etkilenmişti.  Hz. Peygamber ile Hz. Hatice’nin tanışmalarına sebep olan olay kaynaklarda şu şekilde aktarıl maktadır. Hz. Peygamber yirmi beş yaşındayken, amcasının tavsiyesi sonucu Hz. Hatice ile iletişime geçerek göndereceği kervanın sorumluluğunu belli bir ücret karşılığında kendisine vermesini rica etti. Hz. Hatice kendisine yapılan bu teklifi kabul ederek, bir başkasına vereceği ücretin iki katını kendisine vereceğini taahhüt etti. Hz. Peygamber, Hz. Hatice’nin kölesi Meysere ile birlikte Şam tarafına giderek ticari faaliyetlerini gerçekleştirdiler. Rivayetlerde aktarıldığına göre Hz. Peygam ber bu ticarette normalde yapılması gereken kârın iki katını elde etti. Hz. Hatice bu durumdan çok memnun kalmıştı. Ay rica Hz. Hatice’nin kölesi Meysere de yolculuk esnasında güzel ahlakını yakından müşahede ettiği Hz. Peygamber’den Hz. Hatice’ye övgüyle bahsetmişti.

Meydana gelen tüm bu olaylar neticesinde Hz. Hatice, Hz. Peygamber’den etkilenmişti. Bazı rivayetlere göre Hz. Ha tice bizzat kendisi Hz. Peygamber’e evlilik teklifi yapmıştı.
Diğer bir rivayete göre Hz. Hatice’nin arkadaşı Nefise bint Müneyye/Münye bu evlilik için aracı olmuştur. Hz. Pey gamber Hz. Hatice’ye beş yüz dirheme tekabül eden bir mehir vermişti.

Hz. Peygamber, Hz. Hatice ile evlendiğinde yirmi beş ya- şındaydı. Hz. Hatice’nin ise yirmi sekiz, otuz yedi veya kırk ya şında olduğuna dair rivayetler bulunmaktadır. 9 Hz. Hatice’nin evlilik yaşı ile alakalı zikredilen bu rivayetler içerisinde onun Hz. Peygamber ile evlendiğinde kırk yaşında olduğu oldukça güçlü bir şekilde vurgulanmaktadır. Fakat Hz. Hatice’nin Hz. Peygamberden altı çocuğu olduğu gerçeği göz önünde bu lundurulursa Hz. Hatice’nin bu evlilik esnasında kırk yaşında olduğunu söylemek çok da isabetli olmaz.  Hz. Hatice’nin Abdullah (Tâhir-Tayyib)  ismindeki oğlu nübüvvetten sonra dünyaya gelmiştir. Hz. Hatice’nin evlendiğinde kırk yaşında olduğunu kabul edersek, İslâmiyet geldiği sırada kendisi elli beş yaşında olmalıdır. Bu durumda Hz. Hatice kırk yaşından sonra elli beş yaşına kadar beş çocuk doğurmuş olmalıdır. Altıncı çocukları Abdullah’ı da takriben elli altı yaşında doğurmuş olmaktadır. Bu zikrettiğimiz olasılık imkânsız olma makla birlikte, kadınların erken ergenliğe ulaştığı bir toplumda bu ihtimal daha zayıf gözükmektedir. Rivayetlerde zikredilen evlendiklerinde Hz. Hatice’nin yirmi sekiz yaşında olduğunu belirten rivayet bize göre en makul olandır.

Hz. Hatice, Rasûlullah’ın kendisiyle evlenip, o ölünceye kadar ondan başkasıyla evlenmediği tek hanımıydı. İbrahim hâriç Rasûlullah’ın bütün çocukları Kâsım, Abdullah (Tâhir Tayyib),  Zeyneb, Rukiyye, Ümmü Gülsûm ve Fâtuma Hz. Hatice’den dünyaya geldi. Rasûlullah’ın en büyük evladı Kâsım olduğu için Rasûlullah’ın künyesi Ebü’l-Kâsım’dı. Kızlarının en büyüğü ise Zeyneb’dir. Sonra Rukiyye, Ümmü Gülsüm ve Fâtıma doğmuştur. Kâsım ve Abdullah henüz kü çük yaştayken vefat ettiler. Hz. Peygamber’in kızları ise nü büvvetten sonra da yaşayıp Müslüman olarak Rasûlullah ile birlikte hicret ettiler.

Hz. Hatice kaynakların genelinde ilk Müslüman olarak nitelendirilir. Hz. Hatice’nin İslâm tarihindeki en önemli rollerinden birisi, kendisinin Hz. Peygamber’in maddî ve manevî anlamda en büyük destekçisi olmasıydı. Hz. Hatice Rasûlullah’a nübüvvetin verildiği ilk andan itibaren kendisi nin en büyük destekçisi olmuştu. Hatta Hz. Peygamber ilk vahiy almanın şaşkınlığını büyük ölçüde Hz. Hatice’nin saye sinde atlatabilmişti. Cebrail, Hz. Peygamber’e ilk göründüğü zaman Rasûlullah korku içerisinde evine, Hz. Hatice’nin ya nina gelmiş ve kendisine: “Ey Hatice! Ben bir ışık görüyo rum, bir ses işitiyorum. Bunların bir delilik veya kâhinlik ala meti olmasından korkuyorum.” demişti. Bunun üzerine Hz. Hatice: “Ey amcamın oğlu! Böyle söyleme, Allah sana asla böyle bir şey yapmaz. Çünkü sen akrabalarına önem veren, doğru sözlü olan ve emanete riayet eden bir insansın. Şüphe siz sen güzel bir ahlaka sahipsin.” demişti. Daha sonra Hz. Peygamber, Hz. Hatice’nin yönlendirmesiyle dinler hakkında bilgili olan Varaka b. Nevfel’e gitti. Rasûlullah başına gelen leri Varaka b. Nevfel’e anlattığı zaman o, bunların korkula cak şeyler olmadığını Hz. Muhammed’e peygamberlik verildiğini, ayrıca kendisine görünen varlığın en-Nâmûsü’l-Ekber/ Cebrail olduğunu söyledi. Hz. Peygamber Hz. Hatice’nin bu yönlendirmesi sayesinde oldukça rahatlamıştı.

İlerleyen yıllarda Hz. Peygamber insanlara İslâm’ı tebliğ etmeye başladığı zaman insanların büyük bir kısmı kendisini reddetti ve yalanladılar. Hatta Hz. Peygamber bazı hakaret lere de maruz kalmaya başlamıştı ve bu durum kendisini çok üzüyordu. İşte Rasûlullah’ın canının sıkıldığı ve üzüldüğü bu zamanlarda Allah Hz. Hatice’nin desteğiyle Hz. Peygamber’i rahatlatıyordu. Hz. Hatice Rasûlullah’a destek oluyor, acısını paylaşıyor ve kendisini teselli ediyordu.  Zengin bir bayan olan Hz. Hatice malını da Allah ve Rasûlü yolunda harca maktan çekinmemişti. Hz. Hatice Mekkeli müşriklerin Müslümanlara uyguladığı yaklaşık üç yıl süren boykot yıllarında malının tamamını boykot altında yaşayan kimseleri doyur mak için harcamıştı.

Hz. Hatice yaklaşık yirmi beş yıl süren mutlu bir birlik telikten sonra bi’setin 10. yılı Ramazan ayında (Nisan 620) vefat etti ve Hacûn Kabristanı’na defnedildi. Hz. Hatice, Ebû Tâlib’in ölümünden otuz beş gün sonra vefat etmişti. Hz. Peygamber’in maddî ve manevî anlamda en büyük destekçileri olan Hz. Hatice ve Ebû Tâlib’in aynı sene içinde vefat etmele rinden sonra Hz. Peygamber için işler daha da zorlaşmıştı.

İslâm âlimlerinin çoğunluğuna göre Hz. Peygamber’in eşlerinden en faziletli olanı Hz. Hatice’dir. Hz. Hatice’nin Rasûlullah’ın diğer eşlerine kıyasla daha faziletli olduğunu ileri süren âlimler özellikle şu rivayeti delil olarak kullanmışlardır: Bir gün Cebrail Hz. Peygamber’e gelerek: “Ey Allah’ın Rasûlü! İşte Hatice geliyor. Yanında bir kap, içinde de biraz katık var. O yanına geldiğinde ona Rabbi’nden selâm söyle, onu gürültü ve yorgunluk bulunmayan Cennet’te içi oyulmuş inciden ma mül bir evle müjdele!” dedi. 20 Rivayette görüldüğü üzere Hz. Hatice Allah’ın selamı ile taltif edilmiştir. Hz. Peygamber’in diğer hanımlar için bu derece üstün bir taltif kaynaklarda bu lunmamaktadır. Ancak Hz. Âişe de özellikle ilmi konularda ümmete yaptığı hizmetle çok nadide bir konumdadır.
Yine Hz. Hatice’nin Hz. Peygamber katındaki değerini göstermesi açısından Hz. Âişe’den gelen bazı rivayetleri de inceleyelim. Hz. Âişe, Hz. Hatice ile Hz. Peygamber’in hane sinde hiç yan yana bulunmamıştı. Buna rağmen Hz. Âişe’nin Hz. Peygamber’in en fazla kıskandığı eşi Hz. Hatice’ydi. Bu nunla ilgili Hz. Âişe: “Hatice’yi kıskandığım kadar hiçbir ka dını kıskanmadım. Hâlbuki Hatice Rasûlullah benimle ev lenmeden üç yıl önce vefat etmişti. Rasûlullah’ın onu sürekli anması sebebiyle onu çok kıskanıyordum. Allah Cennet’te in ciden bir köşkü Hatice’ye müjdelemesini Rasûlullah’a emret mişti. Rasûlullah ne zaman bir koyun kesse Hatice’nin yakın arkadaşlarına da gönderirdi.” demiştir.

Yine başka bir rivayette Hz. Aişe, Hz. Hatice ile ilgili olarak şu olayı nakleder: “Bir gün Rasûlullah Hatice’yi andı, onu uzun uzadıya övdü. Ben de kadınlık gayretine kapılarak onu kıskanıp şöyle dedim: ‘Ey Allah’ın Rasûlü! Allah, sana Kureyş’in koca karılarından dişi düşmüş, diş etlerinin kızarık- lığı görünen bir acûzeden daha iyi bir kadın verdi.’ Rasûlullah bu sözüm üzerine: ‘Allah, bana ondan daha hayırlısını ver medi. İnsanlar beni inkâr ederlerken o bana iman etti. İnsan lar beni yalanlarken o, beni tasdik etti. İnsanlar beni mahrum bırakırken 0, malı ile bana yardımda bulundu. Diğer eşlerim beni çocuklardan mahrum bıraktığı halde, Allah bana ondan evlatlar nasip etti.’ buyurdu.”

Hz. Peygamber’in Hz. Âişe’nin kıskançlıklarına karşı çok müsamahalı davrandığını söyleyebiliriz. Ancak son rivayette de görüldüğü üzere Hz. Peygamber, Hz. Hatice’nin hatırasına laf edilmesine müsaade etmemiştir. Bu da açıkça göstermek tedir ki Hz. Hatice’nin Hz. Peygamber’in katında çok farklı bir konumu bulunmaktaydı.

Hz. Hatice Kimdir? Kısaca Hayatı

Ümmehâtü’l Mü’minin – Müminlerin Anneleri

Hz Hatice kimdir? Hz Hatice hakkında kısa bilgi

Hz Haticenin islama katkıları