Hz Peygamber’in Eşi: Hz. ZEYNEB BİNTİ CAHŞ

Rasûlullah’ın aynı ismi taşıyan iki hanımından biri olan Zeyneb binti Cahş, anne tarafından Hz. Peygamberle akraba olur. Annesi, Hz. Peygamber’in halası Ümeyme binti Abdulmuttalib’tir. Baba tarafından olan soyu ise şöyledir: Zeyneb binti Cahş b. Riâb b. Ya’mur b. Esed b. Hüzeyme’dir. Zeynep 588 yılında Mekkede doğmuş, hicretin beşinci yılında Medine’de Hz. Pey-gamber’le evlenmiştir. Hicretin 20. yılında 53 yaşında iken vefat etmiştir. Cenaze namazını halife Hz. Ömer kıldırmıştır.
Zeyneb binti Cahş, Hz. Peygamberin hanımları arasında hakkında İslâm düşmanları ve bilhassa hıristiyanlar tarafından en fazla gürültü koparılanıdır. Onun gerek ilk evliliği, gerekse ikinci evliliği farklı çevrelerce değişik şekillerde yorumlanmıştır. Hz. Zeyneb’in, Rasûlullah ile olan evliliğini iyi anlayabilmek için tarihi ve sosyolojik bazı gerçekleri iyi bilmek gerekir.
İslâm’dan önceki cahiliye döneminde yaşayan güçlü örf ve geleneklerden biri de evlatlığın öz evlat gibi muamele görmesiy-di. Hatta bu sebeple başlangıçta Zeyd b. Harise’ye, Zeyd b. Muhammed deniyordu. Yani Muhammed’in oğlu Zeyd, bu anlayışa göre hareket edildiği takdirde elbetteki öz evlad ile baba arasındaki hükümler neyi gerektiriyorsa evlatlık ile baba arasındaki hukuk da bunu gerektirecekti. Bu cümleden olarak evlatlığın hanımı, Öz oğlunun hanımı gibi kabul ediliyordu. Köklü ve değişmez bir adet haline gelen başka bir anlayışa göre de üst tabakaya mensup asil ve zengin kadınların fakir veya kölelerle evlenmemesiydi.
Bilindiği gibi Rasûlullah’ın önemli tebliğ metodlarından biri de Allah tarafından gelen emir ve yasakları önce kendisinde uygulaması, şayet bunları kendi nefsinde uygulama imkanı yoksa veya böyle bir imkan bulamamışsa o emir ve yasaklan en yakın akrabasında uygulamasıydı. Bu sebeple cahiliye dönemi adetlerinden birini kaldırmak istiyordu. Bunun için yakın akrabası olan Zeyneb’İ evlatlığı Zeyd ile evlendirmek istedi. Böylece, zengin kadınların fakirlerle evlenmemesi adetine son verecekti. Fakat Zeynep ve ailesi bu evliliğe karşı çıktılar. Bunun üzerine el-Ahzâb sûresinin 36. âyeti nazil oldu. Buna göre Allah ve Rasûlü bir konuda karar verdikleri zaman müminlerin ona itaat etmeleri gerekiyordu. Bunun üzerine Hz. Peygamberin evlatlığı olan Zeyd, Zeyneble evlendi. Fakat bu evlilik, huzurlu bir şekilde devam etmiyordu. Zeyd, birkaç sefer Hz. Pey-gambere gelerek karısını boşamak istediğini söyler. Fakat Hz. Peygamber her seferinde “karını tut” diyordu. Bununla beraber bu evlilik bir türlü yürümüyordu. Sonunda Zeyd karısını boşadı. Bu boşama üzerine İslâm’ın İkinci bir prensibi gerçekleşecekti.
Boşanmanın üzerinden bir süre geçtikten sonra sıra, cahîliyenin bir adetinin daha kaldırılmasına gelmişti. Bu adet ise evlatlıkların hanımlarının öz evladın hanımı gibi kabul edilip öz gelin muamelesine tabi tutulması idi. Bu sırada İslâmiyet, hukukî bakımdan evlatlık müessesesini temelden değiştirmiş ve bir kişinin sadece öz babasına nisbet edilebileceği ilkesini getirmişti. Zeyd, Hz. Peygamberin evlatlığı İdi. Buna göre onun hanımı olan Zeynep de Rasûlullah’ın öz gelini değildi. Evlatlık müessesesinin Kur’ân emri ile kaldırılmasından sonra eskinin bir kalıntısı olan “evlatlık hanımlarının, evlat edinenler tarafından alınamayacağı” anlayışının da kaldırılması gerekiyordu. Uygulamadaki prensibe göre bu adetin kaldırılmasında en uygun du-rumda olan ise bu defa bizzat Hz. Peygamber idi. Hz. Peygamber de bunu biliyordu. Bu prensip kesinlikle kendisi üzerinde uygulanacaktı. Bu husus Kur’ân’ın el-Ahzab sûresinin 37. âyetinde belirtilmektedir. Kur’ân âyeti ile meydana gelen evlilik, cahiliye döneminin kötü bir adetini daha ortadan kaldırmış oldu.
Bir rivayete göre ilk adının Berre olduğu Zeynep, Hz. Peygamberin diğer hanımlarına karşı övünür ve “Sîzi Peygamberle aileleriniz evlendirdi. Halbuki beni yedi kat göklerin üstünden Yüce Allah evlendirdi” derdi. Ayrıca Hz. Peygamber’e: “Diğer hanımlarının sana karşı nazlanamayacağı üç şeyle nazlanabilirim demiş. Bunlar:
1- Senin dedenle benim dedem aynı kişi (Abdülmuttalib)dir.
2- Beni sana nikahlayan Allah’tır.
3- Aradaki elçi Cebrail’dir. (Buhârî, Tevhid, 21)
Zeyneb binti Cahş’tan 11 hadis rivayet edilmiştir. Bunların ikisinde Buhârî ve Müslim ittifak etmişlerdir.

BENZER KONULAR:

• Ümmehâtü’l Mü’minin – Müminlerin Anneleri
• Ümmehatül müminin ne demek
• Peygamberimizin Eşlerinin İsimleri Nelerdir?
• Mescid-i Nebevi
• Hz. Zeyneb bint Cahş Hayatı Kısaca