İbadiyye mezhebi nedir görüşleri

El-îzah isimli kitapta şunları görüyoruz:

A’mâ kimseden kıbleye yönelme farzı düşer. Alimler kıbleye dönme farzını düşüren özellikler arasında a’mâ olmayı da saymışlardır. İlim adamlarının bildirdiğine göre a’mâ kimse kendisine yol gösterecek, güvenilir birisini bulamazsa, -gördüğü halde karanlıkta bulunan kimse de aynı durumdadır- veya kıbleyi gösteren belirtiler kaybolursa, veya kıbleyi bildiren emarelerin bilinmediği bir yerde bulunursa (gücü yettiğince) kıbleyi araştırır ve namazını kılar. Gözleri görmeyen göreni, cahil kimse bilgili olanı taklit eder (ona uyar).

Kıble konusunda şaşkın duruma düşen kimse, kıbleyi bulmaya gayret eder ve namazını kılar.

Son cümle şu şekilde yorumlanmıştır: “A’mâya farz olan takliddir. O, kıblenin yönünü delilleriyle bilen mükellef bir müslümana uyar. Eğer uyacak birini bulamazsa, kıble yönünü bulmak üzere gayret eder ve dört yöne yönelerek dört defa namaz kılar. En iyi bilen Allah’tır.

CEVAP:

İbadiyye Mezhebi, İslam dünyasında nispeten az bilinen ancak köklü bir geçmişe sahip olan bir mezheptir. Günümüzde ağırlıklı olarak Umman, Cezayir, Tunus, Libya ve bazı Afrika ülkelerinde mensupları bulunmaktadır. İbadiyye, kökeni İslam tarihindeki Hâricîlere dayanan, ancak zamanla bu gruptan ayrılarak daha ılımlı ve farklı bir yapıya dönüşen bir mezheptir.

Tarihi ve Kökeni

• İbadiyye Mezhebi, adını kurucusu kabul edilen Abdullah bin İbâzdan alır. Abdullah bin İbâz, Emevîler döneminde yaşamış ve siyasi olarak Hâricîler’e yakın bir duruş sergilemiştir.
• Ancak İbadiyye, Hâricîler’in aşırı görüşlerinden uzaklaşarak, daha mutedil bir İslam anlayışı geliştirmiştir.
• Hâricîler, özellikle büyük günah işleyenleri tekfir etme (dinden çıkmış kabul etme) eğilimindeyken, İbadiyye bu konuda daha yumuşak bir yaklaşım benimsemiş ve büyük günah işleyenlerin durumunu Allah’a bırakmayı tercih etmiştir.

İtikadi ve Fıkhi Görüşleri

1. İtikadi Görüşler:
   • İbadiyye, tevhid inancını merkezde tutar ve Allah’ın sıfatlarının Kur’an’daki anlamlarıyla kabul edilmesi gerektiğine inanır.
   • Büyük günah işleyen bir Müslüman’ı kâfir olarak nitelemez; ancak bu kişiyi “mümin değil, fasık” olarak görür ve ahiretteki durumunu Allah’a havale eder.
   • Kader konusunda orta bir yol benimserler. İnsanların iradelerinin olduğunu ve fiillerinden sorumlu olduklarını savunurlar.
2. Fıkhi Görüşler:
   • İbadiyye Mezhebi, fıkhi açıdan bağımsızdır; yani ne Sünnî mezheplerle ne de Şiî mezheplerle birebir örtüşür.
   • İbadetlerde titizdirler. Örneğin, namazların cemaatle kılınmasına büyük önem verirler ve temizlik kurallarına sıkı sıkıya riayet ederler.
   • Cuma namazı, İbadiyye’de ancak adil bir imamın yönetiminde kılınabilir. Bu yüzden, adil bir imam olmadığı durumlarda Cuma namazı kılınmaz.

Siyasi ve Sosyal Yapı

• İbadiyye, yönetim anlayışında şûrâ (danışma) ilkesini esas alır ve liderlik makamını liyakat sahibi kişilere verir.
• Adalet ve eşitlik prensipleri, sosyal hayatlarında önemli bir yer tutar. Liderin adil ve ehil olmaması durumunda onu değiştirme hakkını savunurlar.

Günümüzde İbadiyye

• En önemli merkezi Umman Sultanlığıdır. Umman halkının büyük çoğunluğu İbadiyye mezhebine mensuptur.
• Umman dışındaki İbadi toplulukları daha küçük nüfuslara sahiptir ve genellikle diğer İslam mezhepleriyle uyum içinde yaşamaktadırlar.
• İbadiyye, tarih boyunca aşırı uçlardan uzak durmayı ve İslam’ın barış mesajını öne çıkarmayı hedeflemiştir.

Öne Çıkan Özellikler

• Hâricî kökenli olmalarına rağmen, günümüzde Hâricîlik ile özdeşleşmezler.
• Barışçıl ve mutedil bir İslam anlayışını benimsemişlerdir.
• Kendi kaynaklarına ve literatürüne sahiptirler; ancak diğer mezheplerle diyaloğa açıktırlar.

İbadiyye Mezhebi, İslam dünyasında azınlık bir grup olmasına rağmen, özgün tarihî ve fikrî yapısıyla İslam’ın zengin mezhep çeşitliliği içinde önemli bir yere sahiptir.

Dini Sitelerimiz

BENZER KONULAR:

• Dini soru sor Cevap Al
• Dini soru sor Cevap Al Sitesi Hakkında Bilgi
• Dini soru sor kimin?
• Dini soru sor imamlar cevaplıyor
• Dini soru sorabileceğim site arıyorum ?
• Tümünü görüntüle.

Şafi mezhebine göre yolculukta namaz

Hanefi mezhebine göre namazın şartları