İslam’da İffet Duygusu

Hayâ; çirkin ve gayri meşru olan her şeyden yüz çevirmenin adıdır. Türkçedeki karşılığı “utanma” dır. İffet ise; hayânın hayata yansıyan yönüdür. İffet; insanın dine ve edebe aykırı söz ve fiillerden uzak durması, tabii bir duygu olan cinsel arzu ve isteklerin meşru ölçüler çerçevesinde karşılanmasıdır

İffet ve haya duygusu, insanlarda doğuştan var olan ve onu diğer canlılardan ayıran en belirgin bir niteliktir. Hayâ, iffetin alt yapısı ve özü konumundadır. Dolayısı ile hayânın olmadığı yerde iffetten, iffetin olmadığı yerde de hayâdan söz etmek mümkün değildir. Ne yazık ki çağımızda bazı kimseler tarafından iffet, sadece kadınlarda bulunması gerekli bir değer olarak telakki edilmektedir. Oysa iffetli olmak, erkek için de, kadın için de dini ve ahlaki bir yükümlülük ve bir erdemdir.

Nitekim Cenab-ı Hak Nur Süresinin 30 ve 31. ayetlerinde hem erkeklerin, hem de kadınların iffetli olmalarını isterken; başta okuduğum ayeti kerimede de: “Onlar  (O müminler) ki ırzlarını korurlar.”(1) buyurarak, kurtuluşa ermeyi hak eden müminlerin temel vasıflarından birisinin de iffetlerini korumak olduğunu beyan etmiştir.

Dolayısıyla İslam, Müslümanlara hayâlı ve iffetli olmayı emretmiştir. Rasulüllah Efendimiz ise şöyle buyurmaktadır: “Her dinin (kendine mahsus) bir ahlakı vardır. İslam’ın ahlakı da hayâdır.” (2)

Hayâ müminin ahlakıdır. Mümin için hayâ duygusu otokontrol sistemidir. Hayânın zıddı olan edepsizlik ise hayatı çirkinleştirir. Bu hususta Allah Rasülü (s.a.v) şöyle buyurmaktadır: “Edepsizlik ve çirkin söz girdiği şeyi çirkinleştirir. Hayâ ise girdiği şeyi güzelleştirir.” (3)

Aynı zamanda hayâ ahlakın özü, imanın da bir cüzüdür. Zira Sevgili Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v) bir hadis-i şeriflerinde  : “İman yetmiş küsur şubedir. En üstünü Allahtan başka bir ilah bulunmadığına iman etmek, en alt derecesi de insanlara zarar verecek şeyleri yoldan kaldırmaktır. Hayâ da imandan bir şubedir.” (4) buyurmuşlardır

Utanma duygusu toplumsal barış ve huzura da önemli katkıları olan, insani ve imani bir haslettir. Hayânın en yüksek derecesi ise Allah-ü Tealadan utanmaktır. Çünkü Allahtan utanan kimse bütün çirkin işlerden uzak durur; kendisine ve insanlığa daima iyilik yapar.

Allah Rasülü (s.a.v.), “Allahtan (c.c) hakkıyla haya edin” buyurdu. Ashabı Kiram ,” Ey Allahın Rasülü, hamdolsun bizler Allahtan (c.c) haya ediyoruz.” Deyince, Efendimiz, “Hayır! Sizin düşündüğünüz gibi değildir. Gerçek hayâ; başını ve düşünceni muhafaza etmen, mide ve yiyeceklerini kontrol altına alıp, ölüm ve toprakta çürümeyi hatırlamandır.  Kim ahiret âlemini isterse dünyanın faydasız zinetlerini terk edip, ahireti dünyaya tercih eder. İşte kim bunları yaparsa gerçekten Allah’tan (c.c) hayâ etmiştir.” (5) buyurmuş ve hayâ kavramının geniş anlamına dikkat çekmiştir.

Benzer Konular:

• İffete iftira atmak
• Aşk ve İffet
• İffet nedir? Dini terim olarak iffetin anlamı
• İffet Nedir? Kısaca
• İslamda iffet ne demektir kısaca
• Tümünü görüntüle.