İhsan Nedir Kısaca, İhsanın anlamı

İhsan kelimesinin sözlük anlamı güzel olmaktır. Ancak bu kelimenin terim anlamı ise iyilik etme, bağışta bulunma gibi anlamları vardır. İhsanda bulunan kişilere ise Muhsin denir. Bir kimsenin ihsan seviyesine ulaşması için hem neyin ne olduğunu bilmesi hemde iyi olanı yerine getirmesi gerekir. Her insan yaptığı güzel işlerle kendinden söz ettirir. Öyle ki Hz. Ali. “İnsanlar işlerini ihsanla yapmalarına göre değer kazanır.” derken bunu kastetmiştir.

İhsan ne demek? Kısaca

ihsan nedir ne anlama gelir

لِّلَّذِينَ أَحْسَنُواْ الْحُسْنَى وَزِيَادَةٌ وَلاَ يَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَلاَ ذِلَّةٌ أُوْلَـئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ(6)

İhsan sahibi kişilerin özellikleri

İhsan; sözlükte “güzel olmak” manasındadır. Genel olarak “başkalarına iyilik etmek, yardım etmek, işini güzel yapmak ve güzel düşünüp güzel davranmaktır. Allah ile her an beraber olma şuuru içerisinde yaşamaktır. Bu bakımdan her güzel davranış ihsân kapsamındadır.

Resulallah sallallahu aleyhi veselleme ihsan nedir, onu da anlat, diye sorana: …“İhsan, Allah’a onu görüyormuşsun gibi kulluk etmendir. Sen onu görmüyorsan da O seni mutlaka görüyor”…buyurmuştur.( ) İhsansız amel ve dindarlığın kişiye fazla bir hayrı yoktur. Amellerin ihsan ile yapılması, İslâm’ın hedefidir.” Bu bakımdan kulun, Rabbi ile, kulun kendisiyle, ailesiyle, toplumun bütün bireyleriyle, diğer canlı mahlûkat ve tabiatla olan ilişkilerinde ihsanın çok özel bir yeri vardır. Müslüman insan; ibadetinde, işinde, kazancında, kısaca söylediği her sözde, yaptığı her iş ve icraatında “Allah beni görüyor, yaptıklarımı biliyor.”İnanç ve düşüncesiyle hareket eder. Her şeyin en iyisini ve en güzelini ortaya koymaya çalışır.(2)
İşte o zaman kişi; sokakta yürürken, başkasının namusuna yan gözle bakamaz. Giyim ve kuşamında dikkatsizlik gösteremez. Otobüs ve trende ayakta duran yaşlı insanları, bayanları görmezlikten gelemez. Hemen onlara saygı göstererek, yerini verir. Şehirde, köyde çarşı ve pazarda, düşkünlere, ihtiyaç sahiplerine yardımcı olur. Çalışan; sadece mesaisini doldurmayı düşünmez. Daha fazla verimli olmaya çalışır. İşveren çalıştırdığı insanların hakkını, fazlasıyla ödemeye çalışır. Kişi hırsızlık, kapkaç, yaralama ve aldatma yapamaz. Fuhuş, içki, kumar, kötülük, azgınlık ve benzeri günahları işleyemez. Dedikodu, gıybet ve iftira edemez. Hakkı-Hakikati bilir, insanlara adil davranır. Tanıdığına-tanımadığına iyilik yapar. Akrabalarına yardımcı olur. İbadetini gösterişten uzak, ihlaslı olarak yapar. Bakarken edeple bakar, konuşurken edeple konuşur. Hem Allah’a, hem de bütün yaratılanlara karşı, görevini en iyi şekilde yerine getirir. Böylece; Dünyada savaşın yerini barış ve sevgi, ayrılığın yerini birlik ve beraberlik alır.

İbadet ve davranışlarda ihlaslı olmak neden önemlidir

Günlük işlerden ibadetlere kadar, her iş ve davranışta, dinimizin aradığı ve istediği, ihsan kalitesidir. Çünkü yüce Allah; kullarını en güzel şekilde yaratmıştır. Rızıkta, hükümde ve her alanda, her şeyin en güzelini ortaya koymuştur. Kullarından da her alanda güzellik ve ihsan sergilemelerini istemiştir. Her iyiliğin on katından yedi yüz katına kadar sevabı vardır. Allah(C.C)şöyle buyuruyor: “Kim bir iyilik yaparsa ona on katı vardır. Kim de bir kötülük yaparsa, o da sadece o kötülüğün misliyle cezalandırılır ve onlara zulmedilmez.”(3) ”Allah’ü Teala diğer bir ayette şöyle buyuruyor: Allah yolunda mallarını harcayanların örneği, yedi başak bitiren bir dane gibidir ki, her başakta yüz dane vardır. Allah dilediğine kat kat, fazlasını verir. Allah’ın lütfu geniştir, O her şeyi bilir.”(4) Hadisi Şerif’te de Peygamberimiz(S.A.V): “Her ma’rûf (iyilik)sadakadır” buyurmuştur.(5)

Rabbimizin ve Peygamberimiz(S.A.V)in bu müjdelerine kulak verelim. Kötülerden, gafillerden ve aldananlardan olmayalım. Hem dünyada, hem de ahirette iyilik yapanlardan ve sadaka sevabı kazananlardan olalım. Hutbemizi şu ayetin mealiyle bitirelim: “Güzel iş yapanlara (karşılık olarak) daha güzeli ve bir de fazlası vardır. Onların yüzlerine ne bir kara bulaşır, ne de bir zillet. İşte onlar cennetliklerdir ve orada ebedî kalacaklardır.”(6)

—————-
1-[1]-Müslim,Îmân 1,5.Ayrıca bk.Buhârî, Îmân 37;Tirmizi Îmân4; EbûDâvûd,Sünnet16;Nesâi,Mevâkît6;İbniMâce,Mukaddim e,9
2-Not : Bu yazının hazırlanmasında Din İşleri Yüksek Kurulu Uzmanı Dr. Muhlis AKAR tarafından hazırlanan vaaz projesinden yararlanılmıştır.
3- En’am 6/160
4- Bakara, 2/261
5- Buhari C:12 H:1982
6- Yunus 10/26