İlmi Tefsir Nedir?
İlmi Tefsir Hakkında Kısa bilgi

Kur’ân’da gayp âlemi ile ilgili bilgilerin yanında varlık / şahâdet âlemi ile ilgili bilgiler de vardır. Bu bilgiler, insan ve diğer varlıkların bilgilerini de kapsamakta ve insanın insanla ve kâinatla olan ilişkilerini çeşitli yönlerden ele alarak açıklamaya çalışan bilim dallarının konuları içinde yer almaktadır. İşte bu konularla ilgili âyetlerin, tecrübeye dayalı bilim dallarının verileriyle açıklanmasına ilmî tefsîr denmektedir. Bu ilim dalında âyetlerdeki ilmî terimler açıklanır, oradan çeşitli ilim ve felsefî görüşler çıkarılır. Kâinâtın yaratılışı, dünyanın oluşumu, çekim kanunu, yedi kat gök, kâinatın genişlemesi, ay ve güneş ışığı, ay ve güneşin yörüngeleri, dünyanın yuvarlaklığı ve dönüşü gibi astronomi; yeryüzündeki denge ve kömürün oluşumu gibi jeoloji; hava basıncı, eşyanın çift oluşu, demir ve atomun zikri gibi fizik; botanik ve genetik gibi biyoloji; sağlık, zararlı yiyecek ve içeceklerden sakınma gibi tıb; insanın yaratılışı gibi atropoloji; din duygusu, dinî şuur, mizaç, karakter ve kişilik gibi psikoloji ilim dallarıyla ilgili âyetler, bu ilim dallarının verilerinden yararlanılarak yorumlanır.

Kur’ân’da fıkıh, kelâm, ahlâk, hukuk, tasavvuf ve tarih ile ilgili bilgilerin yanında tıp, astronomi, jeoloji, fizik, psikoloji ve felsefe gibi bilim dallarıyla ilgili bilgilerin bulunması birçok bilim adamını bu açıdan Kur’ân’a yönelmeye ve yorum yapmaya sevk etmiştir. Bu yöneliş de ilmî tefsîri ortaya çıkarmıştır. Kur’ân’a bilimsel yöneliş ilk önce İslâm felsefesiyle başlamıştır. Bu ilmin ilk öncülüğünü de İmam Gazalî yapmıştır. Bu sahada ilk tefsîr yazan, Mefâtihu’l-Gayb müellifi Fahruddin er-Râzî olmuştur. Son asrın ilmî tefsîr alanında en büyük temsilcisi ise el-Cevâhir fi Tefsîri’l-Kur’ân adlı eseri yazan Tantâvî Cevherî’dır. (ö. 1940)

Diyanet dini kavramlar sözlüğü