Kıskançlık – Gayret (Ğıyret) – Hased

islamda kıskançlık nedir ? Dinimizde kıskançlık ne derece olmalı

Bir kadın veya erkeğin, eşinin, başkalarıyla gayrı meşru ilişki kurabileceğinden kaygılanma duygusu eşinin iffeti konusunda kuşkuya kapılmasıdır

Hadislerde ve diğer İslâmi kaynaklarda “gayret” kavramıyla ifade edilen kıskançlık psikolojik bir duygu olup, ölçülü ve dengeli bir kıskançlık duygusu psikolojide normal sayılmakla birlikte, “hezeyanlı kıskançlık” denilen aşırı şekli, bir hastalık kabul edil­mektedir.
Kıskançlık duygusunun aşırı bir hal alması eşler arasındaki sadakatin sarsılmasıyla yakından ilgilidir.

kıskançlık

Eşler arası kıskançlık

İslâm dininde aile birliğini derinden sarsan ve eşler ara­sındaki sadakati ortadan kaldıran zinanın yasaklanması yanında, eşlerin birbirinden kuşkulanmasına, kıskançlık duygularının kabarmasına yol açan zinaya götürme ihtimali bulunan aşırı davranışlar da yasak­lanmıştır.
Nitekim gerek Kur’ân’da gerekse hadislerde (msl. Buhârî, Nikâh, 11) bu yönde hükümler bulunmaktadır.
Hz. Peygamber kıskançlığın normal ve aşırı şeklini şu şekilde açıklamıştır:
“Allah’ın sevdiği ve sevme­diği kıskançlık türleri vardır. Sevdiği, haklı bir kuşku durumundaki kıskançlık, sevmediği ise ortada kuşkulu bir durum yokken gösterilen kıskançlıktır” (Ebû Dâvud, Cihad, 1).
Gazzalî normal bir kıskançlık duygusunu, kişinin izzet-i nefis sahibi olduğunun bir belirtisi saymış ve buna Hz. Peygamber’in, kıskançlık duygusu taşımaktan memnuniyet duyduğunu belirten bir sözü­nü (Buhârî, Nikâh, 107; Müslim, Liân, 17) delil gös­termiştir (ihya, 111,146).

Karı koca kıskanmasını aşırılığı ve zararları

Bununla birlikte aynı müellif sebepsiz kıskançlığın aile saadetine zarar vereceğine işaret eden hadisler zik­rettikten sonra eşlerin birbirinden kuşku­lanmalarını “su-i zan” içinde değerlendir­mek ve İlgili âyete dayanarak (el-Hucurât 59/10) bunun haram olduğunu hatırlatmak­tadır (ihya, 11, 45-46).

İslâmî literatürde “gay­ret” kavramı, kişinin eşini kıskanması an­lamından ayrı olarak; Allah’ın dinini, hü­kümlerini, vatanı, diğer kutsal ve manevi değerleri kötü emellere, saldırılara karşı koruma düşüncesi ve bu değerlerin her zaman yaşamalarına katkıda bulunma anlamında da kullanılmaktadır. Nitekim “gayret-i diniye”, “gayret-i vataniye”, “gay-ret-i milliye” gibi türkçe deyimler de bu anlayışı yansıtır. Ayrıca, türkçede kıskanç­lık bazan çekememezlik manasında da kullanılır ki, islâm ahlâk terminolojisinde bunun karşılığı “hasef’tir