Kur’ân din seçiminde insana tercih hakkı verirken İslâm dininden çıkan (mürted) niçin öldürülmektedir?

Mürtedin öldürülmesi Kur’ân’a mi sünnete mi dayandırılmış tır? Bu durumda mürtedin önceden yaptığı amellerin durumu ne olacaktır?

Her insanın kişi dokunulmazlığı hakkı olduğu gibi, herhangi bir dini seçme ve onun gereğini yerine getirme hakkı da vardır. Nitekim “Dinde zorlama yoktur…” (Bakara, 2/256); “De ki: o, (Kur’ân) Rab binizden (gelen) bir haktır. Artık dileyen iman etsin, dileyen inkâr et sin…” (Kehf 18/29) âyetleri bu hususu gayet açık bir şekilde ifade etmektedir. Buna göre diyebiliriz ki, İslâm dini tabiatı gereği herhangi bir şahsı ve toplumu, kendisini kabul etmeye ve öngördüğü sınırlar içinde kalmaya zorlamamaktadır. Çünkü Kur’ân’ın bize anlatmış ol duğu Allah, zorlayan değil, ikna eden yüce bir kudrettir. Yani İslâm’a girmek isteyen kendi irâdesiyle girer, orada kalmak isteyen de aynı şekilde kendi irâdesiyle kalır. Bu yüzden Kur’ân, her zaman din ve inanç özgürlüğünden yana tavır almış ve yine her zaman dinde zor lama yapılamayacağı ilkesini titizlikle korumuştur. Hal böyle iken mürted yani İslâm dininden çıkıp başka bir dine giren kimse neden öldürülmektedir?

İslâm hukukçuları dinden dönen şahsa ölüm cezası verileceğini öne sürmektedirler. Onlar bu cezayı, “...Sizden kim dininden döner ve kafir olarak ölürse, işte onların bütün yaptıkları dünyada da, âhirette de boşa gitmiştir. Onlar cehennemliktirler ve orada devamlı kalırlar” (Bakara 2/217) âyeti ile “Kim dinini değiştirirse onu öldürünüz” hadisine dayandırmışlardır. (Buhâri, Cihâd, 149, I’tisâm, 28). Ancak din den dönen şahsa uygulanacak ölüm cezasının hukuki dayanağı olarak kabul edilen bu âyete baktığımızda, onun dünyevî bir cezadan söz etmediğini görürüz. Zira bu âyette dinden dönen ve kâfir olarak ölen şahsın, dünyada işlediği faydalı hiçbir amelinin âhirette işe ya ramayacağı belirtilmektedir. Nitekim Kur’ân’da bu âyetteki ifadeye benzer başka âyetler de vardır. Oralarda da kâfirlerin ve Allah’a ortak koşanların yaptıklarının boşa gittiği, onların cehennemlik olduğu değişik vesilelerle beyan edilmektedir. (Âl-i İmrân, 3/86-91; Mâide, 5/5; Kehf, 18/29). Fakat o pasajlarda yer alan zümrelerin hiçbirine, küfür ya da şirkleri sebebiyle ölüm cezasının uygulanması söz konusu edil memiştir. Buradan anlaşılıyor ki, İslâm hukukçularının dinden dönen kimselere yönelik olarak uygulamak istedikleri ölüm cezasının da yandığı delil âyet değil, yukarıda zikrettiğimiz hadistir. Ancak İslâm bilginlerinin önemli bir kısmı söz konusu hadisin âhad bir haber olduğunu, had cezalarının da âhad haberle sabit olmayacağını öne sürmüşlerdir. Çünkü âhad haberle elde edilen bilgi zan ifade etmekte dir, zan da kesin bilgi değildir. Yani bir yönüyle zan, şüphe demektir. Şüphenin varlığı da had cezalarını düşürmektedir. Nitekim bu ilkenin hukuki temelini teşkil eden bir hadiste Hz. Peygamber (sav): “Şüphe bulunduğunda hadleri düşürünüz” buyurmuştur. (Şevkânî, Neylü’l evtâr, V, 118). O halde denilebilir ki, şayet dinden dönen kişinin bu dönüşü kişisel olarak kalırsa, kendisine dünyevî bir ceza uygulanması gerekmez. Ancak mürted, bu dönüşüyle diğer şahısların dini inançlanıyla alay eder yahut devletin gizli sırlarını düşmana vermeye kal kışır ya da İslâm’ın temel inanç esaslarını yıkma faaliyetlerine girişirse, her hukuk sisteminde olduğu gibi, İslâm’ın da bu durumda onu cezalandırma hakkı doğmaktadır. Zira İslâm’da inanmama özgürlüğü vardır; ama insanların değerleriyle alay etme ya da İslâm’ın karşı olduğu ve mücadele ettiği küfrü yayma hürriyeti yoktur.

Burada şunu da ifade edelim ki, şayet bir mümin irtidat eder yani dininden döner ve belli bir zaman sonra tekrar İslâm dinine girerse, önceden yapmış olduğu amellerin durumu ne olacaktır, sorusuna da şöyle cevap verilebilir: Bu hususta iki görüş vardır. Bunlardan birine göre mürted ölmeden önce tevbe edip İslâm’a geri dönerse, irtidat etmeden önce yapmış olduğu ibâdetleri geçerliliğini korumuş olur. Diğerine göre de mürtedin daha önce yapmış olduğu tüm ibadet ve iyilikleri bâtıl sayılmaktadır. Yani dininden dönen kişinin tevbe etmesiyle önceki ibâdetlerin geri dönüşü mümkün değildir. Bizim kanaatimize göre bu iki görüşten ilki daha tercihe şâyândır. Zira Yüce Allah’ın merhameti sonsuz ve sınırsızdır. Mürted her ne kadar belli bir süre İslâm’dan uzak durmuş olsa da nihayetinde hatasını anlamış ve İslâm’a geri dönmüştür. Dolayısıyla bu durumda Yüce Allah’ın ona merhametiyle muamele edeceği söylenebilir. Çünkü bu geriye dönüş aslında bir tevbe demektir. Allah Resûlü’nün ifadesine göre günahından tevbe eden kimse de günahı olmayan kimse gibidir. (İbn Mâce, Zühd)

• mürted öldürülür mü
• mürtedin mezhebi
• Murted olup yeniden Müslüman olunsa sevaplar silinir mi
• Evli olan mürted yeniden nasıl nikâh kıyar
• mürted olanın sevapları silinir mi
• mürted ne demek? Kısaca
• İrtidat Tevbe ve Nikah
• İrtidad ne demek? Kısaca
• Dinden Çıkmanın Nikâha Etkisi Nedir?
• itikafı bozan şeyler
• Şafi mezhebine göre itikaf ile ilgili hükümler nelerdir?

Kur’an ve Tefsir Konusunda Bilinmesi Gereken 88 Soru

Muhsin Demirci

BEYAN YAYINLARI