SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA BİLİNCİ
(Hakkında Sohbet vaaz kompoziston)

islam ve toplumsal dayanışma ayet ve hadislerle

İnsanoğlunun huzur ve mutluluğu toplumun huzur ve mutluluğuna bağlıdır. Sağlıklı bir toplum meydana getirebilmenin sosyolojik (toplumsal) kuralları vardır. Bu kurallara uyulduğu müddetçe huzurlu, barışçıl ve mutlu bir toplum meydana gelir. Aksi takdirde toplumda önemli yaralar oluşur. Nitekim Allah (cc) bir ayeti kerimesinde insanlığı şöyle uyarmaktadır. “…İyilik ve (Allah’ın yasaklarından) sakınma üzerinde yardımlaşın, günah ve düşmanlık üzerine yardımlaşmayın. Allah’tan korkun; çünkü Allah’ın cezası çetindir.” ⁽¹⁾ buyurmaktadır.

Hiç şüphesiz ki İslam’ın temel gayesi yeryüzünde adil ve ahlaki temellere dayanan, yaşanabilir bir toplumun oluşmasıdır. Kur’an, ilk muhatap olduğu toplumun iki yönünü eleştirmekle başlar. Bunlardan birisi şirk, diğeri ise sosyo-ekonomik eşitsizliktir. Ekonomik eşitsizlik, sosyal uyumsuzlukların çekirdeğini oluşturmaktadır. Cenab-ı Hak Nahl suresinin bir ayeti kerimesinde; “Allah kiminize kiminizden daha bol rızık verdi. Bol rızık verilenler, rızıklarını ellerinin altındakilere verip de bu hususta kendilerini onlara eşit kılmazlar. Durum böyle iken Allah’ın nimetini inkâr mı ediyorlar?” ⁽²⁾ buyurmaktadır.

İslam dini toplumun yapısını bozan tefeciliği, yetimlerin haklarına tecavüzü, hırsızlık vb. gibi tutum ve davranışları yasaklayıp, yerine adaleti, ölçüde ve tartıda hakka riayeti, infakı, sadaka ve zekâtı emretmiştir. Hatta Kur’anı-Kerimde geçen her “salât” kavramının akabinde “zekât” kavramının yer alması, İslam’ın insana toplumsal bilinç ve sorumluluk görevinin yüklenmesi olarak anlayabiliriz. Nitekim cenab-ı Allah; “Halbuki onlara ancak, dini yalnız O’na has kılarak ve hanifler olarak Allah’a kulluk etmeleri, namaz kılmaları ve zekât vermeleri emrolunmuştu. Sağlam din de budur.”⁽³⁾ buyurmuştur. Allah Rasulü de; toplumu meydana getiren bireyleri kardeşlik ve yardımlaşma konusunda bir vücudun azalarına benzeterek vücudun azalarında çıkan bir hastalığın, bütün vücudu rahatsız edeceğini söyleyerek İslam dayanışmasının önemine vurgu yapmıştır.

Müslüman bireylerin davranışlarına yön veren ilahi buyrukta Yüce Allah “Onlar, kendi canları çekmesine rağmen yemeği yoksula, yetime ve esire yedirirler. Biz sizi Allah rızası için doyuruyoruz; sizden ne bir karşılık ne de bir teşekkür bekliyoruz. Biz, çetin ve belâlı bir günde Rabbimizden (O’nun azabına uğramaktan) korkarız (derler).” ⁽⁴⁾ ve yine “Daha önceden Medine’yi yurt edinmiş ve gönüllerine imanı yerleştirmiş olan kimseler, kendilerine göç edip gelenleri severler ve onlara verilenlerden dolayı içlerinde bir rahatsızlık hissetmezler. Kendileri zaruret içinde bulunsalar bile onları kendilerine tercih ederler. Kim nefsinin cimriliğinden korunursa, işte onlar kurtuluşa erenlerdir. ⁽⁵⁾ buyurarak herkesi üzerine düşeni yapmaya çağırmaktadır.

O halde mutlu birey, huzurlu toplum ve sağlıklı nesiller meydana getirmek istiyorsak, Kur’an’ın öğretilerine kulak verip, İslamın sosyal yardımlaşma ve dayanışma ilkelerini hayatımıza ve gelecek nesillere aktarabilmenin gayreti içinde olmalıyız.

Peygamberimizin şu hadisleriyle bitirmek istiyorum.“…Sevdiğiniz şeylerden sadaka vermedikçe, siz, Cennete eremezsiniz, ” ⁽⁶⁾ Diğer bir hadislerinde “İnsanların hayırlısı, insanlara faydalı olanlardır.” ⁽⁷⁾ buyuruyor.
—————
Kaynakça:
1-Maide suresi: 2
2-Nahl süresi:71
3-Beyyine süresi:5
4-İnsan süresi:8.9.10
5-Haşr süresi:9
6-Müslim, Zekât, 42
7- Et-Terğib ve’t Terhib